Sağ ve sol cama farklı indeksler kullanılarak cam kalınlıklarını dengelemeye çalışmak doğru bir işlem midir ?

Bir müddet önce bazı optisyenler (sosyal medya hesaplarında yayınlayıp meslektaşlarını bilgilendirmek amacıyla) sağ ve sol cama farklı indeksler kullanılarak cam kalınlıklarını dengelemenin doğru bir işlem olup olmadığı konusunda benden değerlendirme istediler.

Kendilerine görüşlerimi özetledim. Bu ay ki yazımda bu konuya yeniden değinmeye, konuyu daha kapsamlı olarak ele almaya ve daha fazla optisyene ulaştırmaya karar verdim.

Çerçeve şekli ve ekartmanı, montaj detayları ve reçete değerleri nedeniyle sağ ve sol camlar arasında oluşan kalınlık farkını asgari düzeye indirebilmek için Türk gözlükçüsünün yaygın çözümü, sağ ve sol camlar için farklı indeksteki camları kullanmaktır. Konveks reçetelerde uygulanan diğer bir çözüm de sağ ve sol camlar için farklı çaplardaki camların kullanılmasıdır.

Sağ ve sol konveks camların kalınlıklarını dengelemek için bazen farklı boyutlarda oval camlar, bazen de bir cam oval, diğeri de yuvarlak olarak üretilmektedir. Konkav camların kenar kalınlıklarının  dengelenmesi için de bazen daha ince olan camın merkez kalınlığı artırılmaktadır. Konveks reçetelerde farklı çaplardaki camların kullanılmasında ve konkav camlarda daha ince olan camın merkez kalınlığının artırılmasında herhangi bir sorun olmadığı halde sağ ve sol camların farklı indekslerdeki materyellerden üretilmesinin %100 doğru olduğunu söyleyemeyiz.

Farklı gözlük camı materyellerinin indeks dışında başka farklılıkları da vardır. Örneğin; Abbe Değeri, Işık Absorbsiyonu, Materyalin Rengi vs. Abbe Değerleri farklı olduğu zaman iki camın oluşturduğu “Kromatik Aberasyon” farklı olur. Absorbsiyon farkı nedeniyle de iki camın değişik dalga boyundaki ışınları geçirgenliklerinde fark olur. İki camın farklı renklerde olması da iki gözün objeleri (az da olsa) farklı renklerde algılamasına neden olmaktadır. İki gözümüz olduğu halde objeleri “Tek” olarak görmemizin nedeni, iki görüntünün beyindeki görme merkezinde birleştirilmesidir. Farklı Abbe Değeri, farklı ışık geçirgenliği ve farklı rengi olan materyellerden üretilen iki gözlük camının oluşturduğu görüntüler az da olsa farklı olacağından, beyinde birleştirilen iki görüntü tıpatıp aynı olmayacaktır. Doğru olarak merkezlenen, farklı indekste olan camları kullanan birçok gözlük kullanıcısı binoküler görüntü kalitesi hakkında şikayet belirtmediği halde bazı hassas kişilerin sorun yaşadıklarını biliyoruz.

Görüntü kalitesi ve kullanım konforu ile ilgili sorunları minimuma indirgemek istiyorsak, her iki camın aynı indeksteki materyelden yapılması gerekmektedir.

En iyi dengeleme için önerilerim şunlardır:

• Siparişle birlikte çerçeve Rx Laboratuvarına gönderilmelidir. Camların kalınlık dengelenmesi istenildiği durumlarda çerçevenin olabildiğince kalın “plastik” materyelden üretilmiş olmasını öneririm. Daha kalın plastik çerçeveler camların kalınlıklarını daha iyi kamufle edecektir. Camların görünüşü itibarı ile en kötü çerçeveler, faset ve nilör olanlardır.

• Sağ ve sol pupilla mesafeleri ve Optik merkez montaj yükseklikleri sipariş anında mutlaka belirtilmelidir.

• Sağ ve sol camın silindir değerlerine ve aks yönlerine bağlı olarak bazen tüm çabalara rağmen cam kalınlığı açısından çok estetik sonuçlar elde edilemez. Bazen camlar şakak taraflarında dengelenirken ,üstte veya altta dengelenememektedir.

Sağ camın +1.00 +3.00 x 90 ve Sol camın +3.00 Sferik olduğunu düşünürsek, sağ cam ile sol camın kenar kalınlıklarını tüm cam periferisinde hiçbir zaman dengelemek mümkün olmayacaktır. Bu gözlükte Sağ cam her zaman üst kısımda daha kalın olacaktır. Yukarıdaki örnekte çerçevenin “B” boyutu daha küçük olduğu durumlarda (veya montaj yüksekliği daha fazla olduğunda) camların üst taraftaki kalınlıkları her zaman daha fazla olacaktır.

• Konveks reçetelerde daha dengeli ve estetik gözlükler için önerim, “A” boyutu olabildiğince küçük ve “B” boyutu da olabildiğince büyük olan sırası ile yuvarlak, oval ve dörtgen (çekik olmayan ve üst kısmı hafif bombeli şekilde olan) çerçevelerin tercih edilmesidir.

• Konveks reçetelerde daha dengeli ve estetik gözlükler için camların genellikle Rx olarak üretilmesi gerekmektedir.

• Konkav camların dengelenmesi için camların merkez kalınlıkları (genellikle sadece bir camın) standart dışı bir değerde üretilmesi gerekir. Sağ camın -1.00 -3.00 x 90 ve sol camın da -1.00-1.00 x 180 olduğunu farz edersek bu gözlükte sağ cam şakak tarafında bayağı kalın olacaktır. Önerebileceğim çözüm, Sağ camın merkezinin normal kalınlıkta ve sol camın (çerçeve ve cam merkezleme detaylarına bağlı olarak) merkez kalınlığının da standart değerlerden 2-3 mm daha kalın olarak (her iki camın) 1.67 veya 1.74 ham maddeden üretilmesidir. Bu şekilde üretilen camlar şakak tarafında dengelenecek, fakat o zaman da sol cam üst tarafta bayağı kalın olacaktır!

• Konkav reçetelerde daha dengeli ve estetik gözlükler için önerim, “A” boyutu olabildiğince küçük olan sırası ile yuvarlak, oval ve dörtgen (çekik şekilde olmayan) çerçevelerin tercih edilmesidir.

• Daha ince camlar istiyorsak tabii ki her zaman daha yüksek indeksli materyal kullanmamız gerekiyor.

Sn. Mehmet R. Akay’ ın eğitim köşe yazılarını okumak için tıklayınız.