UYUMLAŞTIRMA ÇALIŞMALARI İÇİN EVET OYU

İngiltere’de Optisyen Dergisinin 17 Haziran 2005 tarih cilt 229 sayı 60062da yayınlanmıştır.

Yazan: Dr. SHEZAD NAROO

Avrupa da Optometri kalifikasyonunu(öğrenimini) uyumlaştırma ve birleşik hale getirmek yaklaşımı içinde gözeten en son toplantıya ait Raporlar

1)      Avrupa Optometri ve Optik Konseyi(ECOO); Avrupa Optik Koleji okul ve üniversiteleri Birliği (AEUSED) ile bağlantılı olarak ve uluslar arası Kontakt Lens eğitimcileri Birliği(IACLE) ile birlikte Polonya’nın güzel şehri (KRAKOW)da bir süre önce toplanmışlardır.

2)      2)Toplantının amaç ve görevi, Avrupa’da Optometrik ve Optik Eğitimin uyumlaştırması çalışmalarıydı.

(Gözlemciler Dâhil) Eğitim kurumlarının ve Meslek kuruluşlarının Temsilcileri; Avusturya- Belçika-Çek Cumhuriyeti-Danimarka-Finlandiya-Fransa-Almanya-Macaristan-İrlanda-İtalya-Letonya-Lüksenburg-Hollanda-Norveç-Portekiz-Polonya –Romanya-Slovakya-Slovenya-İspanya-İsveç-Türkiye-İngiltere ve Amerika’dandı.

3)      ECOO’nun başkanı (optometristler Kolejinden)Dr. Robert Chappel Batı Avrupa hükümetlerinin bir Pan Avrupa birinci basamak koruyucu Göz Bakım sisteminin faydalarını uygulamaya geçirdiklerini, bunun oftalmoloji tamamlayıcı bir sistem olduğunu tavsiye ederek, konuşmasına Başlamıştır. Dr. Chappel; diğer kuruluşların başkanlarını (Fransa) Gloria RİCCO, (AEUSCO) başkanı ve (City üniversitesi) Judith MORRIS, ile (AICLE)nin Avrupa başkanını toplantıya takdim etmiştir.

EĞİTİMİN TANINMASI

4)      ECOO’nun genel sekreteri Richard Carswell (optrometristler birliği); Avrupa Birliği (EU) ne üye devletler tarafından Mesleki kalifikasyonların nasıl kabul edileceğine dair daha geniş kapsamlı detayları açıklamıştır. Yürürlükte olan durumda, bu tip kabul etmelerin devam ettiğini, fakat ev sahipliği yapan devletin (Bireysel arzu ile çalışmak maksadıyla seyahatte görüleceği üzere) belirli düzeydeki eğitim ve uygulamadaki dengeleme ölçümlerini güvence altına alabilecektir.

5)      Bu ölçümler, ya bir yetenek testi formunda, yahut mesleki uygulamanın gözlemlenmelerine ait bir periyot içinde olabilir. (EU)Avrupa Birliğinden bilinen bir platforma sahip olma direktifi bulunmaktadır.  Bu platformun teşkili, üye devletlerin (2/3) ünün mutabakatına dayanmakta ve (ECOO) gibi mesleki bir kurum tarafından önerilmiş olması zorunluluğu bulunmaktadır.

Farz edelim ki; ECOO, bu Avrupa Optometri Diploması=EDO’nı önerdi ve Avrupa Birliği (EU) bunu kabul etti, bu takdirde (EDO=Avrupa Optometri Diploması, bütün Avrupa da Giriş- seviyesi yeteneği bir standardı olmaya başlayacaktır.

Bununla beraber, üye devlet kendi devleti içinde, Eğitimi ve mesleki uygulamanın amacına ait kararı verebilecektir.

Örneğin bazı Avrupa birliği ülkeleri, optometristler tarafından (Teşhis İlaçlarının) kullanılmasına müsaade etmemektedir. ECOO veya EU-Avrupa Birliğinin (EDO=Avrupa Optometri Diplomasına sahip bir meslektaşın teşhis ilaçlarını kullanma hakkını o kişi için garanti etmesi gerekmektedir.

