Sağlık hizmetlerinde yeni dönem neler getiriyor?

Sağlık uygulamalarından dolayı zarara uğradığını iddia edenlerin tazminat talepleri, mahkemeye gitmeden uzlaşma yoluyla çözülebilecek.

Sağlık Bakanlığınca uzlaşmaya davet edilen tarafların bunu kabul etmesi halinde, üzerinde anlaştıkları bir hukukçu uzlaştırıcı marifetiyle süreç başlayacak. 
Resmi Gazete’nin mükerrer sayısında yayımlanan Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşlarının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname, sağlık alanında birçok yeni düzenleme içeriyor.
   
Yeni düzenlemeyle getirilen ”uzlaşma prosedürü”, sağlık uygulamalarından dolayı zarar gördüğünü iddia edenlerin tazminat istemlerinin mahkemeye gidilmeden çözümlenmesini öngörüyor.
   
Sağlık mesleklerinin uygulanmasından dolayı zarara uğradığını iddia edenlerin dava açma süresi içerisindeki maddi ve manevi tazminat başvuruları, Sağlık Bakanlığı tarafından uzlaşma yoluyla çözüme kavuşturulabilecek.
   
Getirilen yeni uygulamayla tazminat talebinde bulunanla zarar verdiği iddia edilen meslek mensubu ve varsa mesleki mali sorumluluk sigortasını yapan sigorta şirketinin temsilcisi Bakanlık tarafından uzlaşmaya davet edilecek.
   
Tarafların uzlaşma yolunu kabul etmeleri halinde, üzerinde anlaştıkları bir hukukçu uzlaştırıcı marifetiyle uzlaşma süreci başlatılacak.
   
Uzlaşma en fazla 3 ayda sonuçlandırılacak. Bu süre bilirkişi görüşleri alınamadığı hallerde tarafların kabulüyle 6 aya kadar uzatılabilecek. Uzlaşma müracaatı, dava açma süresini durduracak.
   
Uzlaşma sağlanamaması halinde taraflarca tanzim edilecek tutanak veya bakanlık tarafından taraflara tebliğ edilecek belgenin tebliğiyle dava açma süresi yeniden başlayacak.
   
     -Sağlık Meslekleri Kurulu-
   
     Sağlık mesleklerinde eğitim müfredatı, mesleki alan ve dal belirlemesi gibi mesleki düzenlemelerde ve istihdam planlamalarında görüş bildirmek, mesleki yeterlilik değerlendirmesi yapmak, mesleki müeyyide uygulamak, etik ilkeleri belirlemek ve uyumu denetlemek üzere Sağlık Meslekleri Kurulu teşkil edildi.
   
Kurul, sağlık mesleklerinin etik ilkelerini belirleyecek, sağlık engeli sebebiyle mesleğin icrasının yasaklanması, meslekten geçici veya sürekli men kararı verebilecek.
   
Mesleki yetersizliğe ilişkin ihbar ve şikayetler Kurulca doğrudan değerlendirmeye alınmayacak.
   
Bu ihbar ve şikayetler öncelikle denetim görevlileri veya il ve ilçe sağlık müdürlüklerince incelenecek.
   
İnceleme neticesinde, mesleki yeterlilik değerlendirmesi yapılması veya müeyyide uygulanması gerektiği tespit edilirse kanaat raporunu içeren inceleme dosyası Kurula gönderilecek.
   
Şikayet edilen fiille ilgili adli kovuşturma yapılmışsa verilen kararlar da Kurula intikal ettirilecek.
   
İdari inceleme veya varsa adli kovuşturma kapsamında elde edilen bilgi ve belgeler değerlendirilerek genel hükümler saklı kalmak üzere kurulca bazı müeyyideler uygulanmasına hükmedilebilecek.
   
Buna göre, mesleğinde yetersizliği tespit edilenlerle dikkatsiz ve özensiz davranışla ölüme veya vücut fonksiyon kaybına sebep olanların, yetersiz görüldükleri alanda mesleki yeterlilik eğitimine tabi tutulmalarına karar verilebilecek.
   
