OptisyeninSesi Araştırma- Dünya Yavaşlarken Türkiye Sert Fren Yaptı.
Son yıllarda dünya genelinde gözlük pazarı, ekonomik dalgalanmalar ve tüketici alışkanlıklarındaki değişim nedeniyle yavaşlama sinyalleri veriyor. Ancak Türkiye’de tablo, küresel ortalamaya kıyasla çok daha sert bir daralmayı işaret ediyor.
Küresel optik sektörü, 2024’ün ikinci yarısında hem gelişmiş hem de gelişmekte olan pazarlarda talep düşüşüyle karşı karşıya. Avrupa’da tüketici güven endeksleri düşük seyrederken, ABD’de perakende fiyat artışları satış adetlerini baskılıyor. Asya pazarında ise pandemi sonrası büyüme ivmesi, 2023’ten itibaren belirgin şekilde yavaşladı.
Türkiye özelinde ise tabloyu ağırlaştıran bir dizi faktör öne çıkıyor:
Döviz kuru ve yüksek enflasyon: İthal ürün maliyetlerini ciddi oranda artırdı.
Uzakdoğu’dan gelen optik ürünlere getirilen ek vergiler: Özellikle fiyat hassasiyeti yüksek segmentte satışları daralttı.
Yerli üretim düşüşü: Yılbaşından bu yana kademeli olarak gerileyen yerli çerçeve üretimi, Temmuz ayında %50’lik arz kaybına ulaştı.
E-ticarette izinsiz satışlar: Türkiye’de tıbbi cihazların (gözlük dahil) internetten satışı yasak olmasına rağmen, izinsiz online satışların devam etmesi optisyenlik müesseselerinin iş hacmini daraltıyor.
Optik sektör temsilcileri, bu gelişmelerin hem üretici hem de perakendeciyi ciddi şekilde zorladığını belirtiyor. Yerli üretim cephesinde düşüşün yılın ikinci yarısında da devam etmesi, ithalat tarafında ise yüksek maliyetler nedeniyle raf fiyatlarının daha da artması bekleniyor.
Dünya – Türkiye Gözlük Pazarı Karşılaştırması (2025 İlk 7 Ay)
| Pazar | Satış Hacmi Değişimi | Başlıca Nedenler |
|---|---|---|
| Küresel | -%4 | Ekonomik yavaşlama, tüketici güvenindeki düşüş |
| Avrupa | -%3 | Yüksek enerji maliyetleri, hanehalkı alım gücü düşüşü |
| ABD | -%2 | Enflasyon, fiyat odaklı tüketim |
| Asya | -%5 | Pandemi sonrası talep normalleşmesi |
| Türkiye | -%12 | Döviz kuru, ek vergiler, yerli üretimde %50 arz düşüşü, izinsiz e-ticaret |
- Türkiye’deki daralma oranı, küresel ortalamanın üç katına ulaşmış durumda.
- Yerli üretimdeki %50 arz kaybı, ithalata bağımlılığı artırarak fiyatları yukarı çekecek.
- İzinsiz e-ticaret satışlarının önlenememesi, optisyenlik müesseselerinin cirosunda kalıcı kayıplara yol açıyor.
- 2026’da pazarın toparlanabilmesi için hem üretim teşvikleri hem de vergi politikalarının yeniden değerlendirilmesi gerektiği sektör temsilcileri tarafından sıkça dile getiriliyor.
Son dönemde optik sektöründe “pazar küçülüyor” söylemleri sıkça duyulmaya başladı. Özellikle lüks segmentteki yavaşlama ve perakende mağazalarındaki daralma, bazı çevrelerde bu algıyı güçlendiriyor. Ancak uluslararası raporlar ve Türkiye’ye özgü veriler, hikâyenin daha farklı bir boyutu olduğunu gösteriyor.
Küresel Resim: Büyüme Devam Ediyor
Grand View Research ve Fortune Business Insights gibi kuruluşların 2024–2030 projeksiyonları, küresel gözlük pazarının her yıl tek veya çift haneli oranlarda büyümeye devam edeceğini öngörüyor. Büyümenin lokomotifi; yaşlanan nüfus, dijital ekran kullanımındaki artış, myopi kontrol teknolojileri ve e-ticaret kanallarının yükselişi.
