ŞİMDİ NE OLACAK!

Optik sektöründen bazı sektör temsilcilerinin ve optisyen ve gözlükçülerden gelen talepler ve davanın karar aşamasına kadar ki sürecinde davanın ve dosyanın vekili olmam sebebiyle bazı hususların açıklığa kavuşturulması yönünde bir hukuki görüşü paylaşmam rica edilmiştir.

Keza konuya ilişkin daha evvel yine Optisyenin Sesi sektör bilgilendirme platformunda, 06 Aralık 2021 tarihinde, “ https://optisyeninsesi.com/islemler-butlanla-maluldur/” link üzerinden yaptığım açıklamada da bugünlerde olacakları net bir şekilde ifade etmeye çalışmıştım. Bu bağlamda gelinen aşama itibariyle;

1-Danıştay 8.Dairesi’nin 2020/2771E.sayılı dosyasında ikame edilen dava ile 24.05.2019 tarih ve 30783 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Türk Optisyen-Gözlükçüler Birliği Yönetmeliği’nin;

a) 6. maddesinin 1. fıkrasının (g) bendinin,
b) 15. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendinde yer alan “noterlik marifetiyle” ibaresinin,
c) 38. maddesinin 1. fıkrasında yer alan “odaya kaydolmayan” ibaresinin,
d) 38. maddesinin 1. fıkrasında yer alan “6643 sayılı Kanunun 30 uncu maddesi uyarınca aşağıdaki disiplin cezalarını verir” ibaresinin,
e) 38. maddesinin 1. fıkrasının (a), (b), (c) ve (ç) bentlerinin,
f) 49. maddesinin 1. fıkrasında yer alan “ve bunların mesleki sorumluluğu altındaki işyerlerinin” ibaresinin,
g) 54. maddesinin 1. fıkrasında yer alan “oda aidatlarını ödeyinceye kadar oda tarafından sağlanan hizmetlerden faydalanamazlar ve oda tarafından verilmesi gereken hiçbir resmî belgeyi, basılı defterleri ve sözleşme formlarını ve diğer formları alamazlar ve kullanamazlar” ibaresinin,
h) 55. maddesinin 3. fıkrasının,
ı) 61. maddesinin 6. fıkrasında yer alan “6643 sayılı Kanuna”, “optisyenlik müesseselerinin” ve “müessese çalışanlarının” ibarelerinin,
i) 61. maddesinin 8. fıkrasının (ğ) bendinin,
j) 61. maddesinin 8. fıkrasının (ı) bendinde yer alan “6643 sayılı Kanunda” ibaresinin,
k) 84. maddesinin 3. fıkrasının son cümlesinin
l) 94. maddesinin 1. fıkrasının,
m) 103. maddesinin,
n) Geçici 5. maddesinin iptaline karar verilmiştir.