Yeterlilik eğitimine tabi tutulanlar, eğitim sonunda kurulun belirleyeceği teorik ve/veya uygulamalı sınava tabi tutulacak.
   
Bu sınavda başarılı olanlar mesleğini icraya devam edecek, başarısız olanlarsa meslek icrasından men edilecek.
   
Meslekten men edilenler, durumlarına göre kurulca belirlenen eğitime devam ettirilerek veya eğitime tabi tutulmadan yapılacak müteakip sınavlarda başarı gösterdiği takdirde meslek icra etme hakkını yeniden kazanabilecek.
     Hasta hakları uygulamalarına veya etik ilkelere aykırı davranışı sebebiyle ikiden fazla yazılı ikaz edilen veya ilgili mevzuata göre disiplin cezası uygulanan sağlık meslek mensubu, eğitim programına tabi tutulacak.
   
Meslek icrası esnasında neticesini öngörerek veya görevinin gereklerine aykırı hareket ederek veyahut görevinin gereklerini yapmakta ihmal veya gecikme göstererek bir kişinin ağır derecede olmayan özürlülüğüne sebebiyet verenler, 3 aydan 1 yıla kadar meslekten geçici men edilebilecek.
   
Mesleğini yaparken neticesini öngörerek veya görevinin gereklerine aykırı hareket ederek veyahut görevinin gereklerini yapmakta ihmal veya gecikme göstererek bir kişinin ağır özürlülüğüne veya ölümüne sebebiyet verenler, 1 yıldan 3 yıla kadar meslekten geçici olarak men edilebilecek. Bu fiillerin 5 yıl içinde tekrarı halinde meslekten sürekli men kararı verilecek.
   
Mesleğini icra etmesine mani ve iyileşmesi mümkün olmayan akli, ruhi ve bedeni hastalığı ortaya konulan sağlık meslek mensupları, kurul kararıyla mesleğini icradan yasaklanabilecek.
   
Meslekten sürekli men edilen devlet memurları, istekleri halinde, mesleğiyle ilişkisi bulunmayan durumlarına uygun başka bir kadroya atanabilecek. Aksi halde görevleri sona erecek.
   
Meslekten sürekli men edilmesine karar verilen sözleşmeli personelin sözleşmeleri de sona ermiş olacak.
   
     -Sağlık Serbest Bölgeleri–
   
     Ülkenin sağlık alanında bölgesel bir cazibe merkezi haline getirilmesi, yabancı sermaye ve yüksek tıbbi teknoloji girişinin hızlandırılması amacıyla Sağlık Serbest Bölgeleri kurulabilecek.
   
3218 sayılı Serbest Bölgeler Kanunu hükümleri çerçevesinde, sağlık serbest bölgelerinin kurulması ve yönetilmesine ilişkin usul ve esaslar Bakanlar Kurulunca belirlenecek.
   
Serbest bölgelerde faaliyet gösteren sağlık kurum ve kuruluşlarının aylık gayrisafi hasılatının binde beşini geçmemek üzere Bakanlar Kurulunca belirlenecek oran üzerinden hesaplanacak tutar, 3218 sayılı Kanun hükümleri çerçevesinde ilgili serbest bölge idaresi tarafından işletmecilerinden tahsil edilerek, izleyen ayın yirmisine kadar Ekonomi Bakanlığı merkez muhasebe birimi hesaplarına aktarılacak ve genel bütçeye gelir kaydedilecek.
   
     -Yurt dışı sağlık hizmet birimleri-
   
     Sağlık Bakanlığı ve bağlı kuruluşları, insani ve teknik yardım amacıyla yurt dışında geçici sağlık hizmet birimleri kurup işletebilecek.
   
Bu amaçla ulusal ve uluslararası sivil toplum kuruluşları, finans ve yardım kuruluşlarıyla iş birliği ve ortak çalışma yapabilecek, insan ve mali kaynaklarıyla destek sağlayabilecek.
   
Bu amaçla görevlendirilen personelin yurt dışındaki görevleri devlet hizmeti yükümlülüğünden sayılacak.
   
Hizmet alımı veya kamu özel ortaklığı modeliyle özel sektör tarafından işletilen sağlık hizmet birimlerinde ve bölümlerinde çalıştırılacak bakanlık personeli, 5 yılı geçmemek üzere çalıştıkları sürede aylıksız izinli sayılacak.
   
