Rekabet Kurumu başkanından açıklamalar

Rekabet Kurumu Başkanı Sayın Birol KÜLE’nin Son Dönem Çalışmalarına İlişkin Açıklamalarının özeti (11.10.2023)

Dijital ekonomi giderek artan bir hızla hayatımızın merkezine yerleşiyor ve bu rekabet politikalarıyla uygulamalarını derinden etkiliyor. Rekabet Kurumu olarak dijital dönüşümün getirdiği yeni dinamikleri yakından takip ediyor ve Türkiye’nin bu alandaki pozisyonunu güçlendirmek adına gerekli düzenlemeleri ve inisiyatifleri hayata geçiriyoruz.

Türk Rekabet Hukuku Mevzuatı, rekabeti koruyarak ve teşvik ederek, teşebbüs ve tüketici haklarını güvence altına almayı ve inovasyonu desteklemeyi amaçlamaktadır. Rekabetin dijital ekonomide dahil tüm sektörlerde sürdürülebilir bir büyüme ve kalkınma için vazgeçilmek olduğunu bir kez daha vurgulamak isterim.

Dijital pazarlar hızla gelişip tüketiciye sayısız fayda sağlarken bir yandan da büyük platformların rekabeti sınırlayan ve rakipleri dışlayan davranışlarına sahne olmaktadır. Bu kapsamda, rekabet hukukunun dijital ekonomiyle entegrasyonu ve adil bir rekabet ortamının tesisi için hem ulusal hem de uluslararası düzeyde büyük önem arz etmektedir. Kimi zaman Pazar tanımı ulusal sınırların ötesine taşmakta, bu da rekabet otoriteleri arasındaki işbirliğinin önemini daha da arttırmaktadır.

Rekabet Kurulu kararlarının ekonomi üzerinde ki etkisini gösteren ve OECD metodolojisine göre hazırlanan Etki Analizi Raporu 2021-2022 döneminde tüketicilere 13,1 milyar dolar fayda sağladığını göstermektedir. Bu durum Kurumumuz nezdinde atılan adımların ve alınan önlemlerin ekonomik alanda ne denli öneme sahip olduğunu bir kez daha gözler önüne sermektedir.

Yeniliklerimizden biri olan taahhüt ve uzlaşma mekanizması da rekabet ihlallerine müdahale süreçlerimizi hızlandırmış ve etkinliği arttırmıştır. Bu sayede ihlali kabul eden teşebbüsler soruşturmanın erken aşamalarında tasarlanan taahhütlerle yapısal ve kalıcı çözümler üretebilmekte ve cezalarında indirim elde edebilmektedirler. Mevzuat değişikliği sonrasında açılan soruşturmalardan 12’ si verilen etkin taahhütlerle sonlandırılmıştır. Uzlaşma tarafında ise ihlali kabul eden 92 teşebbüs toplamda yaklaşık 836 Milyon TL idari para cezası ödemiş ve haklarında yürütülen soruşturmalar sonlandırılmıştır. Yapılan tüm bu değişiklikler, mevzuatımızın iş dünyası ve tüketiciler için daha adil ve şeffaf hale gelmesine katkı sağlamıştır.

Rekabet Kurumu olarak, rekabet ortamını korumak ve teşvik etme görevimiz, aynı zamanda rekabet ihlallerini tespit etme ve gerekli yaptırımları uygulama sorumluluğunu da beraberinde getirmektedir.

Rekabet hukuku alanında gerçekleştirdiğimiz çalışmalar, sadece teorik prensipler ve genel uygulamalarla sınırlı kalmamaktadır. Pratikte öne çıkan birçok kararımız kurumumuzun ekonomide, rekabeti nasıl şekillendirdiğini, faaliyetlerimizin tüketiciler, işletmeler ve piyasalar nezdinde nasıl olumlu etkileri olduğunu açıkça ortaya koymaktadır.

Bu bağlamda, dikkatinizi öne çıkan bazı karar ve uygulamalarımıza çekmek isterim.

Google soruşturmamızla alışveriş karşılaştırma sitelerinin, yerel arama sitelerinin önünü açtık.

İlaç devlerinin aralarında anlaşıp, hastalara pahalı ilaç dayatmasının önüne geçerek, kamu bütçesini bu ekonomik yükten kurtardık.

