Bilgisayara bağlı göz yorgunluğuna dikkat!

Günümüzde hayatımızın en az telefon kadar vazgeçilmezi haline gelen bilgisayarların faydalarının yanısıra sık kullanıma bağlı yol açtığı göz problemlerinin artış göstermesi kullanıcıların daha dikkatli olması zorunluluğunu da beraberinde getirdi. 

Eğer bulanık görme, yanma ve batışma, sulanma, kızarıklık, gözleri kısarak bakma, çift görme, ışık hassasiyeti; baş, boyun, sırt ve omuz ağrısı şikâyetlerinizde artış varsa mutlaka bir göz doktoruna başvurun. Çünkü bu şikâyetler “bilgisayara bağlı göz yorgunluğu” olarak adlandırılan rahatsızlığın belirtileri olabilir…

BİLGİSAYARA BAĞLI GÖZ YORGUNLUĞU OLARAK ADLANDIRILAN BU RAHATSIZLIĞIN BELİRTİLERİ ÇOK ÇEŞİTLİ OLMAKLA BİRLİKTE SIKLIKLA;

•Yorgun ve ağrılı gözler
•Bulanık görme
•Yanma ve batışma
•Kuruluk hissi
•Sulanma
•Kızarıklık
•Gözleri kısarak bakma
•Odaklama zorluğu
•Çift görme
•Yazı karakterlerinin veya grafiklerin etrafında ışık hareleri ya da saçaklanmalar görme
•Işık hassasiyeti
•Baş ağrısı
•Boyun, sırt ve omuz ağrısıdır.
Tüm bu belirtilerin görülme sıklığı ve şiddeti, kişiye bağlı görme bozukluklarının yanısıra çalışma ortamının düzenine ve kişinin alışkanlıklarına göre değişiklik göstermektedir.

PEKİ BU DURUMDA NELER YAPILABİLİR?

Son günlerde göz doktoruna gitmediyseniz ve şikâyetlerinizin sıklığı artıyorsa vakit kaybetmeden göz muayenenizi mutlaka yaptırın. Gözünüzün sağlığından emin olduktan sonra şikâyetlerinizin olası diğer nedenlerini araştırabilirsiniz.

Öncelikli olarak göz muayenenizde düzeltilmesi gereken bir kırma kusurunuz (miyopi, hipermetropi, astigmatizma) olup olmadığına bakılacaktır.  Düzeltilmemiş bir kırma kusuru varlığı yukarıda sıralanan şikâyetlerin en önemli nedenidir. Gözlük camı veya kontakt lenslerinizin numara yetersizliği de sizi bu konuda hayli sıkıntıya sokacaktır.

EKRAN ÖZELLİKLERİ

Gözün uyum mekanizması bilgisayar monitörünün titreşen görüntüsüne kilitlenememekte ve sürekli olarak gözdeki kaslar kasılıp gevşemek zorunda kalmaktadır. Bu istem dışı gevşemeler sonucunda ekrana odaklanma  yapılamamakta, tüm bunlar göz yorgunluğuna bağlı olarak gelişen rahatsızlıkların ortaya çıkmasını kolaylaştırmaktadır.

Bu nedenle, kullanılan ekranın yüksek çözünürlüklü ve düşük parlaklık oranlı olmasına dikkat edilmeli, özellikle büyük ve daha gelişmiş teknolojili ekranlar seçilmesine (LCD monitör) özen gösterilmelidir. Ekran üstüne takılacak olan koruyucu filtreler yansımayı azaltacağı gibi maruz kalınan radyasyon oranını da -aslında çok düşük bir miktar da olsa- düşürecektir.

GÖZLERDEKİ KURULUK HİSSİNİN AZALTILMASI

Bilgisayar kullanıcılarının en sık karşılaştığı sorunlar kuru göze bağlı olarak gelişenlerdir. Bunlar yanma, batışma, kuruluk, göz yaşarması, kaşıntı ve kızarıklıktır. Özellikle kontakt lens kullanıcılarının bilgisayar kullanımı sırasında bu tür sorunlarla karşılaşma olasılığı çok daha fazladır. Kuru gözün birçok nedeni olmasına rağmen bunların en önemlisi, bilgisayar kullanımı sırasında normal değerinin yaklaşık 1/3’üne düşen göz kırpma sayısıdır.  Uzun süreli kitap okuma sırasında en az bilgisayar kullanımı kadar göz kırpma sayısında azalma tespit edilmiştir. Bilgisayar ekranına bakarken bakış açısının daha yüksekte olması, kapak aralığı miktarını artırmakta bu da gözyaşının daha fazla buharlaşmasına neden olmaktadır. Ayrıca çalışma ortamlarındaki havalandırmanın nem oranı düşüklüğü ve havalandırmanın göze direkt olarak gelmesi de kuru göz belirtilerine neden olacaktır. Kuru göz rahatsızlığının tedavisinde suni gözyaşı damlaları kullanılır. Ayrıca bilgisayar ekranının bakış düzleminin 10-15 derece altına yerleştirilmesi -genellikle ekranın üst sınırının göz seviyesinin biraz altında olması en idealidir- uygun olacaktır. Bunun yanında oturma şekli de havalandırma düzenine göre ayarlanmalıdır. Kırpma sıklığını bilinçli olarak artırmaya çalışmak veya arasıra 2 dakikalık molalar verip uzağa bakmak da faydalı olacaktır.

