Sarının Gizemi, Gamlı Abi ve Göz Sağlığı
Işığın, sevincin, üretimin ve verimliliğin rengi sarı…
Bazen bir olumsuz anı yüzünden korkunun rengi de olabiliyor.
Yaşama sevinci aşılayan bu rengin, gözün görme merkezindeki tahribatla ilişkilendirilen bir hastalığa adını verdiğini biliyor muydunuz?
Çocukluğumda duyduğum bilmecelerden biri sarıya dair gizemli bir yolculuğun başlangıcıydı:
“Sarıdır safran gibi,
Okunur Kur’an gibi,
Ya bunu bileceksin,
Ya bu gece öleceksin.”
Bir bilmeceydi ama içinde ölüm geçtiği için ürkütücü, Kur’an adı geçtiği için mistik, gizemliydi.
Cevabını bilemezsem gerçekten başıma kötü bir şey gelecekmiş gibi hissederdim. Allah’tan Gamlı Abi sabırsızdı da cevabı çok bekletmeden söyledi:
“Altın, oğlum… altın!”
Ama o an için bana altından çok daha ağır gelmişti bu bilmece.
Bir çocuğa böyle sorulur muydu? Ölüm, korku… Uzun süre sevdiklerime sormaya çekindim; hani bilemezler de kaybederim diye.
O günden sonra sarı, bende gizemli ve biraz da ürkütücü bir renk oldu.
Gamlı Abi ise başlı başına bir hikâyeydi. Asıl adı Mehmet Gamlı. Diyarbakır Namık Kemal İlkokulu’nun çaycısı. “Çay içisen mi?” deyişi hâlâ kulağımda.
Herkes ona Gamlı Baykuş derdi. Çünkü her ciddi sohbetine “Rahmetli dedem derdi ki…” diye başlardı.
Kim bilir, belki de Kaptan Swing’in yardımcısı Gamlı Baykuş’a benzetildiği için bu lakap üzerine yapışıp kaldı.
İşte bu Gamlı Abi’nin sorduğu bilmecedeki altın kokulu sarı, yalnızca “sarılık” değil, başka bir göz hastalığının da ismiymiş:
Makula Dejenerasyonu.
Gözün görme merkezinde (sarı nokta) tahribat oluşturan bu hastalık, sigara kullanımı, hareketsiz yaşam ve aşırı güneş ışığına maruz kalma gibi nedenlerle ortaya çıkabiliyor.
Ama sevindirici gelişmeler var.
Bugün, gözün arkasına enjekte edilen ilaçlarla bu hastalığa sebep olan hücreler etkisiz hale getirilebiliyor. Üstelik başarı oranı artık %80’lere ulaşmış durumda.
Sarı, yalnızca taksilerde dikkat çekiciliğiyle değil, görsel algıda da önemli. Düşük ışıkta kontrastı artırıyor, görüntüde derinlik sağlıyor.
Işığın, sevincin ve verimliliğin rengi…
Bazen korkunun, bazen de iyileşmenin adı oluyor.
Metin Turanlı