Buna karşın, Çin ve bazı Asya pazarlarında tüketici harcamalarındaki yavaşlama, lüks markaların satış hızını düşürüyor. EssilorLuxottica’nın son çeyrek raporunda da bu yavaşlamaya dikkat çekiliyor. Yani global pazarda “genel büyüme” sürerken, bazı coğrafyalar ve segmentlerde duraksama mevcut.
Türkiye: Turizm, Yerli Üretim ve İnternetten İzinsiz Satış Sorunu
Euromonitor verilerine göre Türkiye’de gözlük pazarı, 2024–2025 döneminde değer bazında istikrarlı bir büyüme gösteriyor. Turizm gelirlerindeki artış, özellikle sahil bölgelerindeki satışları destekliyor.
Türkiye’de tıbbi cihazların (gözlük dahil) internetten satışı yasal olarak yasak. Ancak buna rağmen, bazı platformlarda izinsiz satışlar devam ediyor. Bu durum, optisyenlik müesseselerinin hem fiyat rekabetinde zorlanmasına hem de müşteri kaybına yol açarak yasal ticaret hacmini daraltıyor. E-ticaret kanalı ise yasal çerçevede yalnızca güneş gözlüğü ve aksesuar gibi ürünlerde kullanılabiliyor.
Fiyat Baskısı, Ek Vergiler ve Yerli Üretimde Kademeli Düşüş
Türkiye pazarını zorlayan en önemli faktörler arasında döviz kuru ve yüksek enflasyon başı çekiyor. İthal ürünlerde fiyatlar, kur hareketleriyle birlikte hızla yükseliyor. Buna ek olarak, Uzakdoğu’dan ithal edilen optik ürünlere getirilen ek gümrük vergileri de maliyetleri artırıyor.
Yerli üretim tarafında ise tablo yılın ilk aylarından itibaren kademeli olarak olumsuz seyretti. Yerli üretim çerçeve imalatçılarının ifadesine göre, yılbaşından bu yana her ay küçük düşüşler yaşayan iç piyasa arzı, Temmuz ayında yaklaşık %50 seviyesine kadar geriledi. Bu durum, hem iç talepteki yavaşlamayı hem de yüksek maliyetler ve bayilerin stok yenileme hızındaki azalmayı gözler önüne seriyor.
Neden “Geriliyor” Algısı Oluşuyor?
Lüks segmentte daralma: Çin ve yüksek gelirli turistlerin harcama iştahındaki düşüş, üst segmentteki satışları etkiliyor.
İzinsiz internet satışları: Yasal yasaklara rağmen devam eden satışlar, optisyenlik müesseselerinin iş hacmini daraltıyor.
İthalatta maliyet artışı: Döviz, enflasyon ve Uzakdoğu ürünlerine getirilen ek vergiler fiyatları yukarı çekiyor.
Yerli üretimde kademeli gerileme: Yılbaşından bu yana süren düşüş, Temmuz ayında %50 seviyesine ulaştı.
Segment kaymaları: Reçeteli camlar ve kontakt lenslerde büyüme yaşanırken, bazı çerçeve kategorileri gerileyebiliyor.
Sektörün Önündeki Fırsatlar
Yerli üretim ve alternatif tedarik: Ek vergiler sonrası fiyat avantajı sağlayan yerli üreticiler, talep canlanmasıyla güçlenebilir.
Teknoloji odaklı ürünler: Myopi kontrol camları, dijital yorgunluk karşıtı lensler gibi inovatif çözümler, katma değer yaratıyor.
Turizm potansiyeli: Döviz bazlı satışlar, ithalat maliyet baskısını dengeleyebilir.
Gerileme Değil, Yeniden Şekillenme
Veriler gösteriyor ki pazarın genelinde bir daralma yok; aksine değer bazında büyüme devam ediyor. Ancak bu büyüme, her oyuncuya eşit yansımıyor. Lüks segmentteki yavaşlama, ek vergi ve kur baskısı, yerli üretimdeki kademeli arz düşüşü ve izinsiz internet satışları, bazı aktörler için “gerileme” hissi yaratıyor.
Türkiye’de ise turizm ve yerli üretim faktörleri, pazarın gelecekteki yönünü belirleyecek en kritik etkenler.
