Danıştay, Birlik ve oda davalarında son noktayı koydu!

TOOMAD- Yönetmelik İptali Hakkında Kamuoyunu Bilgilendirme

OPTİSYEN-GÖZLÜKÇÜ MESLEKTAŞLARIMIZIN BİLGİLERİNE                              

1) 5193 sayılı Optisyenlik Hakkında Kanun’un EK 1 inci ve GEÇİCİ 4 üncü MADDE’sinde kuruluşu öngörülen Türk Optisyen-Gözlükçüler Birliği ile optisyen-gözlükçüler odalarının kurulup hayata geçirilmeleri ve faaliyet göstermeleri; adı geçen Birlik tarafından çıkarılacak olan yönetmeliğe bırakılmıştır.

Adı geçen Birlik ve odalar 2019 yılında kurulmuş ve Yönetmelik de yürürlüğe konulmuş ise de; Türk Optisyen- Gözlükçüler Birliği Yönetmeliği’nin iptali talepli bir davada Anayasa Mahkemesi’nce verilip 22.06.2021 günlü Resmî Gazete’de yayınlanan 29.04.2021 günlü ve E.2020/80-K.2021/34 sayılı karar ile, adı geçen Birliğe ve odalara dair bütün her şeyin Yönetmelik ile düzenlenmesini öngören, başka bir ifade ile “yönetmelik olmaksızın, Birlik ve odalar hiçbir faaliyet gösteremez” anlamına gelen ve 5193 sayılı Kanun’un EK 1 inci ve GEÇİCİ 4  üncü MADDE’lerinde bulunan “Odalar ile Birliğin teşkili, bunların yurt içindeki ve yurt dışındaki faaliyetleri, organları, organların görevleri, toplantıları, karar alış usulleri, gelirleri, giderleri, seçimi, seçilme yeterlilikleri, seçimlerin yapılış usulü, fesih, tasfiye ve iptale ilişkin hususlar, mesleki sicil, hizmet bedellerinin ve aidatların tespiti, disiplin cezaları ile infaz ediliş usulleri, odalar ve Birlik ile ilgili diğer iş ve işlemlere ilişkin yönetmelik hazırlanır…” hükümleri iptal edilmiştir.

Bu Anayasa Mahkemesi kararına göre; bu kararın gerekçeleri doğrultusunda 5193 sayılı Kanun’da veya bağımsız bir Birlik Kanunu’nda yeniden kanun ile tanzimler yapılmadığı sürece, Birliğin ve odaların “yönetmelik” ile düzenleme ve faaliyet yürütme yetkisinin bulunmadığı anlaşılmaktadır.

Yani, yeniden “kanun ile” düzenleme gerçekleştirilemediğinden, Türk Optisyen-Gözlükçüler Birliği’nin ve optisyen-gözlükçüler odalarının, faaliyet gösterebilmek bakımından hiçbir yasal dayanağının kalmamış olduğunda duraksama yoktur.

2) Zikredilen Birlik’çe 24.05.2019 günlü Resmî Gazetede yayımlanıp yürürlüğe konulan Optisyen-Gözlükçüler Birliği Yönetmeliği’nin bazı düzenlemelerinin ve tamamının iptali talebiyle Danıştay’da açılan davalarda, evvelâ Danıştay İdarî Dava Daireleri Kurulu’nca yürütmenin durdurulması yönünde kararlar verilmiştir.

a) Derneğimizin şimdiki Genel Başkan’ı olan Atilla KARİP’in açmış olduğu davada Danıştay Daire’ce verilen 26.10.2022 günlü ve E.2020/2604-K.2022/5998 sayılı karar ile, Yönetmeliğin 51 inci maddesindeki aidat miktarına ilişkin düzenlemelerin ve bunlara dayanılarak fahiş olarak alınmış aidatın düşürülmesi ile fazla olan kısmının iadesi talebinin reddine dair işlemin,