IŞIK HASSASİYETİ

Parlak ışıklar veya görme alanınıza giren diğer parlak objeler rahatsızlık yaratabilir. Özellikle ışık kaynağının masanızı aydınlatmak yerine göze direkt gelmesi bu sorunu daha da artıracaktır. Günümüzde çalışma ortamlarındaki doğal olmayan ve değişik güçteki farklı kaynaklı ışıklandırmalar büyük sorun yaratmaktadır. Çalışma ortamı ışıklandırma düzeninin genellikle değiştirilememesi veya küçük bölümler halinde açma kapama düzenekleri konulmaması sorunun giderilmesini zorlaştırmaktadır. Bu durumda en iyi yöntem, rahatsız eden ışık kaynağının mümkün olduğunca ya yönünü değiştirerek veya bağlantısını gevşeterek sizi rahatsız etmesini engellemektir. Bunun yanında gün ışığının pencereden direkt gözünüze gelmesini önleyecek şekilde oturmak da sizi rahatlatacaktır.  En uygunu, arkadan ve omuz hizasından çapraz olarak gelen bir ışık kaynağı kullanmaktır. Ekranın kontrast ve parlaklık ayarının en uygun şekilde ayarlanması ve bu ayarların odanın ışık durumuna göre değiştirilmesi gerekmektedir. Ayrıca ekran zemin renginin ve ön plan renklerinin ayarlanması ışık hassasiyetini azaltır; bununla beraber zemin renginin açık renk seçilmesi daha yararlı olacaktır. Çünkü koyu renkli zeminin etraftaki açık renkli objelerle (beyaz kağıt, açık renk mobilya) kontrast yaparak gözünüzü yorabileceğini unutmayın.
Işık hassasiyetini azaltmak için tüm bunlara ek olarak herhangi bir kırma kusurunuz olmasa dahi numarasız anti-refle gözlük kullanmak yansımaları azaltabilmek için iyi bir alternatiftir.
Gözleri dinlendirmek: Unutulmaması gereken en önemli noktadır. Mümkün olduğunca sık aralıklarla mola vermeye çalışın. Örneğin, her 20 dakikada bir birkaç saniye süreyle gözlerinizi kapalı tutun ve açtıktan sonra uzakta bir nesneye bakışınızı sabitleyerek gözünüzü dinlendirin. Aynı zamanda derin nefesler almayı unutmayın. Ekran koruyucunuzun süresini kısa tutarak yapmanız gereken  egzersizleri hatırlamanızı kolaylaştırabilirsiniz.

DİK OTURMAYI SAKIN UNUTMAYIN

Son olarak, bilgisayar masanızı ve sandalyenizi kendinize en uygun ergonomiye göre ayarlayın. Ekranı en geniş ve en iyi açıyla görecek şekilde oturun. Dik oturmayı sakın unutmayın. Saat başı oturduğunuz yerde gevşeme egzersizleri yapmak sizi biraz olsun rahatlatacaktır.

GÖZLERİNİZİN DE DİNLENMEYE İHTİYACI VAR

Bahsedilen tüm bu detaylara rağmen unutulmaması gereken en önemli nokta; gözlerinizin de dinlenmeye ihtiyaç duyduğudur. Nasıl çok yürüdüğünüz veya ayakta kaldığınızda bacaklarınızı dinlendirmek için oturma ihtiyacı duyuyorsanız, yorduğunuzu düşündüğünüz anlarda da gözlerinizi dinlendirmelisiniz. Bunun için gözlerinizi kapatmanız gerekmiyor, ofisin duvarındaki bir manzara resmine veya şanslıysanız pencereden gözüken güzel bir manzaraya bakarak da gözleri dinlendirebileceğinizi sakın ama sakın unutmayın!

KaynaK: Sağlıklı Yaşam Dergisi