İlgili yönetmelik maddelerinin iptali kararının kesinleşmesi ile

• Türk Optisyen-Gözlükçüler Birliği Meslek Kanununa göre üyelerinin tutmaya mecbur olduğu defterleri düzenleyemeyecek, bastıramayacak ve bedeli mukabilinde dağıtamayacaktır.
• Genel Kurul, oda üyelerinin üçte birinin isteği üzerine olağanüstü olarak toplanabilecektir.
• 38.maddesinin iptal edilen bölümleri ile Birliğin disiplin cezası tesis etmesi olanaksız hale gelmiştir. İşbu boşluğun kanun koyucu tarafından Meslek Kanun’unda düzenlenmesi gerekmektedir.
• Yönetim Kurulu, odanın faaliyet bölgesine dâhil yerlerde mesleklerini ve sanatlarını icra etmekte olan meslek mensuplarının, Meslek Kanunu, bu Yönetmelik ve ilgili diğer mevzuat hükümleri ile Büyük Genel Kurul, Oda Genel Kurulu, Merkez Yönetim Kurulu ve Oda Yönetim Kurulu kararlarının gereklerinin yerine getirilip getirilmediği yönünden denetler; denetimlerin neticesine göre mevzuatın gerektirdiği iş ve işlemleri yapar veya yapılmasını sağlamak üzere denetimin neticelerini ilgili mercilere intikal ettirebilecektir.
• 54.maddesinin iptal edilen bölümü ile üyelerin oda ve birliğin hizmetlerinden yararlanmaya devam edebileceği anlaşılmaktadır.
• 55.maddenin iptal edilen bölümü kapsamında mesleğini herhangi bir sebepten dolayı icra etmemekte olan meslek mensupları, beyan edilen ikametgâhlarını teyit etmek üzere ikamet ettiği yerin mülkiyetinin kendisine, eşine veya birinci derece kan hısımlarına ait olduğunu gösteren tapu senedini veya kiracı olunan hâllerde taraf olduğu kira sözleşmesinin örneğini, belirtilen belgelere eklemek zorunda olmayacaktır.
• 61.maddenin iptal edilen bölümü ile Merkez Yönetim Kurulu; ilgili mevzuatta yer alan yetki ve görevlerinin gereklerini yerine getirilmesini sağlamak amacıyla, Meslek Kanununa, bu Yönetmeliğe ve ilgili diğer mevzuata aykırı olmamak kaydı ile genelgeler yayımlamaya ve meslek mensuplarının hizmet standartlarını belirlemeye yetkili olacaktır.
• 61.maddenin iptal edilen bölümü ile Merkez Yönetim Kurulu optisyenlik müesseselerinden sağlık hizmeti satın alacak bütün resmî ve özel kurum ve kuruluşlar ile anlaşmalar akdedemeyecek, imzalanan protokollere uygun tip sözleşmeler metinlerini bastıramayacak ve belirleyeceği bedel karşılığında optisyenlik müesseselerine dağıtılmasını sağlamayacaktır. Böylelikle her müessese bu konuda diğer Kanunlara aykırı olmamak kaydı ile işlem yapabilecektir.
• 61.maddenin iptal edilen bölümü ile Merkez Yönetim Kurulu Meslek Kanununda ve bu Yönetmelikte öngörülen iş ve işlemleri yapmakla görevli olacaktır.
• 84.maddenin iptal edilen bölümü ile Büyük Genel Kurulun seçimler ile ilgili toplantılarına temsilcilerin katılması ve oy kullanması mecburîdir. Oy kullanılmamasının veya katılım sağlanmamasının herhangi bir yaptırımı yoktur.
• 94.maddenin iptal edilen bölümü ile meslek mensuplarının meslek icra ederken camların çerçevelere takılmasından hastanın gözüne en uygun şekilde uygulanmasına kadar verdikleri hizmetlerin asgarî bedelleri, kullanılan camın teknik özellikleri, bu hususta sarf edilen emek, diğer maliyet unsurları ve sosyoekonomik şartlar da gözetilerek, her yıl Ocak ayı içinde Merkez Yönetim Kurulunca tespit edilmesi mümkün olmayıp odalara ve odalarca da üyelere bildirilemeyecektir. Bu bedellerin altında bir bedel üzerinden hizmet verilmesi de mümkün hale gelmiştir.
• 103.maddenin iptal edilmesi ile Bu Yönetmelikte hüküm bulunmayan hususlar hakkında, 6643 sayılı Kanunun ve buna dayanılarak yürürlüğe konulan mevzuatın mesleğin, Birliğin ve odaların yapısına uygun düşen hükümleri kıyasen uygulanması ve bu Yönetmeliğin hükümlerinin uygulanmasında, 6643 sayılı Kanunun ilgili hükümleri göz önünde bulundurulması mümkün değildir. Bu konuda dayanak kanun 5193 sayılı Optisyenlik Hakkında Kanunu’dur. Boşluk bulunan hususlarda kanun koyucu bir yasa çıkarmadan işlem yapılması hukuka açıkça aykırılık teşkil edecektir.
• Geçici 5.maddenin iptal edilmesi ile kanunî üç aylık süreden sonra üyelik kaydı yapılanlar ilk genel kurula katılabilecek, organlar ve temsilcilikler için aday olabilecek ve aday gösterilebilecektir.