     -Gönüllü sağlık hizmeti ve sağlık gözlemciliği-
   
     Sağlık hizmeti sunmaya yetkili gerçek ve tüzel kişilerce sosyal dayanışma ve yardımlaşma amacıyla gönüllü ve ücretsiz sağlık hizmeti verilebilecek.
   
Bu hizmeti yürüteceklere bakanlıkça izin verilecek. İzin talebinde bulunanlara gerekli değerlendirmeler yapıldıktan sonra sağlık gönüllüsü yetki belgesi düzenlenecek.
   
Sağlık gönüllüsü gerçek kişiler, hastanelerdeki hizmetlerini hastane yetkilisinin belirlediği şartlarda verebilecek. Bu hizmet, hastanelerin doğrudan sağlık hizmeti olmayan hasta karşılama ve bilgilendirme, refakat, kişisel bakım ve sosyal ihtiyaçların karşılanması gibi destek hizmeti şeklinde de verilebilecek. Bu işleri yapacak sağlık gönüllüsü için sağlık meslek mensubu olma mecburiyeti aranmayacak.
   
Bakanlık, sağlık kurum ve kuruluşlarında hizmetin geliştirilmesi amacıyla hizmetten faydalananların gönüllülük esasına göre yapacakları gözlemlerini değerlendirmek üzere gerekli düzenlemeler yapacak.
   
     -Yayın zorunluluğu-
   
     Sağlık Bakanlığı, halk sağlığının korunması ve geliştirilmesi, hastalık risklerinin azaltılması ve önlenmesiyle teşhis, tedavi ve rehabilite edici sağlık hizmetlerinin daha verimli kullanılabilmesi için uyarıcı, bilgilendirici ve eğitici mahiyette programlar hazırlayacak.
   
Bu programlar Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu ile ulusal, bölgesel ve yerel yayın yapan özel televizyon kuruluşları ve radyolara gönderilecek. Her bir yayın kuruluşu tarafından söz konusu programlar ayda doksan dakikadan az olmamak üzere 08.00-22.00 saatleri arasında yayınlanacak.
   
Bu yayınların asgari otuz dakikası 17.00-22.00 saatleri arasında yapılacak. Belirlenen saatler dışında yapılan yayınlar, aylık doksan dakikalık süreye dahil edilmeyecek. Bu yayınların ve sürelerinin denetimi Radyo ve Televizyon Üst Kurulunca yapılacak.
   
”Sağlıkta şiddete sıfır tolerans” kampanyası başlatan Sağlık Bakanlığı, şiddete uğrayan sağlık çalışanlarına isterlerse hukuki yardım yapacak.
   
Sağlık Bakanlığı ayrıca, kamu ve özel bütün sağlık kuruluşlarındaki sağlık personeline görev yaptığı kuruluşun bulunduğu yerde ikamet etme mecburiyeti getirebilecek.
   
     -Kamu Hastane birlikleri-
   
     Bir yıl içinde Sağlık Bakanı’nın onayıyla Kamu Hastane Birlikleri oluşturulacak.
     Birlik teşkiline ilişkin onayın alındığı tarihte ilgili birlik kapsamındaki sağlık kurumlarında bulunan baştabip, baştabip yardımcısı, hastane müdürü, hastane müdür yardımcısı ve başhemşire kadrolarında bulunanların bu görevleri sona erecek.
     Görevleri sona eren personelden hastane müdür ve müdür yardımcıları kurumun taşra teşkilatı kadrolarına halen bulundukları kadro dereceleriyle hiçbir işleme gerek kalmaksızın atanmış sayılacak.
   
Bunlar durumlarına göre bakanlıkta ve bağlı kuruluşlarında uygun görülen işlerde çalıştırılabilecek.
     Klinik şefi ve şef yardımcılarının görevleri de bugün itibariyle sona erdi. Bu kişiler eğitim görevlisi kadrolarına kazanılmış hak aylık dereceleriyle atanmış sayıldı.
   