b) Derneğimizin ve önceki Genel Başkan’ımız rahmetli Abdullah AYDIN’ın açtığı davada Danıştay Daire’nin 26.10.2022 günlü ve E.2020/2771-K.2022/6012 sayılı kararı ile, Yönetmeliğin dava konusu çeşitli maddelerinin (6 ncı, 15 inci, 38 inci, 49 uncu, 54 üncü, 55 inci, 61 inci, 84 üncü, 94 üncü, 103 üncü ve geçici 5 inci maddelerindeki ilgili düzenlemelerin),

c) Başka bir davada Danıştay Daire’nin 29.11.2022 günlü ve E.2020/3277– K.2022/6916 sayılı karar ile, asıl Yönetmelik’te değişikliğe dair Yönetmeliğin çeşitli maddeleri ile yapılan değişikliklerin,

e) Bir diğer davada Danıştay Daire’nin 26.10.2022 günlü ve E.2020/1617– K.2022/6009 sayılı karar ile, zikredilen Yönetmeliğin 38 inci maddesinin bir kısmının,

e) Nihayet, Genel Başkan’ımız Atillâ KARİP’in açmış olduğu diğer bir davada Danıştay Daire’ce verilen 26.10.2022 günlü ve E.2020/904-K.2022/5994 sayılı karar ile de, sözü edilen Yönetmeliğin tamamının iptaline, 

hükmolunmuştur.

Yürütmenin durdurulmasına ve işlemin iptaline ilişkin Danıştay kararları, -özetle- “Anayasa Mahkemesi’nin 29.04.2021 günlü ve E.2020/80-K.2021/34 sayılı iptal kararı karşısında, kanun ile yeniden tanzimler yapılmadığı sürece, Türk Optisyen-Gözlükçüler Birliği’nin yönetmelik ile düzenleme yetkisinin ve böylece uygulamanın yasal dayanağının bulunmadığı” gerekçesine dayanmaktadır.

Danıştay 8. Daire’nin bu kararları ile, Birliğin ve odaların faaliyet göstere-bilmelerine dayanak oluşturan Yönetmelik, hukuk literatüründen çıkarılmış ve hukuksal varlığı ile uygulanabilirliği tamamen ortadan kalkmıştır.

3) Söz konusu iptal davalarında temyiz üzerine nihaî kararlar da verilmiş olup; Danıştay İdarî Dava Daireleri Kurulu’nun;

a) 16.04.2024 tarihli ve2023/692-K.2024/790 sayılı,

b) 04.2024 tarihli ve E.2023/688-K.2024/788 sayılı,

c) 04.2024 tarihli ve E.2023/691-K.2024/792 sayılı,

d) 04.2024 tarihli ve E.2023/684-K.2024/791 sayılı,

e) 04.2024 tarihli ve E.2023/686-K.2024/789 sayılı,

kararları ile, Birliğin tüm temyiz itirazları reddedilmiş ve Danıştay 8. Daire’ce verilmiş olan iptal kararları, o kararlardaki aynı gerekçeler ile onanmıştır.

Danıştay İdarî Dava Daireleri Kurulu’nun bu onama kararları da; -Danıştay 8. Daire’nin iptal kararlarındaki gibi- Anayasa Mahkemesi’nin 5193 sayılı Kanun’a ilişkin iptal kararı karşısında, “kanun” ile yeniden düzenlemeye gidilmediği, yani, kanun koyucu “kanun boşluğu”nu gidermediği sürece, Birliğin “yönetmelik” ile düzenleme yetkisinin bulunmadığı gerekçesine dayanmaktadır.

Bütün bu yargı kararları göstermektedir ki: Türk Optisyen-Gözlükçüler Birliği ile optisyen-gözlükçüler odalarının, artık, hiçbir icraî faaliyet yetkisinin bulunmadığı çok nettir.

4) Danıştay 8. Daire’nin 26.10.2022 günlü ve E.2020/2604-K.2022/5998 sayılı kararı ile, adı geçen Yönetmeliğin aidata ilişkin 51 inci maddesindeki ilgili düzenlemeler iptal edildikten sonra; 5193 sayılı Kanun’un Geçici 4 üncü maddesinin üçüncü fıkrasındaki “6643 sayılı Kanunun malî ve idarî hükümleri kıyasen uygulanır.” hükmünden hareketle, optisyen-gözlükçüler odalarının, -ancak ve ancak- eczacı odalarınca “aidat” adı altında tahsil edilen miktar kadar aidat alabilecekleri ek olarak hükme bağlanmıştır.

