Dünyada Körlük

2000 yılında dünyada 45 milyon insan kördü. Her yıl bu sayıya 1-2 milyon kör eklenerek artmaktadır.

Gelişmiş ülkelerde ileri yaşta her altı kişiden birinde yaşa bağlı körlük, gelişmekte olan ülkelerde ise çocukluk çağı körlükleri önde gitmektedir. Her 5 körlükten birinin tedavi edilebilir olduğunu bilen Birleşmiş Milletler (BM) İsviçre Cenevre’de 1997 yılında VISION 2020 Görme Hakkı İnsiyatifini başlattı. Bu girişime paralel ülkemizde 1997 yılında Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde Körlükle Mücadele Ulusal Referans Merkezi (KÖMER) faaliyet göstermeye başladı.

Körlük, özellikle dünyanın fakir bölgelerinde insanların yaşamlarını derinden etkileyip erken yaşta ölmelerine de sebep olmaktadır. BM, dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) bu girişimi ile bütün dünya ülkelerinin 2020 yılına kadar körlükle mücadele ederek körlüğü her ülkenin yarı yarıya indirmesi hedeflenmektedir. Dünyada körlüğün 2020 yılında 75 milyona yükseleceği hesaplanmaktadır. BM’ in çabası ile körlüğün 25 milyona indirilmesi umulmaktadır. Yaşanan kör yıllar olarak hesaplandığında 400 milyon kör insan / yaşam yılı kurtarılmış olacaktır. Körlük sebebiyle milyarlarca lira ekonomik kayıp olduğu ortadır. Bütün ülkelerin hükümetleri körlükle mücadele planları hazırlayarak hem sağlık, sosyal, ekonomik hem de insan haklarına hizmet edeceklerdir.

Web sitemiz (www.komer.org) körlüğün önlenmesi programları, 2020 Girişimi, 2020 olmadan durum, Körlük-fakirlik-bulaşıcı hastalıklar, yaşlanma, ve insan hakları, ile körlüğün maliyetinin azaltılması, dünyadaki diğer başarılı körlük önleme programları ve kontrol ölçüleri, dünyada körlüğün izlenmesi çalışmaları, bölgesel 2020 çalışması analizlerini bulabileceksiniz.

Halkımızın sağlığına destek vermek amacı ile yazılan bu web-sitesi bilgileri idareciler, basın, ilgili kişiler tarafından rahat anlaşılması amacı ile günlük konuşma dilinde yazılmıştır. Toplumun her kesiminin bu konuya maddi ve manevi destek vermesi beklenmektedir.

AZ GÖRME VE KÖRLÜK

Körlük, ışık görememe veya ışık görse bile onu temel ihtiyaçları için kullanamamaktır. Az görme, okuma-yazma, araba kullanma, yemek hazırlama gibi temel yaşam işlerinde görme azlığından zorluk çekmektir. Hukuken kör kabul edilen birçok insan az görmeye sahiptir. Dünyada 45 milyon kör yanında 135 milyon az gören vardır. Dünyadaki körlüğün %60’ı tedavi edilebilir ve %20’si önlenebilir. Dünyadaki körlerin %60’ı gelişmekte olan ülkelerde yaşarlar. Hindistan’da 9 milyon, Çin’de 6 milyon, Afrika’da 7 milyon kişi kördür. Gelişmekte olan ülkelerin kişileri gelişmiş ülkelere oranla 5-10 kat daha fazla kör olma riski taşırlar. Her yıl ortalama 7 milyon kişinin kör olduğu düşünülmektedir. Körlüğün önlenmesi konuları içinde Katarakt (yaşlanmaya bağlı), gözün bulaşıcı hastalıları (trahom, onkoserkoz), çocuklarda görme kayıpları, kırma kusuru-gözlük takılması ve az gören servislerinin çalıştırılmasıdır. Dünyada körlüğün yarısı ‘ameliyat edilebilir katarakt’tır. Katarakt ameliyatı tekniği çok ilerlediği için körlüğün önlenmesinde etkindir. BM katarktın artık körlük sebepleri arasına alınmamasını çünkü ameliyat ile önlenebildiğini tartışmaktadır.

