Göz Protezinde Bilinmesi Gerekenler

Görmeyen çok sayıda hastanın, şikayetleri olmadığı halde kozmetik amaçlı göz protezi yaptırdığını belirten Göz Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Barış Yeniad, göz protezinin hastaları psikolojik olarak rahatlattığını ve mutlu ettiğini söyledi.

Ancak göz protezinin olumlu sonuç vermesi için ehil ellerde yapılmasının şart olduğunu vurgulayan Dr. Yeniad, konuyla ilgili sık sorulan sorulara yanıt verdi:

GÖRMEYEN BİR GÖZDE TEDAVİ SEÇENEKLERİ NELERDİR?

Görmeyen bir gözde, bazı durumlarda cerrahi uygulanmadan renkli kontakt lensler veya göz üzeri yerleştirilen protezler ile simetrik sonuçlar elde edilebilir. Ancak bunun yapılabilmesi için öncelikle görmeyen gözün bu işleme uygun olması gerekir. Özel cerrahiler ile bu tür gözler protez takılır hale getirilebilmektedir. Tüm uğraşılara rağmen göz üzerine protez takılamıyorsa, ayrıca gözde ağrı, kızarıklık, sulanma gibi kişiyi rahatsız eden, günlük hayatını yaşanmaz hale getiren şikayetler mevcutsa görmeyen göz alınarak protez takılır. Birçok hasta şikayetleri olmamasına rağmen alınan mükemmele yakın sonuçlar nedeni ile kozmetik amaçlı da protez gözü seçmektedir.

PROTEZ GÖZ CERRAHİSİ NASIL YAPILIR?

Protez göz cerrahisinde temel olarak 2 yöntem uygulanır. Birinci ve en sık kullanılan yöntem sadece göz içeriğinin boşaltıldığı “evisserasyon“ yöntemidir. Bu yöntemde göz kaslarına hiçbir şekilde dokunulmaz. Görmeyen gözün içeriği boşaltıldıktan sonra bu boşluğu doldurmak amacı ile yerine bir orbital implant takılır. Uygulanan cerrahi yaklaşık 30 dakika sürer ve lokal ya da genel anestezi altında yapılabilir. İkinci kullanılan teknik ise gözün tamamının alındığı “enükleasyon” yöntemidir. Bu cerrahide göz kasları ayrılarak göz bütün halinde alınmakta ve kaslar konulan orbital implant üzerine yerleştirilmektedir. Göz tümörleri veya mikroftalmi gibi gözün hiç gelişmediği durumlarda enükleasyon yapılması zorunluluk haline gelebilir. Hangi yöntem uygulanırsa uygulansın, mükemmel bir sonuç için çok iyi bir cerrahi ve protez işçiliği gerekir.

PROTEZ CERRAHİSİNDE KULLANILAN ORBİTAL İMPLANTLAR KAÇ TİPTİR?

Orbital implantlar protez cerrahisi yapıldıktan sonra kaybolan boşluğun yerinin doldurulması amacı ile kullanılan yapay veya doğal olabilen yuvarlak şekilli özel materyallerdir. Günümüzde çok farklı tipte orbital implant mevcuttur. En sık kullanılanlar silikon, akrilik, polietilen ve hidroksiapatit materyalden yapılan implantlardır. Her implantın kendine özgü eksi ve artı özellikleri mevcuttur. Temelde hepsi aynı görevi yapmaktadır ancak implant seçiminde görmeyen gözün özellikleri, doktorun bu konudaki tecrübesi ve hasta tercihleri önem kazanır.

AMELİYAT SONRASI İYİLEŞME NE KADAR SÜRER?

