Rekabet Kurumuna yazdı

REKABET KURUMU
III. Denetim Ve Uygulama Dairesi Başkanlığı’na;

Konu: Essilor & Luxottica tarafından Grand Vision’ın Hisselerinin Devir Alınması

Tarih: 24.5.2021

1969 senesinden bugüne kadar geçen 52 yıllık süreçte optik sektörü içerisinde gözlükçülük mesleğini büyük bir özveriyle sürdürdüm ve sürdürmeye devam etmekteyim. Bu süreler içerisinde, mesleğin çıraklığını, kalfalığını, ustalığını ve işletmeciliği beraberinde ayrıca uzun yıllar Dernek yöneticiliği ve başkanlık görevlerinde bulundum.

Bu yazı; Rekabet Kurumunun konu hakkında ülkemiz optik sektörünün rekabet koşullarını ve sunulan verilerin değerlendirmesi aşamaları sonucunda vereceği karara katkı sağlayacağı düşüncesiyle tarafımdan kaleme alınmıştır.

Rekabet Kurumunun kayıtlarına 25/10/2019 tarih ve 7449 sayı ile intikal eden başvuruda, HAL Optical Investments B.V.’nin Grand Vision N.V.’deki tüm hisselerinin Essilor & Luxottica S.A. tarafından satın alınması yoluyla Grand Vision N.V.’nin devralınması işlemine izin verilmesinin talep edildiği anlaşılmaktadır.

(https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/ip_21_1348)

Öncelikle Avrupa Komisyonunda değerlendirilen, Grand Vision’ın Essilor & Luxottica S.A. tarafından devralınması talebini, AB Birleşmeler Yönetmeliği uyarınca bazı koşullara tabi olarak, söz konusu devir alma işlemi, Essilor & Luxottica S.A. tarafından verilmiş olan ek taahhütlere tam uyum şartlarına bağlı olarak Avrupa Komisyonu tarafından onaylandığı tarafımızca bilinmektedir.

Avrupa Komisyonu Rekabet politikasından sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Margrethe Vestager konunun hassasiyeti üzerine: “Essilor & Luxottica S.A.; Ray-Ban gibi lüks segment gözlük markalarını sunarken, Grand Vision firması Avrupa’da önemli bir yere sahip olan optik perakende zinciridir. Derinlemesine yapılan araştırmalar, Essilor & Luxottica’nın daha büyük bir perakende varlığı elde ederek Belçika, İtalya ve Hollanda’daki rakip geleneksel gözlükçülerin Essilor & Luxottica’ya ait markalı gözlük ürünlerine erişimini azaltabileceğini göstermiştir. Bu durum, söz konusu ülkelerdeki tüketiciler için hem seçeneklerin azalması hem de sahip oldukları gözlük markalarının daha yüksek fiyattan sunulacağı anlamını taşımaktadır ifadesini dile getirmiştir. Ancak Essilor & Luxottica tarafından Avrupa Komisyonuna önerilen çözümler ve ek taahhütler karşılığında, bu ülkelerdeki perakende optik sektörlerinde rekabetinin ulusal düzeyde canlı kalmasını ve tüketicilerin yararına olmasını sağlayacağı öngörüsüyle onaylandığı anlaşılmaktadır.

Bugün için Avrupa Komisyonu tarafından verilmiş olan onay kararı, Grand Vision’ın Essilor & Luxottica tarafından satın alınması talebine ilişkin Avrupa Komisyonu detaylı bir araştırma yapmıştır. Essilor & Luxottica, hem dünyada hem de Avrupa’da en büyük oftalmik lens ve gözlük marka tedarikçisi olup, Ray-Ban ve Oakley gibi çok geniş ve tanınmış bir marka portföyüne sahiptir. Ayrıca Essilor & Luxottica, özellikle İtalya ve Birleşik Krallık’ta optik ürünlerin perakende satışında aktiftir. Grand Vision, Grand Optical ve Pearle gibi Avrupa’daki en büyük optik zincirlerinden bazılarını işleten, küresel olarak aktif bir gözlük perakendecisidir. Essilor & Luxottica, ürünlerini nihai tüketicilere ulaştıran Grand Vision ülkemizde de (Atasun da dâhil olmak üzere) optik perakendecilere bu markalara ulaşımında hizmet vermektedir.

Avrupa Komisyonu tarafından yürütülen detaylı araştırma, özellikle Essilor & Luxottica’ya ait marka olan optik ürünlerin (yani optik lens ve marka gözlüklerin) toptan satışlardaki güçlü pazar payına ve Grand Vision’ın söz konusu ürünlerin perakende satışındaki lider varlığının birleşiminden kaynaklanabilecek rekabet endişelerine odaklanmıştır. Araştırma sırasında Komisyon, Avrupa çapında 4.300’den fazla optisyenden geri bildirim almıştır. Komisyon yaptığı değerlendirmelerde, öncelikle söz konusu şirketlerin tedarik zincirinin her seviyesinde ne ölçüde mevcut olduğunu, perakendecilerin ne ölçüde alternatifleri bulunduğunu, bu ülkelerde başvurulabilecek güvenilir tedarikçilerin kimler olduğunu, Essilor & Luxottica markalarının en önemlilerini satan mağazaların oranını ve tüketicilerden beklenen tepkileri dikkate almıştır. Komisyon ayrıca, bir birleşme durumunda oluşacak yeni kurumun, perakende rakiplerine yapabileceği toptan satış fiyatlarına zamların yanı sıra, kendi müesseselerinde tüketicilere uyguladığı perakende fiyatlarını da yükseltme konusundaki güdüsünü anlamak amacıyla, ekonomik modellemeler kullanmıştır.

