OPTİSYENLİK MÜESSESELERİ AÇISINDAN İŞ KANUNU İLE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİK KANUNU

Optisyenlik müesseseleri açısından İş Kanunu ile İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu

30.06.2012 tarih ve 28339 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile, 4857sayılı İş Kanunu’nun İş Sağlığı ve Güvenliği ile ilgili 77, 78, 79, 80, 81, 82, 83, 84, 85, 86, 87, 88, 89, 95, 105 ve geçici 2.nci maddeleri mülga (yürürlükten kaldırma) hale getirilmiştir.

6331 sayılı kanun ile işverenlere bir çok yükümlülükler/sorumluluklar getirilerek işyerlerinin çalışanlar açısından daha güvenli, daha sağlıklı hale getirilmesi amaçlanmaktadır.

Bu amaçla 26.12.2012 tarih ve 28509 sayılı Resmi Gazetede “İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin İşyeri Tehlike Sınıfları Tebliği” yayınlanmış, gözlükçülerin İşyeri Tehlike Sınıfları Listesi’nde 47.78.03 sayılı sıra ile “Az Tehlikeli” olarak belirtilmiştir.

Optisyenlik müesseselerimiz açısından her iki kanunu beraber irdelersek;

* Öncelikle her çalışan için işe başlarken bir özlük dosyası oluşturmak gerekir. (4857 sayılı Kanun, 75. madde)

Bu dosyada; işçinin kimlik bilgileri, istenirse sabıka kaydı, istenirse ikametgahı, sağlık raporu (6331 sayılı kanun, 15/b maddesi), İş Sözleşmesi (4857 sayılı Kanun, 1., 2., 8.-15. maddeleri) bulunmalı.

Sağlık Raporları ilgi mevzuat gereği kamu sağlık kurumlarınca düzenlenmelidir.

İş sözleşmesi için belli bir format tanımlanmamakla birlikte; işçinin yapacağı iş, genel ve özel çalışma koşulları, çalışma süreleri, işçinin alacağı brüt ya da net ücret mutlaka belirtilmelidir. Sözleşme maddeleri kanun hükümlerine aykırı olamaz. (EK’te sözleşme örneği mevcuttur.)

* Ve yine 6331 sayılı kanunun 4. maddesi gereği 30.12 2012 tarihinden itibaren işveren sıfatı ile Risk Değerlendirmesi yapmak ya da yaptırmak ve bunu işçilerimize tebliğ ederek, imzalatıp özlük dosyasına koymak ve İş Müfettişlerinin denetlemelerinde göstermek zorundayız. (Örnek Risk Değerlendirmesi 1 hafta içinde web sayfamızda yayınlanacaktır ) .

* Şu ana kadar çalıştırdığınız işçileriniz hakkında bir özlük dosyası hazırlamadıysanız bunu bir an önce hazırlamanızda fayda var.

* Sadece Risk Değerlendirmesini işçilerimize imzalatmakla da sorumluluktan kaçınmış olamıyoruz. Gerekli önlemleri de almak zorundayız. Örneğin; çalışanın kösele ayakkabı giymesi sebebi ile yeni paspas yapılmış zeminde kayarak düşmesinin sorumluluğu dahi işverenin omuzlarına yüklenmiş durumda.  Bu ve benzer iş kazalarında durum kazadan sonraki üç iş günü içinde SGK’na bildirilmek zorunda.

* Ayrıca 6331 sayılı kanunun 11., 12., 16. ve 17. maddeleri gereği işveren tarafından acil durum planları yapılması ilk yardım, yangın, deprem gibi ciddi, yakın ve önlenemeyen tehlike durumlarında yapılacak müdahale ve tahliyeler için gerekli eğitim ve talimatların verilmesi gerekiyor.

* Birebir müesseselerimiz de bu eğitimlerin oluşturulması çok olanaklı ve gerçekçi olamayacağından bu hizmetin ve acil durum planları tabloları TOOMD  yönetim kurulu tarafından organize edilerek yaşama geçirilecektir.

* 6331 sayılı kanunun 26. maddesi bu konularla ilgili işveren aleyhine ve çok ciddi miktarlarda para cezaları getirmiş.

* Bu arada aynı kanunun 20. maddesi gereği iki ve daha fazla çalışan olması halinde bir çalışan “Çalışan Temsilcisi” olarak ya çalışanlar arasında yapılacak seçimle ya da işveren tarafından atama sureti ile görevlendirilmek zorunda.

