İşletme Körlüğü

“Körlük” biyolojik ve fiziksel yönden insana özgü bir hastalık/engel olarak bilinmektedir.

İnsana özgü olan bu problemin izlerine örgütsel düzeyde de rastlamak mümkündür. Zira örgütler ve onları yönetenler insanlar gibi çeşitli faktörlerin etkisi ile hem dış hem de iç çevredeki uyaranları ve sorunları algılayamaz (göremez) zamanla rutinleşip körelirler.

Örneğin, hastaneye gittiğinizde içeride, farklı bir koku (ilaç vb.) algılarsınız. Çünkü orada kullanılan ilaç ve diğer sarf malzemelerin kokusu dışarıya yayılmıştır. Siz bu kokuyu rahatlıkla algılarken (bazen de rahatsız olurken), orada saatlerce görev yapan sağlık çalışanları bu kokuyu kanıksadıkları için rahatsız olmadan işlerini yaparlar. Nasıl ki aynı kokuya uzun süre maruz kalan sağlık çalışanları hastane kokusunu algılamıyorsa; işletme yöneticileri ve çalışanları da birçok etkenden dolayı(rutinlik vs.) zamanla çevrelerine karşı duyarsızlaşarak sorunları-fırsatları algılayamazlar.

Bu durum işletme körlüğü olarak ifade edilebilir.İşletme Körlüğü kavramı konusunda, yazında az ve kısıtlı sayıda tanımlama ve ifade söz konusudur.

Bir blog yazısında bu kavram: “belli, ortada ve açık olanın görülememesi “olarak ifade edilirken (http://outsidethe3.blogspot.com), konuyla ilgili Türkçe yazındaki bir tanıma göre bu kavram: “aynı kişilerin aynı ekiple uzun zaman aynı işi yapmalarından kaynaklanan bir durumdur. Bu durumda rutinlere, alışkanlıklarınıza öylesine bağımlı hale gelinir ki, sonuçta sizin tarafınızdan değerlendirilmeyi bekleyen en açık fırsatları bile ya görünmez ya da görülse bile rutini bozmamak adına değerlendirmekte tereddüt edilmeye başlanır. Bu tereddüttün sonucu da genellikle rutini bozmama yönünde gerçekleşir.” olarak ifade edilmiştir (Altınay ve diğerleri, 2012).

Başka bir tanımda, İşletme Körlüğü; çalışanlarla doğrudan ilişkili olup bir işletmede kullanılan yöntem ve uygulamalardaki hataların ve gelecekteki olası fırsatların ve risklerin çalışanlar tarafından algılanamaması sorunudur (Sağlam,2014).

Bu ifadelerin harmanlanması ve diğer incelemeler sonucunda İşletme Körlüğü kavramı şöyle tanımlanabilir: Normal koşullarda algılanabilen fiziksel (maddi) ve soyut (sezgisel) unsurların; rutinlik, alışkanlık, kişisel faktörler (yaş, eğitim vb.), içinde bulunulan sektör (durağan, aktif, teknolojik vb.) gibi unsurların etkisi ile organizma (işletme/kişiler) tarafından algılanamaması durumudur.

Bu tanımdan hareketle işletme körlüğü; dış çevre körlüğü, iç çevre körlüğü, geleceği görememe, geçmişi görememe gibi boyutlara ayrılabilir.

İşletme körlüğünden kurtulmak için; birimler arası rotasyon yapmak, sürekli güncel kalmak, farklı yerlere seyahat etmek, işletmemizi üçüncü bir göze analiz yaptırmak vb. birçok yöntemden yararlanılabilir.