Bu husus, o üye devlet içindeki mesleki kuruluşlar için bir konu olmakta ve o devletin ihtiyacına bağlı olarak kendi hükümlerinin kararını gerektirmektedir.

     6)  Bu konudaki diğer bir örnek, üye devletlerde eğer müsaade edilmişse kişisel kararla Terapotik ilaçların kullanılabilmesidir.

Bununla beraber, terapotik çalışma yapılamıyorsa, bu çalışmanın müsaade edildiği bir ülkeye gelen bireyin bu faaliyeti durdurulmayacaktır.

Bunun anlamı, yabancı bireyin, misafir gelinen devlete mesleki uygumla yapabilmesi için, Dengeleme ölçülerinin yapılmasına ihtiyaç vardır.

7) CARSWELL, bu tip uyumlaştırma çalışmalarının çok yıllar önce başladığını izah etmiştir. Dünya Ticaret Örgütü (WTO) Ticaret ve Hizmetlere ait genel Anlaşma (general agrement on trade and services)=(GATS) bunu uygulamaya koymuştur.

 ECOO tarafından önerilen (EDO=Avrupa Optometri Diploması ) (4 Bölümlük dünya çapında Optometri modeli)nin (3) kısmına dayanmaktadır.

(4 Bölüm) aşağıdaki gibidir.

1-Optik Teknoloji Hizmetleri

2-Görme Fonksiyonu Hizmetleri

3-Oküler Teşhis Hizmetleri ( bu bölüm; 1 ve 2ci kısımlarını içerir.)

4-Oküler terapotik Hizmetleri (bu bölüm; 1.2.3. kısımları içerir.)

      8)Bu (4) bölüm, Dünya Optometri Konseyi (WCO) tarafından onaylanan, optometride Global yeteneğe dayalı mesleki uygulama amacı Modeline uyum sağlamaktır.

Bu sistem (4 Bölüm); ECOO’nun (Avrupa Optometri Diploması =EDO)ya ait önerilen amacı dışında olmakla birlikte, birleşik Krallık(UK-İngiltere’de ) de optometri için önerilen modelin yakında bir kısmı olacaktır.  Daha uzun senelerden beri (Dünya Optometri Konseyi-WCO) uluslar arası (oranlama acentesi) daha global bir ölçekte optometriyi uyumlaştırma görevini üstlenmiş ise de, her ülkede, o ulusun ihtiyaçlarında hangi yeteneklerin uygulanacağı kararı için hala hazırlık birikim ve gerekli donanımların yapılması gerekmektedir.

     9)ECOO’nun (Avrupa Optometri Diploması-EDO) imtihan kurul başkanı (Wofgang Caglonati) 1988 yılındaki ECOO’nun VENEDİK toplantısında ECOO üyeleri (Avrupa Optometri Diploması=EDO)’nın yapısını kabul etmişlerdir. Ancak yavaş bir mezuniyet olmuştur.(2004) yılında sadece (8) Avrupa Optometri Diploması verilebilmiştir. İmtihan kendisi bir uygulama (pratik)ve çok seçmeli sorular içeren mesleki derece imtihanıdır.

ECOO, Avrupa Opometri Diploması-EDO verecek bütün eğitim kurumlarında Akreditasyon uygulanması yapacaktır.

Üniversite, kolej ve okullar için (2 seviyeli) Akreditasyon mevcuttur.

Birinci seviye (tam akreditasyon)dur. Bu Akreditasyon o eğitim kurumundan öğrencilerin mezun olmasında (Avrupa Optometri Diploması=EDO)ile ödüllendirilmeleridir.

Buna alternatif olarak (ECOO), kısmi akreditasyon verilecektir. Bu sistemde bir eğitim kurumunda, öğrenci mezuniyetine dayalı olarak, o enstitüde kalifikasyon alacak, fakat (Avrupa Optometri Diploması-EDO) na erişebilmek için fazladan-ekstra notlara ihtiyacı olacaktır. Zaman ölçeğini karşılamak için, 2006 da standartlar ve yetenekler belirlenecek, 2008 de ECOO’nun Akreditasyon paneli yerleşecek ve 2010’da eğitim kurumlarına Akreditasyon verilecektir.

