Kil tablete kazılı cam reçetesinden, e-reçeteye…

Cam insanoğlunun keşfettiği ve ürettiği en eski suni maddelerden biridir.

Şimdiye değin arkeolojik kazılarda bulunan en eski cam ürün M.Ö. 5500 yıllarına ait olup, Mısır’da bulunmuştur.

Özellikle M.Ö.1500 yıllarında cam sanatı Mısır’da muhtemelen en parlak devrini yaşamıştır. Mısır’a komşu olan Babil’de de cam sanatı oldukça ileri düzeyde olup bulunan bir kil tablet üzerinde bilinen ilk cam reçetesi kazındığı görülmüştür; Reçetede 60 ölçü kum, 180 ölçü alg ve deniz yosunu külü, 5 ölçü güherçile ve 3 ölçü tebeşir (kireçtaşı) kullanılması yazılıdır. Dünyanın en eski cam yapım reçetesi ise M.Ö. 650 yılında Mezopotamya’da bilinen en eski cama “Nemrut Merceği” denir (3000 yaşında).

Cam yapımında ilk adım, hammadde karışımını içindeki bütün maddeler eriyip birbiriyle kaynaşıncaya kadar ısıtmaktır.

Eski çağlarda bu eritme işi, odun ocaklarının üzerine oturtulan kil kaplarda yapılırdı. Oysa bugün genellikle mazot, gaz ya da elektrikle ısıtılan özel eritme fırınları kullanılır. Karışım eridiği zaman macun kıvamında bir cam hamuruna dönüşür.

Bu sıcak hamura istenen biçim verildikten sonra, camın soğurken gerilerek kopmasını ya da kırılmasını önlemek için ağır ağır soğutulması, yani tavlanması gerekir. Tavlama fırını uzun bir tünel biçimindedir. Cam eşya bu tünelden geçerken sıcaklık derece derece, öylesine yavaş düşürülür ki, camın soğuması açık havada kendi kendine soğumasından çok daha uzun bir süre alır.

19.yüzyılın sonuna kadar hemen her çeşit cam eşya el işçiliğiyle üretilirdi. Oysa bugün, bazı özel parçalar dışında, bütün cam işleri çok hızlı makinelerde seri üretimle yapılır.

Antik Çağlar
Rogar Bacon 12.yy gözlüğü bulduğu rivayet edilir. 15. yüzyılda Venedik’te ilk kristal cam, Cristallo adı ile icat edilmiştir. İlk gözlükçü dükkanı 1783’de Philadelphia’da açıldı. İlk cam teknik laboratuvari 1884’de açıldı .

Optik Teorisi
Optik teorilerini Greko-Romen filozoflar tarafından yapılmıştır.
Platon (MÖ 430)
Aristo (MÖ350)
Euclide (MÖ 300)
Ptolomey (MÖ 120)
Plato emisyon teorisini detaylandırarak, görsel algının ışınların gözümüz tarafından emilmesiyle orta çıktığını ileri sürmüştür.
Euclid optiği matematiksel açıdan incelemiştir.

İlk cam örnekleri
Anadolu’ya Suriye’den M.Ö. 1300’de gelen camlar. Kobalt, bakır tuzu ile renklendirilmis (Uluburun Batığı- Bodrum Müzesi)

Göz ve Tarihçesi
Milattan önce (2000) yıllarında BABİL KRALI HAMURABİ
Kanunlarında BİR GÖZÜ HASTALIKTAN KURTARAN VEYA GÖRMESİNİ İYİLEŞTİREN bir Hekimin, zenginlerden, fakirlerden ve esirlerden GÜMÜŞ almaya hakkı olduğu yazılıdır.

Eski Yunanistan‘da İSTANKÖYLÜ HİPOKRAT ın öğrencisi ALOMAEON OPTİK SİNİRi keşfetmiş Beyinle Göz arasındaki irtibatın sağlanma yolunu göstermiştir.
Roma okulun dan CELCUS KATARAKT’ın Vitreusa itilmesini, PLİNY’in Katarakt ameliyatından önce PUPİLLAYI genişletmek gerektiğini bulmuştur.

Orta çağda Avrupa’da ki SALERNO ve MONTPELLİER okulları Arapçadan Latinceye tercümeler yapmış
Almanya da Oftalmolojinin babası sayılan BARTİSCH ilk defa bölümleri içeren bir GÖZ KİTABI yazmıştır.

Ortaçağda BACON ve LEONARDO DA VINCI, 17. yüzyıldaTHOMAS YOUNG o yılların ünlü isimleri olmuştur.
İslam Aleminde XI. yüzyılda (ALHAZAN )Göz ve Kırma kusurları ile uğraşan ünlü isimdir.

