Optiğin ham maddesi CR 39’un hikâyesi

İkinci dünya savaşının başladığı yıllarda plastik sanayi zaten iyi bir durumdaydı. Polyestrene resinler 1937’den itibaren ticari olarak üretiliyordu.

Naylon ve yüksek performanslı plastik ham maddeleri de 1930’lu yılların bilinen ürünleriydi. Savaşın başlamasıyla ittifak ve ihtilaf devletleri doğal ham madde sıkıntısı çekmeye başladılar.

Plastik sanayi ihtiyaç duyulan ham maddelerin yerine kullanılabilen çok zengin bir kaynak hâlini aldı. Ve bu durum plastik sanayini yeni plastik ürünler üretmeye zorladı.

1965’e kadar bilinen adı “Pittsburgh Plate Glass” bugünkü adı “PPG” olan firma, düşük basınçta thermofiksaj (yani ısı ile sertleşen) materyal üretiminin bir yolunu araştırmaya başladı.

CR 39 monomerinin sanayide ilk kullanımı fiberglass içerikli formülü B-17 bombardıman uçaklarının kalıplanmış yakıt depolarının üretiminde kullanılmıştır.

Savaşın 1945’te bitmesiyle ABD hükûmetinin yaptığı bütün kontratlar iptal edildi ve Barberton fabrikası yaklaşık 20 ton “CR 39” ham maddesi elinde kaldı ve bu, firma için önemli bir miktardı. Ve bu olay firmayı özel sektörün kullanımına uygun hâle getirme amaçlı çalışmalar sonucu bir katalizör buldular.

1960’lı yıllara kadar “CR 39” düz plakalar hâlinde satılıyordu ve bunlar da genelde güvenlik maskelerinde, güvenlik gözlüklerinde, gaz maskelerinde kullanılıyordu. Savaş sonrası yıllarda diğer bir kullanım sahası ise endüstriyel makinelerde, vinçlerin pencerelerinde vs. olmuştur.

1975’e gelene kadar optik endüstrisi “CR 39” monomerini dökmesini, kesmesini, parlatmasını, aşındırmasını öğrenmiş oldu.

Şüphesiz günümüzde CR 39 optik endüstrisinde en yoğun olarak kullanılan ham maddedir. Kimyevi sağlamlığı, mineral cama karşı 48% daha hafif olması, ham madde olarak likit (akışkan) formda olup cam kalıplara istenilen şekilde dökülebilmesi, işleme, renklendirme ve kaplama uygulamalarındaki sağladığı avantajlar CR 39 ham maddesini optik sanayinde lider duruma getirmiştir.

Mineral cam ve organik camın özeliklerini taşıyan yeni bir cam keşfedilene kadar bu alanda çalışma ve araştırmalar sürecektir.

Taylan Küçüker-Eczacı Gözlükçü

[Kaynak: Joseph L. Bruneni “LOOKING BACK, an illustrated history of the American Ophthalmic Industry]