TÜRKİYE’DE OPTİSYENLER /GÖZLÜKÇÜLER SADECE GÖZLÜK YAPAR ve SATAR BİRDE MESUL MÜDÜRLÜK YAPAR.

Herkes insanlığı değiştirmeyi ister,
Ama hiç kimse önce kendini değiştirmeyi düşünmez.
TOLSTOY
 

ECOO MAVİ KİTAP Raporunun 31 ci sayfasının analizi;

(ECOO) Türk   Türkiye de dâhil,  üye olmuş otuz Avrupa ülkesindeki Optometri ve Optik (Gözlükçülük) alanında çalışan meslek adamları, Mesleki Kuruluşlar,bu mesleklerin eğitimi düzenleyen Okul ve Üniversiteler, Mesleki uygulama mevzuatı ve kanunlarını düzenleyen Resmi Devlet Kurumları ile Sivil Toplum  Örgütleri’nin Avrupa Birliği içindeki Optometrik Mesleklerin yapısını karşılaştırmalı olarak analiz ederek mavi kitap raporunda yayınladı.

Karşılaştırılmalı analiz edilen konu başlıkları aşağıda verilmiştir.

1)      Mesleğin boyutu ve sayısı

2)      Mesleğin statüsü (seviyesi)

3)      Mesleğin uygulama amacı(Faaliyet alanı)

4)      Toplum Sağlığı içinde mesleğin rolü

       5)Mesleğin öğrenimi ve eğitimi

Bu konu başlıkları yazı grafik ve tablolarla karşılaştırmalı olarak analiz edilmiştir.

Avrupa’da kökeni el sanatlarına dayanan mesleğimiz, geldiğimiz süreçte, iyi bir eğitimle optometri ile bütünleşerek, birinci basamak koruyucu göz ve görme (toplum ve halk sağlığı koruma) mesleğine dönüşmüştür. Türkiye’de mesleğimizde koruyucu sağlık mesleği olduğu halde toplum ve kamu tarafından sadece gözlük yapıp sattığımız için, el sanatları ve ticaret mesleği algılamasından ve kimliğinden kurtulamamıştır.

ECOO mavi kitap raporunda mesleğin statüsü başlığı altında, mesleğin tipi(koruyucu sağlık hizmeti),el sanatları ticaret sağlık mesleği olarak sınıflandırılmada Türkiye Koruyucu sağlık mesleği olarak bildirilmektedir.

Avrupa ülkelerinin bir kısmında Göz doktoru sayısının azalması, Göz bakım tedavi hizmetlerin pahalı olması nedeni ile koruyucu görme sağlığı hizmetleri artan bir şekilde optometristlere ve oftalmik optisyenlere aktarıldığı bildirilmektedir. Optometri sayesinde ülke insanları kolay hızlı ve ucuz olarak refraksiyon testine ulaşmakta, körlüğe sebep olabilecek bir hastalık durumunda tedavi için göz hekimine sevk edilmektedir.

Optometri bağımsız, Eğitim ve Mevzuat düzenlenmiş lisanslı, kayıt ve tescili yapılmış bir Sağlık Koruma mesleğidir.

Optometrist; Göz ve Görme Bakımı ve Korunmasında Birinci basamak Koruyucu sağlık mesleği pratisyenidir. Mesleki uygulaması, Refraksiyon(Görme testi) ve Dipensing işlevini, (Hastalıkların Teşhis ve tespitini Gözdeki Hastalıkların Yönetimini, Görme sistemindeki koordinasyon ve rehabilitasyonu) içermektedir.

Uluslar arası karşılaştırmalarda her 10 bin kişiye düşen optometrist ve optisyen sayıları verilmekte, ayrıca ülkeler bazında nüfusa göre optometrist ve optisyen oranları da gösterilmektedir. Ülkelerin her 10 bin kişiye düşen göz doktoru sayısı ile optisyen sayılarının kıyaslaması yapılmaktadır. Ayrıca optometrik meslek okullarındaki öğrenci sayıları her 10bin nüfus için belirtilmişidir. AB ülkelerinde her 10 bin kişiye düşen perakende optisyenlik müessesesi sayıları açıklanmaktadır. Bu veriler meslek adamı ihtiyacımızı ve istihdamını ülkemizde planlarken önemli bir referans olacaktır.

