İthalata ek vergi terbiyesi

GEÇEN yıl ağustos ayından itibaren özellikle Uzakdoğu’dan ve Çin’den yapılan ithalata birçok sektörde yüzde 10 ila 50 oranında gümrük vergisi konuldu.

Yerli üretimi teşvik etmek ve korumak için konulan tedbirlerin orta vadede cari açıkta da önemli bir iyileşme sağlaması bekleniyor. Bu arada özellikle küçük ithalatçıların ise işlerini tasfiye etmesi kaçınılmaz görülüyor.

Çin ile Türkiye dış ticareti arasında çok ciddi bir dengesizlik var. Türkiye’nin ithalat yaptığı ülkeler arasında Rusya’dan sonra ikinci sırada olan Çin’den 2014’te 24 milyar 918 milyon dolar ithalat yapan Türkiye, bu dev pazara yalnızca 2 milyar 851 milyon dolarlık mal satabildi.Aslında Çin’den yapılan ithalatın önüne ilk set Temmuz 2011’de yüzde 20-40 arasında konulan ek vergi ile çekilmişti. Ondan sonra uzun bir süre yeni bir ithalat vergisi konmadı. Ekonomi yönetimi birkaç yıl ‘es’ verse de bu yıl ithalata ek vergiler adeta yağmur gibi yağmaya başladı.

Gözlük ithalatına getirilen ek vergi fiyatlara yansıyacak

Bakanlar Kurulu’nun aldığı ve Resmi Gazete’de yayımlanan 29.8 oranındaki gözlük ithalatına ek vergi kararı optikleri ve tüketicileri doğrudan etkileyecek. Gözlük satışı yapan optiklerin, ek vergi sonrası fiyatlarında artış yapması bekleniyor. yapılacak zam, tüketiciyi doğrudan etkileyecek. Bunun yanı sıra kira, maaş ve vergilerin artmasına rağmen 13 yıldır SGK, kurum mensuplarına yapılan gözlük yardımında herhangi bir değişiklik yapmıyor.

DENGELER DEĞİŞTİ

İthalatına geçen yıl ağustos ayında yüzde 30 ila 50 oranında ek gümrük vergisi konulan sektörlerden olan ayakkabıda ithalat rakamları hızla azalmaya başladı.

EN KAPSAMLI VERGİ

Geçtiğimiz yılın en kapsamlı ek vergisinin kararı 6 Şubat’ta Resmi Gazetede yayınlandı. Testereden küreğe, bağ ve bahçıvan makaslarından matkaplara, bıçaklardan mikserlere aklınıza gelebilecek her türlü küçük el aletleri, kalemtıraş, maket bıçağı gibi kırtasiye ürünlerine, manikür-pedikür aletleri gibi kuaför gereçlerinin tümüne aynı tebliğle yüzde 25 ek vergi konuldu.

Söz konusu listede 130 kalem ürün var.
Ev gereçleri zinciri Esse, ek vergilerden önce mağazalarında sattığı ürünlerin yüzde 60’ını yerli üreticilerden, yüzde 10’unu Avrupa’dan yüzde 30’unu Uzakdoğu ülkelerinden tedarik ediyordu. Ek vergilerden sonra tedariğin bir miktarını daha iç piyasaya kaydırmayı düşündüklerini belirten Esse Yönetim Kurulu Başkam Semih Şeftali;

“Ekmek bıçağına bile ek vergi konuldu. Türkiye’de kaç tane ekmek bıçağı markası var. Bugün fabrika kurmaya kalksanız yıllar alır. Bence bu vergiler planlı programlı konulmalıydı. Nelerin ”Türkiye’de üretimi olup olmadığına bakılmalıydı. Aynı gümrük koduyla ithal edilen tüm ürünlere toptan vergi konulmasını doğru bulmuyoruz” diyor.

Ekonomi yönetiminin cari açığı kapatma kararını ve yerli üreticiyi koruma kararım doğru bulmasına rağmen Şeftali şu değerlendirmeyi de yapıyor: “Türkiye’de Bonchina denilen ince porselen üretilmiyor. Yakında ona da vergi geleceğini duyuyoruz. Böyle iken insanlara eski kaim porselenleri kullanın demek doğru değil. İki ekmek bıçağı yerine bir bıçak kullanın demek de aynı şey. Bizim Türkiye’de fason imalat yaptırmak her zaman işimize geliyor. Döviz zaten sürekli oynak. Ancak istediğimiz kalite ve çeşitlilikte uygun fiyatta ürün bulmak istiyoruz. İç piyasadaki imkanları zorluyoruz. İmalatçıların da bu vergi fırsatını değerlendirip, daha katma değerli ürünler üretmelerini bekliyoruz.”

