Erasmus + Doktora Staj Hareketliliği ile İlgili Bir Deneyim

40’lı yaşlarımın sonlarına doğru böyle bir eğitim programına katılacağımı hiç düşünmezdim.

Ama her zaman istediğim bir çalışma ortamıydı. Evet şimdi hem biraz gördüklerimi, süreci paylaşmak, bana neler kattığını anlatmak ve bunun nasıl başladığını paylaşmak isterim. Böylece akademik kariyer planlaması yapanlara faydası olabilir diye düşünüyorum.

Daha önceki yazımda genel başlıklar ile nasıl bir eğitim ve çalışma hayatımın olduğunu siz değerli okuyucular ile paylaşmıştım. Bu yazımda yapmış olduğum devam eden doktora programı ile başvuruda bulunduğun Avrupa Birliği üye ülkeleri kapsayan Erasmus hareketliliğinden bahsedeceğim. Bu hareketlilik üniversitelerin “Uluslararası İlişkiler Ofisi”ne başvuru ile gerçekleştiriliyor. Burada farklı hareketliliklerde var. Üniversite eğitim basamaklarının herhangi birinde veya hepsinde faydalanabileceğiniz bir çalışma. Ön lisans, lisans, yüksek lisans, doktora ve sonrası ayrıca akademik kadrolar ile de başvurabileceğiniz alanlar mevcut. Tabi ki şartları ve süreleri değişiklik gösterebilmektedir. Kendinize uygun olanı bulmak ve seçmek adına ilanlarını ve web sayfalarını takip edebilirsiniz.

Genelde üniversitelerin duyurular kısmında bunlar güncel olarak yayınlanmaktadır. Ayrıca TURNAPortal adresinden de farklı hareketliliklere ulaşabilirsiniz.

Daha önceden de dediğim gibi her zaman istediğim bir çalışmaydı. En sonunda doktora ile başvurdum ve kabul aldıktan sonra gerekli evrakları tamamladım. Bu süreçte en zor olan sanırım bir davet mektubunun bulunması aşamasıydı bazen çok kolay olması gereken işlemler uzayabiliyor. Diğer evraklar dil belgesi, eğitim durumu, yurtdışı çıkış belgeleri gibi işlemlerdi. Ben Fransa da küçük bir yerleşim yerinde bu hareketliliği gerçekleştirdim.
Zaman gelip gitmem gerektiğinde en kaygı verici durum sanırım iletişim farklılığıydı. Tek olarak gideceğim için gerekli hazırlıkları yapıp yola çıktım. Uçakta tabi ki Türk’ler vardı. Aynı dili konuşmanın, duymanın verdiği bir rahatlık vardı. Uçağın tekerlekleri yabancı bir ülkenin pistine değdiğinde, içimde sadece heyecan yoktu; biraz korku, biraz belirsizlik, bolca merak vardı. Ancak uçaktan indiğimizde artık çok da aynı iletişim kanallarından ilerleyemiyorsunuz. Çünkü burada insanlar dağılmış ve genel kalabalık içerisinde kalmış oluyorsunuz. Ben kendi adıma insanların genel olarak çok yardımcı olduklarını gördüm. Hatta valizleri almak için beklerken yol için soru sorduğum aile oldukça yardımcı oldular ve benim gideceğim yere çok yakın oldukları için kendileri ile gitmemi teklif ettiler. Çok nazik bir davranıştı ve gerçekten ilaç gibi geldiğini söylemeliyim. Onlara buradan yine çok teşekkür ederim. Tabi tavsiyelerim olacak genelde kendi bildiğin şekilde sorunları çözmek, insanlara çok güvenmemek, yolu kendinin bulması gibi kendine güven burada anahtar kelime sanırım. Bu deneyim sonrasında hep denildiği gibi “daha az eşya daha çok para” şeklinde kısaltılabilir. Çünkü eşya yük olurken para biraz daha özgürlük ve güven sağlıyor. Yanlış bir bilet alınsa bile telafisi yapılabilir vs vs gibi oluyor.

Tabi bunlar benim deneyimlerim bir Anadolu şehrinde yaşamak metropolden uzak olmak böyle bir yolculuğu da zorlaştırıyor veya daha büyük bir adım olarak görülebilir. Başkaları için sıradan şeyler gelebilir. Zaten süreç içinde bir kez yaptıktan sonra veya her zaman manzaranız o olduğunda her şey sıradanlaşıyor. Bilinçli bir yaklaşım olmadığında okyanusu görmek benim için büyüleyici gelebilirken bir başkası bunu fark etmeyebilir. Ben fark edecek insanlar için yazıyorum. Bu arada okyanusu hala görmedim.

Sonunda iki uçuş, bir araba ve bir tren yolculuğu ile varmam gereken yere ulaştım. Tren garında beni karşıladılar hemen karşıda yolu geçtiğinizde bir Türk ailesine ait bir lokanta vardı. Orada yoldan geldiğin için hemen yemekler hazırladılar bu durumu çok hoş bir duygu olarak hatırlıyorum. Sonra stajı gerçekleştireceğim işyerine gittik ve çalışanlar ile tanıştım. İlgileri, sevgileri ve katkıları gerçekten çok değerli oldu.