Gözlük ve gözlük camı pazarındaki dev oyuncuyu verdiği taahhütlere uymadığı için, süreli para cezası ile 492 milyon TL para cezası ile cezalandırdık.

Kozmetik sektöründe raf fiyatlarını belirleyen teşebbüsleri tek tek tespit ettik, cezalandırdık.

Birleşme devralmalarda teknoloji şirketlerinin ciro eşitliklerini kaldırarak öldürücü devralmalarının önüne geçtik.

Twitter devralması da bu kapsamda bize bildirilmeliydi, bildirilmedi. Bildirilmediği için idari para cezası uygulandı.
Sahafların kolaylıkla platform değiştirmelerini sağladık.

Whatsapp kullanıcıları için Facebook dayatmasını durdurduk. Artık diledikleri gibi verilerinizi kullanamayacaklar.

Trendyol’ un algoritmaları ile kendini kayırmasının önüne geçtik. Ayrımcılığa son verdik.

Çiçekçiler, restoranlar diledikleri platformlarla diledikleri koşullarda çalışabilecek, kendi mağazalarında da diledikleri kampanyaları uygulayabilecekler.

E-pazaryerleri, çevrimiçi reklamcılık, ilaç, akaryakıt gibi sektör incelemelerini yaptık. Sektörlerin röntgenlerini çektik, sorunlara ışık tuttuk.

Sahibinden’ de ilan veren emlakçıların ve oto galerilerinin diledikleri zaman verileri diğer rakiplere taşıyabilmelerinin önünü açtık. İstedikleri takdirde rakiplerden de verilerini sahibinden’ e taşıyabilecekler.

Zincir marketlerde hub&spoke karteline geçit vermedik. 2.7 milyar TL rekor para cezası ile cezalandırdık.

Üreticilerin ve tedarikçilerinin de raf fiyatlarına müdahale etmelerinin önüne geçtik.

Coca-Cola’ nın küçük market ve bakkallarda dolaplarının %25’ inin rakiplere açılmasını sağladık. Teşebbüsün hakim durumunu kötüye kullanmasının önüne geçecek taahhütlerle, soruşturmayı sonuçlandırdık.

Aynı şekilde, Algida’ nın dolaplarının %30’ unu rakiplere açtık ve münhasırlık uygulamalarına son verdik.
Un, maya, yumurta gibi temel gıda maddeleri üzerinde yapılan rekabet ihlallerini cezalandırdık ve ihlallere son verdik.

Çimento, hazır beton, cam, seramik sektörüne yönelik incelemeler yaptık, yapıyoruz.

İnternet üzerinden satışı engelleyen kim olursa olsun peşine düştük, bulduk ve pazarı serbestleştirdik.

Otobüs biletlerinin farklı platformlarda satılabilmesini sağladık.

Akaryakıt sektöründe faaliyet gösteren dört büyük teşebbüsün yeniden satış fiyatı tespitine yönelik ihlallerini cezalandırdık.

Ankara Esenboğa Havalimanı’ ndaki gümrüklü geçici depolama hizmet bedellerinde %50 indirim taahhüttü aldık.

Antalya limanındaki aşırı fiyata dur dedik. Dolum hizmetlerinde rekabet koşullarını iyileştirdik.

İşgücünün serbestçe dolaşımının önündeki centilmenlik anlaşmalarını tespit ettik, cezalandırdık. Çalışanların serbestçe iş değiştirebilmelerini ve bireysel refahlarının artmasını sağladık.

Görüldüğü üzere, gerek dijital gerekse de pek çok farklı sektördeki ihlale müdahale edilmiş ve bu ihlallere yönelik hedef odaklı tedbirler alınmıştır. Bu bağlamda teşebbüslerin iş yapış biçimlerini yarı yargısal görevlerimizi ve rekabet savunuculuğunu büyük bir özveriyle yerine getirerek, etkiliyor, toplumsal farkındalığı yükseltiyoruz. Tüm faaliyetlerimiz rapor ve kararlarımız aracılığıyla inovasyon temelli rekabeti teşvik ederek, piyasalarda rekabet karşıtı müdahalelere ve pazara giriş engellerine karşı durmayı hedefliyoruz.

Kamuoyuna en derin saygılarımla

Yazının tamamını okumak için tıklayınız.