Görme testi ve düzeltici gözlük reçetesi yazmak tümü ile meslek için kanunen yasaklanmış ülkeler örneğin Bulgaristan, Yunanistan ve Türkiye ve kısmen yasaklı ülke Fransa’dır. Danimarka, İrlanda, Hollanda, Norveç, İsveç ve İngiltere de görme testinin büyük çoğunluğu Optometristlerce sağlanmaktadır.

Şu anda, bütün ülkelerde optik ve optometrik meslekler açısından aynı uygulamayı görmek mümkün olmamakla beraber, bu kuruluşun (ECOO) amacı ve görevi, uzun erimde, hudutları kesişen toplumların, göz ve görme sağlığını yükseltmek, özetle Avrupa’da baştanbaşa “ ECOO Avrupa Diploması ile”optometrik uygulamasının klinik ve eğitim standartlarını uyumlaştırılmasını hedeflemektedir.

Avrupa Optometri ve optik konseyi (ECOO) bir Avrupa kuruluşu olup, Ulusal temsil yeteneği olan üyelerinin teşkil ettiği Avrupa konfederasyonudur. Optometri ve optisyenlikle ilgilenen Türkiye’de dâhil 30 ülkeyi temsil etmektedir. Üye organizasyonlar tüzük hükümlerine uymayı da taahhüt etmiş sayılır. Bu hükümler 4 başlıkta toplanmıştır.

 1) Üye Organizasyonlar;Yasal olarak, Ulusal kulanımda  ,Optometri unvanını tanıma ve ulaşmayı görev kabul eder.

      2) Üye ülke organizasyonları, okullar ve üniversiteler, ECOO’nun en az Avrupa Optometri Diploması yetenek ve standardında, optometri öğreniminin sağlanması çalışmalarını yapmak

      3)Okul mezuniyeti (Optisyenlik ve Optometrislik Eğitimi) sonrasını kapsayacak şekilde, meslek adamlarına “yaşam boyu sürekli eğitim” almalarının sağlanması,

      4) Optometri bağımsız, Eğitim ve Mevzuat düzenlenmiş, lisanslı, kayıt ve tescili yapılmış bir Sağlık Koruma mesleği olarak tanınması için çalışmalar yapmak.

Mesleğin uygulama ( faaliyet) alanı olarak; neye izin verilmektedir? Neler yasaklanmıştır? Neler yasak olmasına rağmen defakto olarak uygulanmaktadır? Soruları değerlendirilmiştir.

Sonuç olarak, optometrik mesleklerin uygulamasına ait 25 ayrı faaliyet çeşidi her ülke için grafik olarak belirtilmiştir.25 ülke için bu 25 çeşit mesleki uygulama alanları, raporun 31 ci sayfasında Türkiye’deki durumu 23 cü sırada belirten mavi kitaptaki renkli bayraklar grafikler ve oranlardan anlaşılacağı üzere, Türkiye AB adayı bir ülke olmasına, optometrik mesleklerin serbest dolaşım prensibini benimsemesine ve ECOO ‘ya üye olmasına rağmen, WCO ‘nun ve ECOO ‘nun uzun yıllar önce tanımladığı optik ve optometrik meslekleri aradan geçen uzun yıllar içinde geliştirememiştir. Ne yazık ki sadece gözlükçülük ismi ile tanımlanan el sanatı, ticaret mesleği halindeki kimliğinde bırakılmıştır.

Türkiye’de ilki 1992 de Sivas ta olmak üzere 6 optisyenlik programı açılmış, bu okullar çok sayıda optisyen mezun etmesine karşın, optisyenlerin hiç birisi Avrupa ya ve Dünya’ya açılamadığı gibi yıllarca en temel hakları olan mesleklerini uygulama hakları dahi verilmemiştir.