Farklı bir ülkede bir yabancı olmak, çalışma hayatının orası olması bir özlem bir hayal kırıklığı bir umut bir gurur bir merak tüm duygular sanırım bu süreçte beni takip etti. Bu duyguların varlığını çok daha fazla hissettim. Konfor alanı hep bildiğimiz şeyler bazen bizleri duygularımızdan da uzaklaştırabiliyor.

Kendini tanımanın, farklılıklara saygı duymanın, yalnız kalıp fark etmenin, kalabalık içinde kaybolurken kendini bulmak gibi de söylenebilir.

Erasmus sadece akademik bir deneyim değildi; içsel bir yolculuktu. Bir pazar sabahı sokakta kaybolup yerel bir pazarda kendimi bulduğumda ya da bir bankta tek başıma oturup Türkçeyi de unuttuğumu fark ettiğimde anladım: Değişiyordum. Burada da hayatın kendi gibi genişliyordum, korkmadan- korkarak, daha önyargısız bakabiliyorsun dünyaya.

Bu arada bahsetmek istediğim bir konu daha var.
Başka bir ülkeye göç etmek/ Dağılmak/ Diaspora ve Başarı: Kimlik, Temsil ve İlham

Bir Türk’ün başka bir ülkede elde ettiği başarı, sadece bireysel bir kazanım değil, aynı zamanda diaspora topluluğu için büyük bir anlam taşıyabilmekte. Bu başarı ile;

Güçlü bir kimlik oluşturulabilir. Böylece anavatanı dışındaki bireylerin yaşadıkları ülkede kültürel, sosyal ya da ekonomik alanlarda kendilerini kanıtlamaları, hem kendi kimliklerine olan güvenlerini artıracak hem de topluluk içi dayanışmayı güçlendirecektir.

Toplumsal temsili sağlayabilir. Başarı, sadece bireyin değil, ait olduğu milletin de görünürlüğünü artırır. Böylece Türkiye ve Türk kimliğiyle ilgili algılara olumlu katkı sağlar.

Köprü rolünü gerçekleştirir. Başarılı diaspora bireyleri, iki ülke arasında kültürel, akademik ya da ekonomik… köprüler kurabilir.

İlham Kaynağı Olabilir. Diasporada yaşayan gençler için bu başarı hikâyeleri umut ve motivasyon kaynağıdır. “Yabancı” olarak görülmenin zorluklarını aşmış biri, başkaları için rol model olur.

Sonuçta bir Türk’ün başka bir ülkede gösterdiği başarı, diaspora için sadece bir başarı değil; görünürlük, özgüven, temsiliyet ve gelecek inşası açısından önemlidir. Bu tür başarılar, sadece bireyin değil, diaspora topluluğunun da hikâyesidir. Bir kimliğin, bir geçmişin ve bir topluluğun görünürlüğüdür. Bir Türk’ün başka bir ülkede elde ettiği başarı, sadece bireysel bir yükseliş değildir. O başarı, diasporanın ruhuna tutulan bir ışıktır. Gurbetin diliyle yoğrulmuş, özlemin harcıyla örülmüş hayatların içinden çıkıp gelen bir “biz de yapabiliriz” çığlığıdır adeta.

Yıllar önce, umutla başka ülkelere göç edenlerin çocuklarıydılar. Dillerini aksanla konuşsalar da hayallerini net kurdular. Başardıkça da ait oldukları köklere daha sıkı sarıldılar. Devam ettiler unutmadan unutturmadan başardılar. Diasporada başarı, çoğu zaman görünmeyeni görünür kılmak demektir. “Türkler de başarabilir” cümlesini gerçeğe dönüştürmek…

O yüzden, başka ülkelerde yükselen Türkleri sadece alkışlamakla yetinmemeli, onların hikâyelerinden ilham almalı, daha da önemlisi bu hikâyeleri çoğaltmalıyız. Diaspora, köklerinden utanmayan ama gökyüzünü de hedefleyen insanların elleriyle inşa edilmeli.

Kimin nerede doğduğundan çok, nerede ışık olabildiği önemli diye düşünüyorum. Artık dünya küreselleşirken ve yerelleşirken bu dengeyi sağlamak bir gerekir. Pergel metaforu gibi… Mevlana’nın bu sözü bir uç/ayak sabitken diğerinin hareket etmesi, genişlemesi, keşfetmesi tabi ki sabitlik yine başladığın noktaya dönmeni sağlar. Savrulmazsın, karmaşık çizgiler oluşturmazsın. Böylece dünyanın neresinde olursa olsun, ışık olabilirsin. İnsan nerede çok parlıyorsa orada olabilmeli. Kendi benliğinden uzaklaşmadan başarı ve uyum sağlanabilir mi? Sağlanıyormuş.

Burada hep kolaylıklardan bahsettim sanki ama çalışma, sabır ve baş etme yetenekleri olmadan çaba olmadan hiçbiri olmuyor. Hedefleri belirlemek ve o yolda yorulmadan çalışmak, problemleri çözmek gerekiyor.

Serap KÖŞE

Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Hizmetleri MYO Optisyenlik Programı öğretim görevlisi