MOBİLYAYA VERGİ BİLİNMEZİ

Bu yılın Mayıs ayında ithal mobilyanın da önüne set çekilmeye çalışıldı. AB ülkeleri dışında uygulanacak ek gümrük vergisi kararıyla mobilyaya yüzde 50, aksam ve parçalarına yüzde 25 vergi getirildi. Bu vergi oturma gurupları, bunların aksam ve parçaları, tıp, cerrahi, diş hekimliği ve veterinerlikte kullanılan mobilya ve koltuklar ile yatak takımı eşyalarının bulunduğu ürünlerde geçerli oldu. Amaç özellikle Çin’den gelen yıllık 350 milyon dolarlık mobilyanın önünün kesilmesiydi. Nihayetinde Türk mobilya sektörü 40 bin işletmede 160 bin istihdam sağlayan bir sektör. Geçen yıl 2.4 milyar dolar ihracat gerçekleştiren sektör bu yıl 3 milyar dolarlık ihracat hedefliyor.

TOBB Mobilya Meclis Başkan Yardımcısı ve Domsan Doğrama Mobilya Sanayi Yönetim Kurulu Başkanı Fahrettin Kürklü, vergilendirmenin yerli üretime olumlu yansımalarını beklediklerini belirterek, ek vergilerin net etkisinin açıklanacak sektör rakamlarında görüleceğini söylüyor.

Kürklü, mobilya akşamlarına getirilen yüzde 25 ek vergi için ise şu uyarıyı yapıyor:

“Ek vergi kararındaki ‘aksam’ ifadesinin çok iyi tanımlanması lazım. Bir koltuğu üçe bölersiniz; her bir parçasını da aksam kabul edebilirsiniz. Burada montaj yaptığınız zaman da yine haksız rekabet oluşur. Akşamın iyi tanımlanması için Ekonomi Bakanlığı ile meslek örgütlerimiz bağlantıya geçtiler.”

EN BÜYÜK VERGİ EV TEKSTİLİNE

Ek vergi furyasından ev tekstili sektörü de nasibini aldı. Ev tekstilinde yatak örtüsü, yorgan ve yastık ithalatına yüzde 50 ek vergi getirildi. Türkiye Ev Tekstili Sanayicileri ve İşadamları Derneği (TET-SİAD) Başkanı Yaşar Küçükçalık, özellikle Uzakdoğu’dan gelen ucuz malların artık yerli üretimi baltala-yamayacağını belirterek önemli miktarda katma değer ve istihdam yaratılacağını vurguluyor. Küçükçalık şu değerlendirmede bulunuyor:

“Ek gümrük vergisi ile ithalat azalacak, ev tekstili sektörü üretim kapasitesi artacaktır. Yatak örtüsü, yorgan, yastık ithalatına getirilen yüzde 50 ek gümrük vergisi, yurtdışmdan ucuz diye gelen malların iç piyasaya etkilerini azaltacak. Bütün bu haksız rekabetin önüne geçilerek milyon dolarlık bir katma değer sağlanacak.”

KÜÇÜK ALETLERE, BÜYÜK VERGİ

İthalat kapılarının kapatılması çalışmaları seçim günü bile hız kesmedi. 7 Haziran 2015 tarihli 29379 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan Bakanlar Kurulu kararıyla küçük ev aletlerine yüzde 30 vergi geldi. Türkiye’de küçük ev aletleri pazarının büyüklüğü 3-3.5 milyar TL’yi buluyor. Pazardaki ürünlerin üçte ikisi ithalatla karşılanıyor. Çin başta olmak üzere Uzakdoğu ülkelerinden yıllık 1 milyar TL’lik ithalatın yapıldığı tahmin ediliyor.

Uzakdoğu’dan artık valiz, çanta gibi saraciye ürünlerinin ithalatı da kolay olmayacak.

Son yıllarda sektörde ihracat ithalat dengesi iyice bozulmuştu. Türkiye’nin saraciye ürünleri ithalatı geçen yıl 474 milyon 90 bin dolar olurken, aynı dönemde ihracat 243 milyon dolarda kalmıştı. Ayakkabı sektöründe ithalatın yarı yarıya azalması üzerine saraciye ürünlerine de 20 Haziran’da yüzde 30 ek vergi getirildi.

Başta Çin olmak üzere Uzakdoğu ülkelerinden gelen okul çantası, kadın kol çantası ve valiz dahil olmak üzere her türlü çanta, kutu ve kılıf ithalatına ek vergi uygulanıyor. Gözlük kılıfından dürbün mahfazasına, para kesesinden takım çantasına kadar birçok ürün artık bu kapsama girerek, ancak yüzde 30 ek vergi ödenerek gümrüklerimizden giriş yapabiliyor.