Bir örneği bu yazı ekinde verilen 31 ci sayfadaki grafikte görüleceği gibi 25 kalem optometrik hizmetten Türkiye’de sadece birinci sıradaki, gözlük yapımı ve tespiti ve ikinci sıradaki optik gereçlerin satışına izin verilmekte bunların dışındaki 23 çeşit hizmet alanı yasaklanmıştır. Türk optik sektöründe ortak akılla politikalar üretilemediği için, bu 23 faaliyet alanına girebilmesini sağlayacak gerekli eğitim ve yasal düzenlemelerin yaratılamadığı için, önlenebilir körlüğün yok edilmesi ile ilgili gerekli mücadelenin, yeterli görme testinin yapılamadığı, vatandaşlarımızın koruyucu sağlık hizmeti olan optometrik faaliyet hizmetlerine yeterli kolay hızlı ve ucuz ulaşamadığı, her türlü optik gerecin sağlanamadığı çok açık olarak anlaşılmaktadır.

ECOO ya üye olan ülkelerin Mavi kitapta verilen rapordan yola çıkarak, Tüm optik sektörünün Batılı ülkeler düzeyine yükseltilmesi için, nasıl politikalar izlemesi, mesleki eğitim, modern bir optometri ve optik meslek konunu ve optik meslek mensuplarının istihdam ve faaliyet alanlarında ne gibi çalışmalar yapması ortaya konulmaktadır.

Yapacağımız aktivitelerde ister etik kurallar, ister mesleki faaliyetler, projeler, eğitimler vs olsun

• Bilimselliği,
• Yasalara uygunluğu
• Metodolojisi
• Tüm sektör tarafından bilinir ve kabul edilir olması gereklidir(Ortak akıl)
• AB ve ECOO ya üye olan meslek örgütleri ve organizasyonlar içinde, ECOO tüzüğüne uygun olmalıdır. Çünkü ECOO ya üye olan meslek örgütleri ve organizasyonlar bunu taahhüt etmiş sayılır.

Bilgiden bilimin yol göstericiliğinden uzaklaşan toplumlar ve meslekler yerlerde sürünmeye hatta yok olmaya mahkûmdur.

Yıl 1940, 3958 sayılı özel meslek kanunumuz var, Türkiye’de gözlükçüler gözlük yapar ve satar.2004 de meslek kanunumuz değişti. Optisyenler ve Gözlükçüler Türkiye’de gözlük yapar ve satar, Yıl 2009 hala ne acıdır ki, Optisyenler ve gözlükçüler Türkiye’de sadece gözlük yapar, satar ve mesul müdürlük yapar. Avrupa’da Optometri ile bütünleşen meslektaşlarımız 25 alanda hizmet üretmektedir.

Türkiye’de; sadece gözlük yaparak, satarak, mesul müdürlük yaparak ne değişebilir nede gelişebiliriz. Sektör bazında her alanda ortak akılla top yekûn reforma ihtiyacımızın olduğu artık gün gibi aşikârdır.

Optometiriyide kapsayan modern bir meslek kanunu öncelikler arasındadır.

Meslektaşlarımız ve mesleğimiz için yapacağımız çalışmalar, Mesleğin ticari yönlerini düzenlemek yerine, artık hedefimiz bizim önceliklerimiz gözlükçüyü optisyen, optisyeni optometrist yapacak çalışmalar olmalıdır.

 ECOO MAVİ KİTAP Raporunun 31 ci sayfası

Yeşil kutu: Müsaade var(Kanunla izin verilmiş)

Kırmızı kutu: Müsaade yok( Kanunla yasaklanmış)

Pembe: Müsaade olmadığı(yasaklandığı halde), yapılmaktadır.

Kaynak ECO     Ecoo Mavi Kitap Raporu

Çeviri Nejat      Nejat KAYIN

Sayın Nejat Kayın’ın yazmış olduğu ECOO ile ilgili çeşitli yazılar

                       ECOO Mavi Kitap Raporu

                       Çeviri Nejat KAYIN

http://www.ecoo.info/

Avrupa Optometri ve optik Konseyi haber Bülteni Mayıs 2008 Cilt 3:Sayı: 3

Taylan Küçüker