* 6331 sayılı yasa 6. maddesi işçi çalıştıran her işyeri için bazı hizmet alımları yükümlülüğü getirmekte. Her işyeri için İş Güvenliği Uzmanı, İşyeri Hekimi ve diğer sağlık personeli görevlendirmek ya da bu hizmetlerin tamamını veya bir kısmını “Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimlerinden” sağlanması gerektiğine hükmediyor.

Ancak Optisyenlik Müesseseleri “Az Tehlikeli” olarak sınıflandırıldığı için aynı kanunun 38. maddesi gereği bu zorunluluk kanunun yayınlanmasından iki sene sonraya  (01.07.2014 tarihine) ötelenmiş. Ancak müesseselerimizi ilgilendiren diğer hükümler yürürlüğe girmiş durumda.

* Mevcut 4857 sayılı İş Kanunu gereği de çalışanlarımızla ilgili bazı maddeleri hatırlamakta fayda var.

* Çalışanlara ücretin en geç ayda bir ödenmesi gerekir. Bu ödemenin yanı sıra işveren çalışanına ücret hesabını (ödemenin günü, ait olduğu dönem, fazla çalışma, hafta tatili, bayram ve genel tatil ücretleri gibi asil ücret ve eklenti ücretler ile vergi, SGK primi, avans mahsubu, varsa nafaka ve icra vb kesintileri) ayrı ayrı gösteren bir pusula vermek zorundadır. Bu pusulanın bir örneğinin ve ücret bordrosunun çalışana imza ettirerek saklamanızı tavsiye ederiz.

* Çalışan ücretli yıllık iznini deneme süresi de dahil en az bir yıl süreyi doldurduktan sonra hak eder. Yıllık izin süreleri çalışanın hizmet süresine göre değişir. Yasalarda bir format belirtilmediğinden bir “izin defteri” oluşturarak kullanılan izin süreleri belirtilip, çalışanın imzasının alınmasını öneririz.

* İşveren iş sözleşmelerinde belirtilmiş sebepler haricinde çalışana ücret kesme cezası uygulayamaz. Belirtilmiş sebeplere dayanan ücret kesme cezası da çalışanın ayda iki günlük ücretini aşamaz. Bu uygulama durumunda da çalışana sebepleri ile birlikte yazılı olarak bildirilmesi gerekir.

* Çalışanın iş akdinin feshinde usul; fesih bildiriminin yazılı olarak yapılması ve fesih sebebinin açık ve kesin bir şekilde belirtilmesidir. Kanunda belirtilen “derhal fesih” hükümleri haricinde hakkındaki iddialara karşı savunması alınmadan çalışanın iş sözleşmesi feshedilemez. Feshin geçerli bir sebebe dayandığını ispat yükümlülüğü işverene aittir.

İşten ayrılan çalışana işveren tarafından işinin ne olduğunu ve çalışma süresini gösteren bir belge verilir.

Sayın meslektaşlarım,

4857 ve 6331 sayılı her iki kanunu ana hatlarıyla ve çok kısa bir şekilde yorumlamaya çalıştık. Bu yazıda yer almayan ancak çalışma yaşantımızı çok yakından ilgilendiren daha bir çok konu ve bir çok uygulama mevcut.

Bu nedenle muhasebecinize, mali müşavirinize de “izlemesi gerektiği” yönünde uyarılarda bulunmanızı öneriyoruz.

Her ne kadar bizler uyarıyorsak da işyerinizle ilgili son kararı sizler muhasebecileriniz ya da mali müşavirlerinizle birlikte vereceksiniz.

MUHASEBECİLERİNİZ ve MÜESSESE ÇALIŞANLARINIZ HAKKINDA

Optisyenlik müesseseleri ticari bir işletme niteliğinde olan kuruluşlardır. Ticari bir işletme olan optisyenlik müessese sahipleri ve mesul müdürleri sağlıkla ilgili yasal yükümlülüklerinde Sağlık Bakanlığı ve meslek derneklerine  karşı sorumlulukları olduğu gibi muhasebe ve vergi uygulamaları ile ilgili Maliye Bakanlığı, İş Kanunu ve Sosyal Sigortalar Kanunu uygulamaları ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın yasa ve yönetmeliklerle belirlemiş olduğu uygulamalarda dikkat edilmesi gereken bir çok prosedüre uymak ve zamanında yerine getirmek zorunda oldukları bir çok yükümlülükleri vardır.

Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar Kısaca Aşağıdaki Gibidir:

1.   Vergi beyannamelerinin 3568 sayılı yasayla yetki almış ruhsatlı muhasebeci veya Mali müşavirlerce imzalanması kanun gereğidir.

2.   Muhasebeci veya Mali müşavirlerle, yapacağı işlerle ilgili olarak mutlaka TÜRMOB (Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği) tarafından bastırılan seri ve sıra no’lu form ile sözleşme yapılmalı ve üstleneceği görevlerin çerçevesi ve sorumlulukları belirlenmelidir.

3.   Satın alınan emtia ve yapılan satışlarla ilgili evraklar düzgün bir şekilde saklanmalıdır.

4.   Kirada meydana gelen değişiklikler yazılı olarak muhasebeye bildirilmeli ve beyannameleri buna göre düzenlemeleri sağlanmalıdır.

5.   Yıllık gelir beyannamesi verilmeden önce, her türlü kazanç ve gelirden (faiz, kira, ristürn vb) ve hayat standardınızla ilgili her türlü değişimden doğru olarak muhasebecinizi bilgilendirin.

6.   Şu anda optisyenlik müesseselerinde “ortalama kâr haddi” yasal olarak uygulanmamaktadır. Dolayısıyla her müessesenin kâr oranları kendi alış ve satış koşullarına göre değişir. Yani, her müessese bu koşullara göre kendi kâr oranını muhasebecisiyle görüşerek belirlemelidir.

7.   İşçi giriş ve çıkışları mutlaka muhasebeye bildirilmeli, çalışanların bekletilmeden SSK’na ve Bölge Çalışma Müdürlüğü’ne bildirimlerinin yapılması sağlanmalıdır. Çalışanlarla 4857 sayılı İş Kanunu’nun 8. maddesi gereği İŞ SÖZLEŞMESİ yapılarak işçinin görevi ve işyerinde uygulanacak kurallar yazılı olarak tebliğ edilmelidir. (Örnek olarak; “İş Sözleşmesi” ve “İşyerinde Çalışma Kuralları” ektedir). Çalışanın iş feshi de 4857 sayılı kanun’un 19. maddesi gereği yazılı olarak yapılmalı ve fesih sebebi açık ve kesin bir şekilde belirtilmelidir..

9.   Çalışanlara ait ödemeler ÜCRET BORDROLARI ile yapılmalı ve ücret bordrolarının çalışanlar tarafından – “maaşını, mesai ücretini, asgari geçim indirimi bedelini aldığına” dair – imzalaması MUTLAK SURETLE SAĞLANMALIDIR. Bankalardan ATM makineleri aracılığı ile ücret ödemeleri yapılıyorsa talimat ve listeler, kanuni saklama süreleri içerisinde gerekli defter ve belgeler gibi gerektiğinde yetkililere ibraz edilmek üzere saklanmalıdır.

10.   Yıllık ücretli izinler yasada öngörüldüğü gibi kullandırılmalı ve izinlerin kullandırıldığı imzalatılmalıdır. (Son senelerde çalışanları tarafından “maaşını, mesai ücretini, asgari geçim indirimi ücretini almadığı” ve “izin kullandırılmadığı” nedenleri ile mahkemeye verilmiş bir çok meslektaşımız vardır )

11.  Her yıl mutlaka müessesenin envanterini çıkartın. Her 3 yılda bir kesin envanter kanun gereğidir.

12.  Beyanname (muhtasar, KDV, Kira, Stopaj), vergi, Bağ-Kur, SSK vb. ödemelerinizi muhasebecinize yaptıracaksanız mutlaka “ÖDENDİ” makbuzlarını veya fotokopilerini isteyiniz.

13.  İşyeri kiralarının mutlaka BANKA ARACILIĞI ile yatırılması gerekmektedir.

14.  İrsaliyeli faturalarda “teslim eden” ve “teslim alan”ların imzalarının bulunması istenmektedir.

NOT 1 : Müessesenizi açmadan önce VERGİ DAİRESİNE “işe başlama bildiriminde” bulunmanız gerekmektedir.

NOT 2 : Konu ile ilgili değişiklikleri ve yenilikleri web sayfamızdan takip edebilirsiniz.

Bilgilerinize sunulur.

İş Güvenliği sözleşmesi için tıklayınız.