     10) Kalifikasyon Süreci

–Manchester Üniversitesinden (Dr. Adrian Jennig), İngiltere’de bir optometrist olabilmek için, buna bağlı süreci detaylandırmıştır. Kendisi oftalmik optiğin tarihçesinin münakaşası ile konuşmasına başlamıştır ve Mancherterdeki optometride Master derecesi programının detayı ile sonuçlandırmıştır. Birleşik krallık(UK) deki yegâne program olup, öğrenciler bu dereceyi üniversitesinden aldıklarından sonra doğrudan (GOC=genel optometri konseyi) ne kayıt ve tescil edilirler.

        11) Bu program, normal 3 yıllık (Bachelor of science=BCS)(İlimde Bakalorya) programının,2 ci yılı sonunda en iyi derece yapan (4) öğrenciye uygulanmaktadır. Daha sonra bu öğrenciler 3 cü yılda bir sömestre, 6 ay hastane deneyimi ve 6 ay rutin uygulama deneyimi almalarını müteakip, (Acccelerated) hızlandırılmış eğitim almaktadırlar.

Bu süre onların (4 cü) yılını kapsamaktadır ve bu 4 öğrenci, üniversiteye, 4. yılda final sömestri olarak kendilerine (GOC) kayıt ve tescilini yapmaya imkan veren (Moptom=Master  optometry) eğitimini tamamlamayı sağlamaktadır.

     12) Dr. Jenning, dinleyicilere (gözlük yapımcıları şirketi)=(spentacle makes company)=(SMC) nin (1629) da kurulduğu ve 1898’de yeni üyeler için (imtihan)tesis ettiği hakkında bilgi vermiştir. (1895) te (British Optical Assocition)=(İngiliz Optik Birliği) (BAO), tesis etmiş ve yeni üyeler için bir (syllabus) müfredat programı hazırlayarak imtihan sistemi geliştirmiştir.

Bu iki organizasyon sonuçta, 1980 de birleşmiş ve (College of Optometrist) (optisyenler koleji) haline gelmiştir.

13)    1958 de parlamentodan çıkan bir optisyenler kanunu ile (GOC) genel optik konseyi şekillenmiştir. Böylece ilk defa hükümet tarafından oftalmik optik mesleği resmen kabul edilmiştir.

GOC; kayıt ve tescil için (Kriterler) saptamış ve (SCM ve BAO) nun devam edecek imtihanların kredilendirme kararı alınmıştır.

—Şimdilerde (optometristler kolejinin)imtihanları (GOC) tarafından Akreditasyon edilmektedir.

         14)    Orijinal olarak bu imtihanlar (2 ) kısımdan ibaretti.

1. Kısım: Gözetim altındaki uygulamanın başlangıç periyodunda yapılan imtihandır.

2. Kısım: İmtihanlar (A ve B kısımlarına ayrılmıştır.) ve gözetim altındaki uygulamanın birinci yılsonunda yapılan imtihandır.

1965 yılında oftalmik optik , (BSC) düzeyinde bir çalışma aşamasına geldiği zaman, Bir BSC öğrencisi bu akreditasyon imtihanlarının 1. kısmından imtihana tabi tutulurdu.

GOC, hala eğitim kurumları ziyaret etmekte ve Optometristler Kolejinin (POES)  mesleki kalifikasyon imtihanını teftiş etmektedir.(denetlemektedir)

GOC halen Birleşik Krallık (UK-İngiltere) deki bütün optometri kuruluşlarını, toplamı her yıl 600civarında olan yeni öğrenci gurubunun kredilendirmesini yapmaktadır.

Buna ilaveten GOC, DUBLİN(İrlanda) ve (UTRECH)(Hollanda)daki Optometri kuruluşlarını Akredite etmektedir.