İbn El Haytam

Gözün anatomik tarifi

Yansıma Kanunu deneysel kanıtlanması (Eclid ve Batlamius)

Kırılma Yasası (Batlamius ve Cleomedos)

Işığın merceklerden geçişi (Kepler-Descartes)

Kitab-ül Menazır

1.Kitap: Genel olarak görmenin yapısı

2. Kitap: Gözün nesneleri algılama yapısı

3. Kitap: Optik yanılgı, görme kusurlarına ve nedenleri

4. Kitap: Göz ve nesnenin konumları ve algı

5.Kitap: Düzgün yüzeylerde görünen resimler

6.Kitap: Optik yanılgı ve nedenleri

7.Kitap: Işık kırılması ve gözün algısı

Tarihte Güneş Gözlüğü

MS 60lı yıllar güneşten korunma amaçlı taş Zümrüt kullanımı

15 yy yeşil ve mavi camlı gözlükler

18 yy Çin’de kullanım yaygın

19 yy da diyoptrili camların üzeri boyanırdı.

İzokromatik cam (Achromatic)
Simon Plepsi, Scheiner,Böhm,Fizeul
-UV, cam hamuru

Camın Optik Amaçlarla Kullanımı
Yaşlılık nedeniyle doğan göz bozukluları

XII.yy ve okuma taşları (kuartz ve dağ kristali)
Özelliği: Yassı ve bikonveks

XIII.yy sonlarında traşlama biçimi değişti
Özelliği: Düz cam şeklinde

XV.yy Ortalarında konkav camlar ve miyopi

XIX.yy menisküs camlar (Wollaston)

XIII.yy sonunda gelişen teorik kuramla

Bifocal, Progressive geliştirilmiştir. İlk patent 1924 yılında alınmıştır.

Gözlük Çerçevesi

Perçinli Gözlük doğuşu

13 yy.sonunda farklı gözlere farklı camlar

14.yy taçlı gözlük

15.yy makaslı gözlük

16.yy okuma taşı kullanımı devam etti

16.yy çerçevelerde kulak sapı kullanımı

18.yy sokak gözlüğü

19.yy kelebek gözlük

Osmanlı’da Optik ve Göz Cerrahisi
XV. yüzyılda Sinoplu KEHHAL-Mümin bin MUKBİL‘in Zahire-i Muradiye adlı eseri
1797 de GEVREKZADE HAFIZ HASAN efendinin İbrahim eş-Şâzelî el-Mısrî’nin eserinin çevirisi olan Risâle-i Zübdet-ül-Kuhliyye fî Teşrîhi’l-Basariyye Optik kusurların giderilmesi ve göz cerrahisine ait bilgiler vermektedir.

Camların Malzeme Olarak Çeşitleri

Mineral Camlar : Bilinen cam malzemesi

Organik Camlar : Hammadde olarak plastiğe benzeyen camlar

Camların Özellik Olarak Çeşitleri

 Antirefle Kaplamalı Camlar: Antirefle kaplamalı camlar ışığa karşı dirençli camlardır (mineral hemde organik camlar )

İnceltilmiş Camlar:İnceltilmiş camlar üretiliş esnasında sıkıştırılarak üretilir.

Çap Küçültme: Hipermetrop camlara uygulanır. Çap küçültme yöntemi küçük çerçevelerde uygulanır. Cam ebatı küçük olarak üretildiği için hem kenar kalınlığı hem de orta kalınlığı normale göre ince olur.

Asferik Lenti / Lenti: Çok yüksek numaralı camların daha ince ve oldukça hafif olmasını sağlamaktadır.

As / Asfor Özelliği: (-) veya (+) yüksek numaralı camların; dışardan bakana göre camın arkasında, gözün normalden daha küçük /büyük gözükmesini kısmen de olsa azaltma işlemi yapmaktadır.

Camın İnceltme İndeksleri
İndeks Cam Türü İnceltme Oranı
1.5Organik İnceltilmemiş
1.5Mineral İnceltilmemiş
1.53Trivex %15-20
1.56Organik %25-30
1.58Organik SMI %30-35
1.59Polikarbon %35-40
1.6Mineral 35%
1.61Organik %40-45
1.67Organik 55%
1.7Mineral 40%
1.74Organik 65%
1.8Mineral 50%
1.9Mineral 65%
1.7Mineral 40%
1.74Organik 65%
1.8Mineral 50%
1.9Mineral 65%

Camların Odak Olarak Çeşitleri

Multifocal Camlar: Çok odaklı camlardır. Uzak ve yakın numaralarını tek camda bulundururlar. Uzaktan yakına geçişte mükemmel bir uyum vardır. Kişi uzağa baktığı sırada sadece gözlerini aşağıya eğerek yakını görebilir. Camları büyük normal bir uzak gözlüğü gibi gözükür.
Kişiye özel olarak üretim yapıldığından dolayı son kullanıcıya teslimi 3-4 günü bulabilir.

Bifocal Camlar: Multifocal camlardan farkı yakın numaralarının olduğu bölüm ekran şeklinde dışardan belli olacak şekildedir. Geçiş mesafesi yoktur.

Camın Yapısı
Cam bir amorf katıdır. (kristalize olmayan, atomlar düzensiz). Cam, yalnızca fiziksel bir karışım
Silika Sıcaklık
Cam dönüşüm aralığı
Katı + Kristal Cam
Pelte – ergime
Yavaş Soğutma
Eriticiler-Modifikatörler
Oksitlerin erimelerini kolaylaştırmak amacıyla cam bileşimine katılan maddelerdir. Silisyumun erime derecesini düşürürler. En önemlisi Sodyum Karbonat (Na2CO3)