Eczacı odalarının ve optisyen-gözlükçüler odalarının 2024 yılının başında “aidat” adı altında tahsil edebileceği miktar, sadece ve sadece 380,44  TL’dır.

Durum böyle ve bu denli açık olmasına rağmen; son günlerde, Türk Optisyen-Gözlükçüler Birliği ile optisyen-gözlükçüler odalarının, örneğin 2024 yılı için 2.151,88 TL gibi, olması gerekene nazaran çok fahiş miktarda aidat talebi ile üyelere baskı yaptıkları gözlenmektedir.

Anayasa Mahkemesi ve Danıştay kararları ile ortaya çıkan durum şudur ki: Ortada, Birliğe ve odalara fazladan aidat belirleyip tahsil yetkisi veren ve bunun yöntemlerini gösteren Kanun hükmü de yoktur, Yönetmelik de yoktur.

Danıştay’ca sanki aidat miktarına ilişkin hiç karar verilmemiş gibi, iptal edilen Yönetmelik’te yer alan önceki ölçütlere göre aidat tahsili talep etmek; Anayasa Mahkemesi’nin ve Danıştay’ın iptal kararlarına göre kanunî dayanağı kalmayan Yönetmeliğe ilişkin yürütmenin devamını istemektir. Birliğin ve odaların bu akıl almaz tutumu, hukuken var olmayan Kanun’u ve Yönetmeliği “var” saymak ve Danıştay kararlarını da “yok” saymaktır. Buna göre, fahiş miktarda aidat tahsiline devam etmeye kalkışmak ve iptal edilmiş uygulamayı devam ettirmek, bırakalım hukuk devleti ilkesine uygunluğu, “kanun devleti”nde bile kabul edilebilir değildir.

Aksi takdirde, ilgiler için ciddî mağduriyetler doğacak; bu arada ve daha da önemlisi, pek çok idarî ve hukukî karışıklıklar ile yeni hukukî uyuşmazlıklar baş gösterip böylece de giderilmesi imkânsız zararlar oluşacaktır.

5) Göreve gelirken, “yüksek mahkemelerdeki hukuksal problemleri çözecekleri” vaadiyle misyon üstlendikleri bilinen Birlik yöneticileri ve hukuk bürokrasisi, başarısız olmuştur. Bu, böyle kabul edilmelidir.

Hukuku zorlamanın ve kanunu dolanmanın, hukuk devletinde yeri yoktur. Meslektaşları mağdur etme gayretlerinden vazgeçmelerini salık veriyoruz!

Bu yüzden, hukukî mesnedi olmayan işlerden ve işlemlerden kaçınılmasında, ferdî yarar yanında, sosyal hukuk devleti ilkesinin korunması bakımından da kamu yararı bulunmaktadır.

Meslek mensupları adına Birliğin ve meslekî sivil toplumun yapacağı iş; kanundaki boşluğu bir ân önce gidermek için ortaklaşa çalışmaktır. Başka çare de, yol da gözükmemektedir.

Birlik ve oda kurulması ve bunların faaliyetleri ile ilgili kanunî mevzuatı mesleğin gereklerine uygun olarak el birliği ile hazırlayıp yürürlüğe koymayı sağlamaktan başka çare olmadığını baştan beri söyleyegelen Derneğimiz, mesleğimizin ve meslektaşlarımızın yararına olacak bir Meslek Birliği Kanunu için birlikte çalışmaya ve her türlü özveriye hazırdır.

Meslektaşlarımızın 1 Haziran gözlükçüler ve optisyenler gününün iyilik ve verim içinde geçmesi dileği ile meslekî kamuoyuna duyurulur,

Saygılarımızla (31.05.2024).   

DANIŞTAY İDDK AİDAT KARAR

DANIŞTAY İDDK YÖNETMELİK İPTAL

DANIŞTAY  YÖNETMELİK İPTAL

TOOMAD KARAR

 

Atilla KARİP

TOOMAD Genel Başkanı

Tüm Optik ve Optometrik Meslek Adamları Derneği

Yönetim Kurulu Adına