        15)     (POES) nin (2. kısım) imtihanlarını kalifiye etmek için (GOC) adayların, en az (2:2 BSC derecesine) ulaşmalarını istemektedir. (BSC öğrencileri için takriben %60 olan ortalama Mark’ın %50 Mark’lık bir ortalamasına eşittir.

—Öğrenci, rutin muayene, dispensing ve kontak lens hastaları dâhil (70 hastayı) görmek zorundadır.

—Kayıt ve Tescil yılı öncesi esnasında adaylar (500) göz muayenesi, 350Dispensing daveti yapmak, bütün hastalar için (Log=kayıt/rapor) tutmak ve bir hastanenin Göz bölümünü ziyaret etmek zorundadır.

—2005 yılı şubatında (GOC); Deniz aşırı ülke adayları için bir şema yayınlamıştır.

       16)     FAST-TRACKTO OPTOMETRY(Optometri de Hızlı Süre)

Bradford üniversitesinden Profesör DAVİT WHİTAKER kendi üniversitesindeki

Değişim-Tahvil Kursunun detayını vermiştir. Bu kursa müsaade edilmesi için, Kayıtlı dispensing optisyenlerinin Kontakt lens tespit kalifikasyonu almaları ve optometride bir BSC derecesine erişmiş olmaları gerekmektedir.

-Bu sistemde optometri diploması =DOS’na sahip olmak için kursun fultaym unsurlarının başlamasından önce adayın pratik çalışma deneyiminin tanınmasına ait bir periyodun bulunması gerekmektedir.

Fultaym ilke (12 ay süreli olup–3 sömestre ye bölünmektedir.) önceleri (DOS) optometri diploması) BSC programının tam 3 yılını almaktaydı ve GOC un tam(ful)  ön tescil istemini gerekiyordu.

(10 bölümlük –BPOES-(dispensingde)’in sadece bir bölümünü GOC muaf tutuyordu.

        17)       İPF)=Meslek İçi Forum, bir şahıs bir meslekten geri çekildiği zaman, kazandığı önceki öğrenim(APL) dikkate alınmasını kararlaştırmıştır.

-Bradfort üniversitesi (DOS) için (APL) yi tanımakta ve kontakt lens kalifikasyonu veren(APL) yi tanımaktadır.

-Optomteride Hızlı Süre sistemi için öğrenim objektifleri, 3 yıllık esas optometri de (BSC) programı için belirleyici olmaktadır.

—2003 yılında ilk öğrenci grubu ortalama yaş (35) olmak üzere 24 ila 59 yaşları arasında toplam (24) kişi okula kaydedilmiştir.

        18)  Hollanda’dan Profesör FRANK, Kendisi dâhil birçok Avrupa optometri eğitim kurumları, BOLOGA deklarasyonu yapısına mutabık olarak (BSC) ve (MSC=Master of science =Bilimde Mater) yönünde çalışmakta olduğuna işaret etmiştir.

-Bu anlaşma (Deklarasyon) (Avrupa Kredi Transferi=European Credit Transfor=ECT) sistemini, bir pointin (28 saatlik bir çalışma)ya denk olduğunu, yerine koymuştur.

Almanya ‘dan profesör PETER MOEST; kendi üniversitesinde optometri kursunun sadece Bologna Deklarasyonu’na nasıl uydurulduğuyla kalmayıp, ayrıca (yeteneğe dayalı öğrenme) sistemi üzerinde çalışıldığına da  başvurulduğunu ifade etmiştir.

-5 Alman optometri üniversitesi,7 sömestrlik bir sistem üzerinde çalışmaktadır.

Belli bir öz yeteneği geçmek için, Adaydan (safe=Emniyet, Good=iyi veya (specialist)uzmanlık)olarak (3) seviye istenilmektedir.

Herkesin, en az, temel giriş seviyeli olan (safe) düzeyinde olması ve yüksek bir oranda (goodlevel) iyi seviyede bulunması zorunludur.

Herkesin (uzmanlı=specialist) seviyesine haiz olması gerekmemektedir. Örneğin, her optometrist keratoconus için Kontakt lens tespitine ait beceri isteyen uzmanlığa haiz olması istenmemektedir.