Gerçekleştirilen kapsamlı pazar araştırmasının sonucu olarak Komisyon, hedeflenen birleşme işleminin başlangıçta da bildirildiği üzere Belçika, İtalya ve Hollanda’daki rakip optisyenlerin Essilor & Luxottica’nın ürünlerine erişimini kötüleştirebileceğine dair endişeleri, haklı ve yerinde bulmuştur. Komisyonun tespitleri özetle aşağıdaki gibidir:
Bu ülkelerde yapılan araştırmada, birleştirilmiş yeni kuruluşun, toptan gözlük çerçeve tedarikindeki önemli pazar payını güçlendirme imkânına kavuşacağı anlaşılmıştır. (Örneğin rakip perakendecilerin birleştirilmiş yeni kuruluş tarafından üretilen ve dağıtılan gözlüklere erişimini zorlaştırmak için seçme şansını azaltarak veya çerçeveler için perakendecilere uygulanan fiyatları artırarak). Bu durum, söz konusu ülke optik sektör pazarlardaki rekabeti zayıflatacak ve nihayetinde daha yüksek fiyatlara veya tüketiciler için daha az seçeneğe yol açacağı verilerine ulaşılmıştır.

İtalya’nın durumunda bu birleşme işlemi, ilaveten piyasada faaliyet gösteren en büyük iki perakendeciyi, zincirler aracılığıyla bir araya getirecek, böylece İtalyan optik perakende pazarında, ikinci oyuncunun neredeyse üç katı büyüklüğünde bir büyük oyuncu yaratacaktır. Bu durumun, İtalya’daki rekabeti önemli ölçüde zayıflatacağından sonuçta tüketicilere zarar vereceği yönünde gelişeceği anlaşılmıştır.

Önerilen çözümler; Essilor & Luxottica, Komisyon tarafından belirlenen rekabet endişelerini gidermek amacıyla, Komisyon’un endişeli olduğu ülkelerin her birinde, perakende operasyonlarının bir kısmını elden çıkarmayı teklif etmiştir.

Özellikle: Belçika’da Grand Optical zinciri ve 35 mağazası marka adı olmadan satılacaktır. Satın alacak olan kişi ya da kuruluş, bu müesseseleri kendi seçtiği isimle, yeniden tescilli olarak markalandırabilecektir.

İtalya’da, birleştirilmiş yeni kuruluş, Essilor Luxottica’ya ait olan VistaSi zincirinin tamamını ve “Grand Vision by” zincirinden 72 mağazayı içermek üzere toplam 174 mağazayı elden çıkaracaktır. VistaSi markası transfer edilecek, “Grand Vision by” mağazaları ise ya VistaSi’ye dönüştürülecek ya da satın alacak olan kişi/kuruluşun kendi markasını alacaktır.

Hollanda’da EyeWish zincirinden 142 mağaza, marka adıyla beraber satılacaktır. Birleştirilmiş yeni kuruluş, bu zincirdeki bazı müesseseleri tutacak ancak yeni bir adla yeniden markalaştırmak durumunda olacaktır.

Çözüm paketi, geçici tedarik ve destek düzenlemeleri de dâhil olmak üzere, elden çıkarma işinin alıcıya sorunsuz bir şekilde aktarılmasını sağlamak için ek önlemleri de içermektedir.

Avrupa Komisyonu, Essilor & Luxottica’nın yeni taahhütleri içeren değiştirilmiş teklifinin, artık rekabet endişesi yaratmayacağı sonucuna varmıştır. Önerilen çözümler sayesinde Belçika, İtalya ve Hollanda’da ulusal düzeyde güvenilir bir optik perakende rakibi oluşturulmakta veya güçlendirilmekte, fakat aynı zamanda birleştirilmiş yeni kuruluşun, perakendedeki pazar payı sınırlanmakta ve rakiplerin optik marka gözlük çerçevelerine erişimini kısıtlama ortamını azaltmaktadır. Komisyonun kararı, taahhütlere tam olarak uyulmasına bağlı olarak yürütülecektir.

Yukarıda Avrupa Komisyonunun bahsi geçen konu hakkında vermiş olduğu olur kararında uygulamış olduğu yöntemlerin değerlendirilmesinin göz önünde bulundurulması zaruri görülmektedir.

Ülkemiz optik sektörünün 7000 bine yakın varlığını sürdürmeye çalışan geleneksel gözlükçüleri Avrupalı meslektaşları gibi gelecekte oluşacak rekabet koşullarının göstereceği değişim hakkında büyük ölçüde endişe duymaktadır.

Rekabet koşullarının adil rekabet hukuku çerçevesinde sürdürülmesi hususu büyük önem taşımaktadır. Bu doğrultuda Rekabet Kurumumuzun sektör bileşenlerinin Kuruma sunmuş olduğu veri ve bilgilerin objektif olarak değerlendireceğine inancımız tamdır.

Optik sektörümüzün geleceği açısında büyük önem taşıyan konuya gerekli hassasiyeti göstereceğinize olan inancımla gereği hususunu görüşlerinize arz eder çalışmalarınızda başarılar dilerim.
Saygılarımla.

Abdullah AYDIN