2-Anayasa Mahkemesi’nin 2020/80E. 2021/34K. Sayılı 29.04.2021 tarihli hükmü ile 5193 Sayılı Optisyenlik Hakkında Kanun Ek Madde 1’in ikinci fıkrası, Geçici 4. maddenin 3. Fıkrasının birinci cümlesi ile üçüncü cümlesi iptal edilmiştir.

Anayasa Mahkemesi’nde Ek Madde 1’in ikinci fıkrası kapsamında “Odalar ile Birliğin teşkili, bunların yurt içindeki ve yurt dışındaki faaliyetleri, organları, organların görevleri, toplantıları, karar alış usulleri, gelirleri, giderleri, seçimi, seçilme yeterlilikleri, seçimlerin yapılış usulü, fesih, tasfiye ve iptale ilişkin hususlar, mesleki sicil, hizmet bedellerinin ve aidatların tespiti, disiplin cezaları ile infaz ediliş usulleri, odalar ve Birlik ile ilgili diğer iş ve işlemlere ilişkin yönetmelik hazırlanır. Sağlık Bakanlığının uygun görüşü alındıktan sonra Resmî Gazete’de yayımlanır.” söz konusu maddede belirtilen konuların kanunla gerçekleştirilmemiş olması nedeniyle 22.06.2021 tarihi itibariyle İPTALİNE KARAR VERMİŞTİR.

5193 Sayılı Optisyenlik Hakkında Kanun Ek Madde 1’in Anayasa Mahkemesi tarafından verilen kararla iptal edilmesiyle;
• Odalar ve Birliğin yurt içindeki ve yurt dışındaki faaliyetleri, organları, organların görevleri, toplantıları, karar alış usulleri, gelirleri, giderleri, seçimi, seçilme yeterlilikleri, seçimlerin yapılış usulü, fesih, tasfiye ve iptale ilişkin hususlar, mesleki sicil, hizmet bedellerinin ve aidatların tespiti, disiplin cezaları ile infaz ediliş usulleri,
• Odalar ve Birlik ile ilgili diğer iş ve işlemlere ilişkin yönetmelik hazırlanır.

Konularında işlem tesis edemeyecek olan odalar ve birlik gerçeği ile karşı karşıya kalınmıştır.

Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilen bir başka kanun hükmü olan 5193 Sayılı Optisyenlik Hakkında Kanun Geçici 4. maddenin 3. Fıkrasında: “Birlik Merkez Yönetim Kurulu, seçimden itibaren bir ay içinde toplanarak odalar ile Birliğin yurt içindeki ve yurt dışındaki faaliyetleri, organları, görevleri, toplantıları, karar alış usulleri, gelirleri, giderleri, organlar için seçim, seçilme yeterliliği, seçimlerin yapılış usulü, mesleki sicil, hizmet bedellerinin ve aidatın tespiti, disiplin cezaları ile infaz ediliş usulü, odalar ve Birlik ile ilgili diğer iş ve işlemlerle ilgili yönetmelikleri hazırlar.” hükmünün 22.06.2021 tarihinde iptaline ve “25/1/1956 tarihli ve 6643 sayılı Türk Eczacıları Birliği Kanununun mali ve idari hükümleri ile disipline ilişkin hükümleri kıyasen uygulanır.” Maddesinin “disipline ilişkin hükümleri” bölümünün de 22.03.2022 tarihinden itibaren iptaline karar verildiği açıkça anlaşılmıştır.

Bu bölümün iptali ile birlik merkez yönetim kurulunun artık yukarıda bahsedilen konularda bir yönetmelik hazırlaması mümkün olamayacaktır.

Av. Suat ŞİMŞEK