Türkiye’de sağlık harcamaları 2023’te adeta patladı. TÜİK’in açıkladığı son verilere göre, ülkenin toplam sağlık harcaması bir yılda ikiye katlanarak 1 trilyon 244 milyar TL’ye ulaştı.
Ancak devletin gözlük için sağladığı katkı, artan maliyetler karşısında hâlâ komik düzeyde kaldı: kişi başına sadece 130 lira.
TÜİK’in rakamları çarpıcı. Genel sağlık harcamalarının %77,5’i kamu, %22,5’i özel sektör tarafından karşılandı. Kişi başına düşen sağlık harcaması 2023’te bir önceki yıla göre yüzde 104 artarak 14.582 TL’ye yükseldi. Hane halkının cepten yaptığı sağlık harcaması ise 220 milyar lirayı aşarak toplamın yüzde 17,8’ine ulaştı. Sağlık harcamalarının GSYH’ye oranı da %4,7’ye çıktı.
Ancak bu devasa bütçede, gözlük yardımı için ayrılan pay yok denecek kadar az. SGK, yetişkin bir vatandaş için iki yılda bir cam ve çerçeveye toplamda sadece 130 TL ödüyor. Çocuklarda ise bu süre bir yıla iniyor. Oysa bugün en mütevazı gözlük bile 2–3 bin liradan başlıyor. Hesap ortada: SGK desteği toplam sağlık harcamalarının sadece on binde üçü kadar.
Vatandaş Ne Diyor?
Gözlük almaya çalışan bir vatandaş durumu şöyle özetliyor: “Gözlükçüye gidiyorsun, en ucuz çerçeve ve cam 3 bin lira. SGK bunun için 130 lira veriyor. Gözlük mü alayım, borç mu ödeyeyim, şaşırıyorum.”
Gözlükçüler ve optisyenler de bu desteklerin artık sembolik olmaktan öteye gitmediğini, güncellenmesi gerektiğini söylüyor. Meslek örgütleri, artan döviz ve hammadde fiyatları nedeniyle en azından desteklerin reel maliyetlere yakın hale getirilmesini istiyor.
Devlet Neden Artırmıyor?
SGK yetkilileri ise gözlük yardımlarının, sağlık bütçesi içinde ihmal edilebilir bir paya sahip olduğunu ve tasarruf önceliği açısından çok üst sıralarda yer almadığını belirtiyor. Ancak uzmanlara göre, küçük bir artış bile milyonlarca insanın hayat kalitesini doğrudan iyileştirebilir.
Türkiye sağlık harcamalarında rekorlar kırarken, vatandaşın en temel hakkı olan “görmek” hâlâ lüks olmaya devam ediyor. 2023’te devletin gözlük için ayırdığı bütçe, toplam sağlık harcamasının yüzde 0,03’ü bile etmezken, milyonlarca kişi gözlük almak için borçlanıyor. Görünen o ki, devlet büyük resmi görüyor; ama vatandaşa bakmak için hâlâ gözlük lazım.