19)    Hollanda’dan(MİRJAM VAN TİLBORG), optometrik eğitimin, problem çözüm ve olay esasına dayanan klinik beceriler dâhil, değişik, birleşik becerilere ihtiyaç olduğunu söylemiştir. Öğrenciler bütün mevcut öğrenimi almak ve ancak öğretmenlerin büyük oranda optometrist olması faydalıdır; demiştir.

20)    İspanya’dan Dr. MIGUEL ANGEL MUNOZ, İspanya ‘da optometri kursunun master geliştirildiğinin detayını vermiş ve optometri eğitimi statüsüne İspanya hükümetinin (derece)akreditasyon vermesi için, nasıl ortak bir lobi faaliyeti yürütüldüğünü anlatmıştır.

21)    Optometrinin uyumlaştırma çalışmalarındaki realitenin aşikâr olduğu ve önümüzde birçok savaşımlar bulunduğu düşünülmelidir.

Avrupa da optik öğrenim bu açıdan görülürse de, ancak şüphesiz olarak, öğrenimde, iyi istikamette uzun adımların atılması gerekmekte olduğu dikkate alınmalıdır.

        27’ si İngiltere’den olmak üzere, 26 ülkeden 130 delegenin temsil edildiği bu toplantının sadece pozitif bir işaret verdiği görülebilmektedir.

22)    Dr.CHAPPEL: kendisinin (istemediği bir daveti);

 İspanya da eğitim kurumlarının, US Pansilvanya optometri koleji (PCO) istikametinde düzenlendiğini, PCO’nun MSC programını yönetmek üzere kendi İspanyol eğitim kurumlarında başladığı zaman, Avrupa’nın diğer kurullarında; İngiltere gibi ülkelerde bu kaynakların mevcut olduğunu anlatmıştır. Dr.CHAPPEL bu tip gelişmelerinin Avrupa bağlantısını görmeyi tercih ettiğini belirtmiştir.

23)    İngiltere’nin diğer mesleki kurumlarından toplantıda temsil edilenlere (GOC) dan  PETER COE, (AOP)dan BOB HUGES, (FODO) dan PAUL CARROLL, (optometristler kolejinden) BRYONY PAWİNSKA (ABDO)dan JİM RUSSELL ve yine (ABDO) dan JO.UNDERWOOD dahil bulunuyordu.

Yazar: SHCZAD NARO, Aston üniversitesi Yaşam ve Sağlık Bilimleri okulunda ders veren bir kişidir. Kendisi, optometristler koleji için (İMTİHAN) yapan bir kişi, İngiliz refraktif ameliyat cemiyeti veznedarı, Göz içi kontakt lens şef editörüdür.

—Bu makale; Fenni gözlükçü Nejat Kayın tarafından Türkçeye 10 /Mart 2009 tarihinde çevrilmiştir

—Polonya’nın Krakow şehrinde yapılan ve 26 Avrupa ülkesinden (130) delegenin katıldığı bu toplantıya (ECOO) üyesi olan Türkiye’nin iştirak ettiği anlaşılmaktadır.

—Türkiye’de mevcut (6) adet Optisyen okullarından kimsenin katılmadığı, optometrik eğitimde Bologna Deklarasyonuna uygun, Eğitim (BSC) (Bachelor of science) ve (M:Optom) (optometri de Master) öğrenim programlarının tartışıldığı bu toplantıya, (TOOM) Derneğinin katıldığı, yayınlanan İngiltere Optisyen dergisinden anlaşılmakta, ancak kimlerin hangi sıfatla, nasıl bir görüş ve tebliğ sunduğu bilinmemektedir. Bu toplantı sonuçlarına ait bilgi ve belgelerin, Türkiye optik sektörüne ve okullara ulaştırılmadığı görülmektedir.

Mesleki örgütlerin; yurt dışı toplantılara katılması ve yapılan görüşmeler, alınan karalar üzerinde sektörü bilinçlendirmesi, bilgilendirmesi en önemli hususundan biridir.

Saygılarıyla

Nejat KAYIN

Dikmen/Ankara