Sağlık Bakanlığında 657 sayılı Kanunun 86’ncı maddesine göre vekil ebe ve hemşire olarak en az bir yıldan beri çalışan ve genel şartları taşıyanlar, otuz gün içinde yazılı olarak başvurdukları takdirde, 657 sayılı Kanunun 4’üncü maddesinin (B) fıkrası kapsamında vizelenecek ebe ve hemşire unvanlı sözleşmeli personel pozisyonlarına geçirilecek.
   
     -Yeni dönemin getirdikleri-
   
     Sağlık Bakanlığından alınan bilgiye göre, yeni düzenlemeyle bakanlığın görev ve sorumlulukları politika oluşturma, temel kuralları belirleme ve üst denetim, düzenleme ve denetleme ve hizmet sunumu olarak üç ana fonksiyona ayrıldı.
   
Bu fonksiyonlardan politika oluşturma, temel kuralları belirleme ve üst denetim görevleri bakanlığa verildi.
   
Bakanlığın planlama, politika geliştirme, kural belirleme gibi temel görevlerini yerine getirmek üzere ise Sağlık Politikaları Kurulu oluşturuldu.
   
Koruyucu, teşhis, tedavi ve rehabilite edici hizmetlerde kullanılan ilaçlar, özel ürünler, ulusal ve uluslararası kontrole tabi maddeler, ilaç üretiminde kullanılan etken ve yardımcı maddeler, kozmetikler ve tıbbi cihazlarla ilgili düzenleme ve denetleme görevlerini yürütmekle görevli Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu kuruldu.
   
Bu kurum, bakanlığın bağlı kuruluşu şeklinde teşkilatlandırıldı.
   
Sağlık hizmetlerinin sunumu da yine bağlı kuruluş olarak yapılandırılan üç farklı icracı kuruma verildi.
     Bunlardan halk sağlığını koruma, hastalık risklerini azaltma ve önleme, sağlığın geliştirilmesini ve yaşam kalitesinin artırılması hizmetlerini ”Türkiye Halk Sağlığı Kurumu”, ülke genelinde teşhis, tedavi ve rehabilite edici sağlık hizmetlerini ise ”Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu” yürütecek.
   
Uluslararası anlaşmalar ve taahhütlerle ilgili de Türkiye Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü yetkilendirildi.
   
Resmi Gazete’de yayımlanan kanun hükmünde kararnameyle ayrıca yöneticilik görevine atanmada genel şartlarla birlikte özel eğitim şartları, kurumsal performans ve yönetici performansı, yönetici atamalarında ve görevden almalarda performans ölçütü, hiyerarşik kademelerin azaltılması, idari, tıbbi ve teknik işlerin uzman personel eliyle yürütülmesi gibi konularda da düzenleme yapıldı.
   
Bakanlık ve bağlı kuruluşların merkezlerinde dikey yapılanmadan yatay yapılanmaya geçilerek karar alma ve uygulamada daha sorumlu, yetkin ve hızlı bir yönetim kademesi oluşturuldu.
   
Düzenlemeyle çalışmanın teşvik edildiği ve çalışanın ödüllendirildiği bir sisteme de geçildi. Bu sistemle unvana göre sabit ücret ödemeyle birlikte performansa dayalı ek ödeme sistemi getirildi.
   
Hayata geçirilecek uygulamalarla bakanlığın stratejik planlama ve politika geliştirme kapasite ve kabiliyetinin artırılması, hizmetlerin daha etkili, verimli ve kaliteli sunulması, insan gücü ve maddi kaynakların daha etkili kullanılabilmesi, kamu ve özel sağlık hizmetlerinin daha etkili ve verimli şekilde planlanması, düzenlenmesi ve denetlenmesi, personel odaklı denetim anlayışı yerine sistem ve faaliyet odaklı denetim sisteminin oluşturulması, bürokrasinin azalmasına bağlı olarak sorunların daha hızlı ve etkin şekilde çözülebilmesi, kurumsal uzmanlaşmanın sağlanması, sübjektif müdahalelerin önlenmesi, sağlık yöneticiliğinde profesyonelliğe geçilmesi suretiyle yönetimde ve hizmette verimlilik artışının sağlanması hedefleniyor.