10 EKİM DÜNYA GÖRME GÜNÜ

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ‘nün tahminlerine göre dünya’da 284 milyon kişi görme özürlüsü ve mevcut körlüğün %80′i tedavi edilebilir önlenebilir nedenlerden kaynaklanmaktadır.

19 milyon çocuk görme orta ve ileri derecede görme kusurlusu ya da kördür. Görme kusurlularının %90′ı da gelişmekte olan ülkelerdedir.

GÖZLERİMİZE SAHİP ÇIKALIM
Gözlerimiz, dünyaya açılan kapımız ve hayatımızı kolaylaştıran en değerli organlarımız. Peki kıymetini yeterince biliyor muyuz? Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ‘nün tahminlerine göre dünya’da 284 milyon kişi görme özürlüsü ve mevcut körlüğün %80′i tedavi edilebilir önlenebilir nedenlerden kaynaklanmaktadır. 19 milyon çocuk görme orta ve ileri derecede görme kusurlusu ya da kördür. Görme kusurlularının %90′ı da gelişmekte olan ülkelerdedir. Bu veriler de bize göstermektedir ki bu konuda çok daha fazla adım atılması gerekmektedir.

ÇOCUKLARDA GÖZ SAĞLIĞI
Hiçbir şikâyet olmasa da, bebeklerde doğumdan hemen sonra, çocuklarda ise 2-3 yaş ilk göz muayenesi için ideal zamandır. Ancak bir gözü kısma ya da kapatma, siyah görünmesi gereken göz bebeğinde beyaz ya da puslu renk, cisimleri sürekli gözüne yakın tutma, başını bir yana eğerek bakma, gözlerini sık sık ovuşturma, bir veya iki gözün içe veya dışa kayması, erken doğum gibi durumlarda mutlaka göz doktoruna muayene olunmalıdır.

Çocuklarda, doğuştan körlüklerin en önemli sebeplerinden birisi temel göz dokularının gelişim bozukluklarıdır. Bu tip körlüklerin bir çoğunun tedavisi mümkün değildir. Erken bebeklik döneminde, erken teşhis ve tedavinin çok önemli olduğu durumlar doğumsal katarakt ve glokomdur (göz tansiyonu) .Doğumsal katarakt gözbebeğinde beyazlaşma ile fark edilebilir ve göz tembelliği oluşmaması için erken dönemde cerrahi tedavi gerektirir. Çocuklarda glokom ise başlangıçta basit sulanma şikayeti ve ışıktan rahatsızlık duyma ile başlar daha sonra göz büyümesi meydana gelir. İlaçla tedavisi sınırlı olan bu hastalıkta cerrahi müdahale gereklidir.

Önlenebilir körlük nedenlerinden birisi de erken doğan bebeklerde görülebilen prematüre retinopatisidir. Bu nedenle, 36 hafta ve 2000 gramın altındaki yoğun bakım desteği almış tüm bebeklerin en az bir kez kontrolden geçirilmesi çok önemlidir.
Çocukluk çağı ile ilgili dikkat çekilmesi gereken önemli hususlardan biri de göz tembelliğinin önlenmesidir. En yaygın olarak, tek taraflı kırma kusurları (miyop, hipermetrop, astigmat) veya şaşılık varlığında göz tembelliği oluşabilmektedir ve tedavisi yalnızca erken yaşlarda ve çocukluk çağında mevcuttur.

YETİŞKİNDE GÖZ SAĞLIĞI
Yetişkinde körlüğe yol açabilecek sebeplerden birisi şeker hastalığıdır. Diabet sürecinin uzaması ve düzensiz kan şekeri seviyeleri ile orantılı olarak göz dibinde retina adını verdiğimiz görme tabakasında kanamalar ,ödem ve yeni damarlanmalar ile seyreden diabet retionopatisi oluşabilir. Bu hastalıkta görme merkezinin kanama ve ödem ile etkilenmesi ile hastanın görmesi giderek azalır. Yeni damarların çatlaması ise büyük göz içi kanamalarına ve gözün kaybına sebep olabilir. Şeker hastalığının iyi kontrol edilmesi, bu komplikasyonunun oluşması veya ilerlemesi üzerinde etkilidir. Bu sebeple diabet hastalarının 6 ayda bir düzenli olarak göz kontrolü yaptırması çok önemlidir.

Glokom (göz tansiyonu), sinsi başlayan ve yavaş gelişen bir hastalıktır. Genellikle belirti vermez ve hastanın kendisi tarafından hissedilmez. Tedavi uygulanmadığı durumlarda, görme siniri bozulmaya ve sonuç olarak görme alanı daralmaya başlar. Görme siniri tamamen harap olduğunda ise körlük oluşur ve geriye dönüşü yoktur. Bu nedenle şikayet olmasa da yılda bir rutin göz kontrolü gerekir.

Katarakt, göz merceğinin keşifleşmesidir. Tedavisi cerrahidir. Kataraktı da ameliyat sürecinin kolay olması adına yıllarca bekletip geciktirmemek gerekir.

Sarı Nokta Hastalığı (Yaşa bağlı makula dejenerasyonu) ise, 50 yaş ve üzeri insanlarda geri dönüşümsüz görme kaybının en önemli nedenleri arasında yer almaktadır. İlerleyen yaşla birlikte, görme noktasında olan hücre kaybı nedeniyle gerçekleşir. Erken dönemde belirlenebilir ve tedavi edilirse, mevcut görme düzeyleri korunabilir ve görme kayıplarının ilerlemesi durdurulabilir. Katarakt ve sarı nokta hastalığı gelişimi açısında sigara içilmemesi ve UV ışınlarına maruz kalınmaması önemlidir.

Sonuç olarak, düzenli olarak yapılan kontrollerle birçok göz hastalığı önlenebilmekte veya durdurulabilmektedir. Bu nedenle gözlerimize hakettiği değeri verelim ve onlara sahip çıkalım. Hayatı daha güzel görelim, dünya görme günümüz kutlu olsun.

Op.Dr.Şule KESKİN
Göz Hastalıkları Uzmanı
Keşan Devlet Hastanesi