Ameliyat sonrasında hastalar kendilerini iyi hissederlerse evlerine gidebilir ancak ağrı kontrolünün daha rahat sağlanması nedeniyle, hastanın bir gece hastanede kalması daha uygundur. Ameliyattan hemen sonra göz kapatılır ve ertesi günü açılır. Pansuman sonrası damlalar ve antibiyotik tedavisi verilir. Hasta birkaç gün ağrı hissedebilir, bu hastadan hastaya değişir. Ağrının en önemli sebebi ise sağlam gözün hareketiyle ameliyatlı gözün de hareket etmesidir. Hastalarımızın unutmaması gereken şey ise protez yapılana kadar iç tarafta “konformer” dediğimiz plastik bir koruyucunun konulacağıdır. Ameliyat olan hastalar yaklaşık 1 hafta içinde işlerine dönebilir. Hastalarımızın protez yapılana kadar dışarı çıktığında göz pedlerinden takmasını gözün mikrop kapmaması açısından öneriyoruz.

İLK NE ZAMAN UYGULANIR?

Protez en erken ameliyattan sonraki birinci ayda yapılabilir. Bu süre ameliyat sahasının iyileşmesi için gerekli olan minimum süredir. Birinci aydan sonra iyileşme yeterli ise hastalar protez merkezine yönlendirilir. Protez merkezinde hastaya kişiye özel protez yapılmaktadır ve bu süre yaklaşık 3-4 gün sürebilmektedir.

PROTEZ GÖZ NASIL GÖRÜNÜR VE BAKIMI NASIL OLUR?

Protez göz yapıldıktan sonra hastalarımız kısa sürede bu duruma alışırlar ve protez, vücutlarının bir parçası haline gelir. Hastalarımızın protez gözü devamlı takıp çıkarmalarına gerek yoktur. Protezin temizliği ve kontrolü belli aralar ile göz doktorları ve protez merkezlerinde okülaristler tarafından yapılmalıdır. Protez göz çok iyi bir cerrahi ve protez işçiliğinden sonra sağlam göze yakın bir oranda hareket edebilir. Hastalar protez göz ile her türlü aktiviteyi yapabilirler. Denize girebilirler ve spor yapabilirler. Ayrıca protez gözün daha canlı görünmesi ve kayganlığının sağlanması amacı ile hastalarımıza mutlaka suni gözyaşı ilaçlarını kullanmalarını öneriyoruz. Ancak tüm uygulamalara rağmen zamanla protez eskiyip parlaklığını kaybeder, ayrıca protezin durduğu ve “soket” dediğimiz yuva değişikliklere uğrar. Bu nedenle protezin 3-4 yılda bir değiştirilmesi protez uygunluğu açısından çok önemlidir.

TEKRAR AMELİYAT GEREKEBİLİR Mİ?

Protez göz cerrahisi iyi yapıldığı sürece ikinci bir ameliyat gerekmez. Yapılan cerrahi ile yerleştirilen orbital implant ömür boyu problemsiz şekilde yerinde durmaktadır. Ancak iyi yapılmayan cerrahiler ve uygun olmayan orbital implantların yerleştirilmesi nedeniyle maalesef istenmeyen yan etkiler görülebilmektedir. Zaman içinde protezin yerinden çıkması, yüzeyinin açılması, gözde devamlı çapaklanma olması istenmeyen yan etkilerdir.

İŞLEMİN HERHANGİ BİR YAN ETKİSİ VAR MI?

Devamlı çapaklanma ve rahatsızlık hissi, protezin soket ile uygun olmadığını ve protezin tekrar gözden geçirilmesini gerektirir. Maalesef en istemediğimiz durum orbital implantın açılması veya yerinden çıkmasıdır. Böyle bir durumda yeni bir implant yerleştirilmesi veya açılma küçükse bu bölgeye yama yapılması gerekir. Bu cerrahiler gerçekten özellikli olup bu işte uzmanlaşmış oküloplastik cerrahlar tarafından yapılmalıdır. Yıllar içinde protez kullanan hastalarda üst göz kapağında düşüklük, alt göz kapağında sarkma ve orbitada çukurlaşma görülebilir. Bu durumlar meydana geldiğinde lokal anestezi ile göz kapağı düzeltme ve orbitaya yönelik dolgunlaştırma işlemleri yapılabilir.