Trahom, onkoserkoz ve vitamin A eksikliği ‘fakirin de fakiri’ olarak tanımlanan dünyanın en fakiri ülkeleri etkilemekte ve ülkemizde bulunmamaktadır. Bu hastalıklar özellikle kadın ve çocuk nüfusu etkiler, temiz su temini, beslenme, ve temel ilaç yardımı ile tedavi edilebilirler. (Dr.Allen Foster, London School of Hygiene and Tropical Medicine, IAPB)

Dünyadaki önemli 2020 Görme Hakkı Girişimi Göz Programları: Beş yılda 500 000 nüfusa Generik Göz Tedavisi Modeli, APOC (Onkoserkoz Afrika Kontrol Programı), Avustralya 2020 Vision Uygulaması, Paraguay Ulusal 2020 Komitesi, Andhra Pradesh Hükümeti (Hindistan) 2020 için 17.5 milyon dolarlık bursu, Her yıl 10 ülkede 2020 Görme Hakkı Girişimi workshoplarıdır.

BM’in DSÖ ile IAPB (Uluslar arası Körlüğün Önlenmesi Ajansı) beş ana konuda çalışmaktadır: katarakt, onkoserkoz, trahom, çocukluk çağı körlüğü, kırma kusurları, ve az gören servislerinin geliştirilmesidir. VISION 2020 çalışmalarının ülkemizde planlanıp yürütülmesi amacı ile KÖMER, 8 ulusal projeyi tamamlamıştır. Ülkemizde kullanılan terim ve istatistiklerin bölgemizdeki verilerle ve dünya verileri ile karşılaştırılması şarttır. Ancak bu standartlara uyum sağlayarak ulusal, bölgesel ve dünya çapında çalışmalar yapılabilir. Gelişmiş ülkelerde yaşlanan nüfus yaşa bağlı maküla dejeneresansı (YBMD) hastalığını (ileri yaş 70 üstü her 6 kişiden 1’i) ön plana çıkarmıştır. Batı dünyasında körlüğün 1. sebebi YBMD hastalığıdır.

KÖMER ülkemizde BM’in çalışmalarına uyumlu ve DSÖ girişimi çerçevesinde üç alanda çalışır: 1-Profil oluşturmak: Temel körlük sebepleri ve çözüm yolları belirlenir. 2- Kaynakların tanımlanması: Dünya çevresindeki önlem ve tedavi programları belirlenir. 3-Ulusal planlama: Ülke ölçüsünde hastalık kontrolü, insan kaynakları geliştirilmesi ve alt yapı geliştirilmesi stratejileri hazırlanır. VISION 2020’nin başarıya ulaşması için DSÖ, AIPB, ülke hükümetleri, göz tedavi kurumları, sağlık hizmetlileri, sivil toplum ve kişiler birlikte çalışır. Ülkemizde bu amaçla körlük ve az görme hakkında kamuoyu oluşturuldu. Politika belirleyicilere, destekleyen gelişmiş ülkelere ve Sağlık Bakanlığı’na veri toplandı. Özel programlarla temel körlük sebeplerinin tedavi ve kontrolüne gidildi. Göz doktoru ve diğer personel eğitildi. Alt yapı oluşturuldu. Uygun teknoloji geliştirildi ve yaygınlaştırılarak ulaşılabilir hale getirildi. Göz hastalıkları genel sağlık hizmetlerine uyumlu planlandı.

Ulusal ve uluslar arası projeleri, workshop ve yayınları www.komer.org web -sitesi ‘den sürekli takip edebileceksiniz. Bilimsel katlılarınızı, kaynaklarınızı ve desteğinizi ülkemizle paylaşacağınıza inanıyor, durumu bilgilerinize arz ediyoruz.

Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi
3.Göz Kliniği
KÖMER
Türkiye Körlükle Mücadele Programı Başkanı: Op.Dr. Hikmet Hasıripi