Gap Turu

…Sonra, sıkıyönetim komutanına dedim ki, O zaman sıkıyönetim komutanı Necdet Üruğ du.

–Paşam dedim.

Niye bu kadar asker besliyoruz? Yazık, günah valla. Alalım bunların elinden topu, tüfeği. Verelim her birine kazma-kürek. Her bölüğe de bir arkeolog. Dağ, tepe, bayır kazsınlar. Bu ülke var ya, bu ülke arkeoloji cenneti. Her yeri doğal sit alanı ilan edeceksin. Ne böyle çirkin yapılaşma olur, ne de paraya ihtiyacımız. Dünyanın turizm merkezi oluruz. Bak İsviçre’ye! Paran çoksa, ekonomin düzgünse askere de ihtiyacın olmaz.

Tüm seyahatlerin olmazsa olmazı amcalardan biriyle yan yanayım. Ağrıyan dizlerinden, midesinde ki yanmadan (ki, bu midenin hiç boş kalmamaya isyanı olsa gerek) yakınmadığı ender zamanlar da turizm bilgisini tüm otobüsle, yan koltukta oturmam dolayısıyla da en çok benimle paylaşan Tahsin amca, kültür bakanlığından emekli eski bir müzeci.

Gezi boyunca Deyr-ül zafarandan, Ani harabelerine; Mor Gabriel manastırından Zeugma’ya dek tüm müze ve ören yerlerinde ayağının ağrısını unutan bu yuvarlak yüzlü ve yuvarlak göbekli adam, her zaman yaptığı gibi rehber Ömer bey’in sözünü bir soru ile keserek bizleri Zeugma müzesinde çingene kız mozaiği önünde Zeugma ile alakası olmayan, ama daha iyi bildiği bir konu olduğu için Urima’yı anlatmakta.

— Buraya 40 km ötede Urima antik kenti var. Orası da sular altında. 1989 yılında ilk biz gelmiştik. Daha o zamanlar istimlakler falan başlamamıştı. Çıkardığımız eserleri bizzat ben, bir de Allah rahmet eylesin Şinasi bey vardı. İkimiz zimmete aldık.

Bir bayram turu olarak iki kişi yazıldığımız bu seyahate arkadaşımın babasının rahatsızlanması ile tek kişi olarak devam etmekteyim. Akşam 8 de bindiğimiz otobüs, zorunlu molalar hariç hiç duraksamadan Hatay’a bizi indirmiş; otobüs yolcuları ilk olarak birbirlerini Harbiye de ki sabah kahvaltısında görmüşlerdi. 1-2 genç çiftin dışında yolcular orta yaş kuşağının yalnız kalmış kadınları (kadın kadına seyahat edenleri) ile en az 20 yılı devirmiş çiftlerinden oluşuyordu. Bu tanıma uymayan bir ben , bir de Tahsin amca vardı. Yolculuğunun sebebini sonradan;

— Hanım öldükten sonra ilk defa böyle bir geziye katılıyorum. Oğlan bu bayram bir sürpriz yapıp, Bu turu ayarladı. İyi de yaptı.

Şeklinde açıklamıştı. Yolculuğun son günü yorgunluktan olsa gerek artık programda olan yerleri gezmeyip her mola da dışarıda sigara içebileceğim yer arayarak geçti. Zincirli Bedesteninde de bu kuralı bozmadım. Yolcular lokumcu, baklavacı, baharatçı gezerken ben Bedestenin önünde bir duvar gölgesinde çömelmiş, sigara içmekte olan elinde bir çomakla ile rastgele yere vuran şalvarlı bir yaşlı adamın yanına çöküverdim. Ateş isteyecekken Tahsin amcanın yanında hiç konuşamadığımı farkedip, biraz da sohbete kapı açar düşüncesi ile tam bir kolonyal yaklaşımla;

–Dayı, ağir bıdemin

Dedim. Külünü parmağıyla silkeleyip sigarasını bana uzatan adamın ben yaşlarda olduğunu fark ediyorum. Kürtçe başka söz bilmediğimden,

–Hava da bayağı sıcakmış burada dedim.

Başını sallıyor.

–Bu sıcakta ceketle bunalmıyor musun?

Benim Tahsin amcanın önündeki halimi adama yaşatıyorum.

–Yoh diyor, kafasını yukarı atarak. Uzunca bir sigara içişimizden sonra,

–Nerden gelirsiz?

Sorusuna gereksiz ayrıntılarla uzun bir cevap veriyorum.

–İstanbul’dan. Kadıköy den. Ben orda çalışıyorum. Bu bayramda da buraları gezelim dedik.

İlgisiz dinliyor. Sonra nerden aklıma geldiyse, ‘’gözlükçüyüm ‘’ dedim.

Yere rastgele daireler çizdiği sopa da duraksama oldu. Sopayı yere bıraktı. Yüzüme uzun uzun baktı. Anlamadığını zannederek;

–Gözlük işte. Güneş gözlüğü, numaralı yakın gözlüğü falan..

Kolumu tuttu. Bir şeyler söyleyecek oldu. Kelimeler ağzında tıkandı. Sağ elini ceketinin iç cebine soktu. Korkmaya başladım. Saniyeler içinde ‘’ Niye her önüne çıkanla konuşursundan, Ne işin var böyle gezmelere? ‘’ varıncaya dek bir sürü şey geçti aklımdan. Sonra adamın iç cebinden çıkardığı mavi camlı bir çocuk güneş gözlüğünü bana gösterdiğini farkettim.

–Bu gözlük ! Bu gözlük!

Son derece kalitesiz işporta çocuk gözlüğünü sallayarak

–Bu benim Can’ın dedi gözleri yaş dolu adam.

–Güzel gözlük karşılığı verdim.

–He güzeldir yanıtı aldım.

Yaşlar boşandı. Ömrümde bir erkeğin bu kadar katıla katıla ağladığına şahitlik etmemiştim. Yüzünü silerken yere düşürdüğü gözlüğü aldım. Kendi gözlüğümün silme bezi ile silerek ağlaması daha uzun ve daha sessizleşen adamın eline tutturarak, torunu mu, oğlu mu olduğunu bilmediğim Can’ın hikayesinden uzaklaşmak için, hadi abi kalkıyoruz.

Biraz çabuk olun diyen Ömer’in ardından arabaya bindim. Oturduğum koltuktan dışarı baktığım da adam gözlüklü eliyle hala gözlerini silmekte idi.

Metin TURANLI