Maliye de artık ’Big Brother’ olacak.

Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, CHP Genel Başkan Yardımcısı Umut Oran’ ın sorusu üzerine, seyyar EFT-POS cihazları ile yazar kasaların yeni nesil ödeme kaydedici cihazlar ile değişiminin temmuzda başlayacağını bildirdi.

Maliye Bakanlığı’ nın, yeni nesil ödeme kaydedici cihazlarla tüm mükelleflerin ekonomik faaliyetlerini anlık olarak izleyebileceği de ortaya çıktı. CHP’li Oran, “Bir anlamda

Maliye de artık ’Big Brother’ olacak. Bu kötüye kullanılabilecek, risk barındıran bir işleyiş olarak ortada duruyor. Maliye bu bilgilerin güvenliğini sağlayamazsa rakip firmalar birbirlerini bu şekilde kontrol edebilecek ve haksız rekabet örnekleri çokça yaşanabilecektir” uyarısında bulundu.

CHP İstanbul Milletvekili Umut Oran kayıt dışılıkla mücadele stratejisi çerçevesinde yapılan düzenlemeye dayalı olarak 2.2 milyon adet yazar kasanın 2015 yılı sonuna kadar yeni nesil kasalarla değiştirileceği ve yazar kasa ile POS cihazlarının birleştirileceği bilgisinin doğru olup olmadığını Maliye Bakanı Şimşek’e sordu. Oran ayrıca, yeni nesil cihazlara anlık erişim sağlanabileceği için elde edilecek bir firmanın iş yapıp yapmadığı bilgisinin nasıl kullanılacağı sorusunu yöneltmişti. Bugün itibariyle POS ve yazar kasayı birleştiren cihazın üreticisinin tek firma (MT Bilgi Teknolojileri ve Dış Ticaret AŞ) olduğu iddiasını gündeme getiren Umut Oran, sorularına şöyle devam etmişti:

“Bu bilgi doğruysa, bugün KDV hariç 590 dolara satılacağı belirtilen cihazı üreten söz konusu firma lehine toplamda 1 milyar 298 milyon dolarlık bir haksız rekabet, tekel konumu oluşmayacak mı, bu durumu nasıl önleyeceksiniz? 2008 yılında çıkartılan Kayıt dışı Ekonomiyle Mücadele Stratejisi Eylem Planına dayandığı belirtilen bu uygulama için yeterli üretimin yapılarak çeşitliliğin sağlanması adına niçin gerekli teşvikleri zamanında yapmadınız? Adı geçen firmanın, POS-yazarkasanın elektronik donanımını Japonya’da ürettirdiği ve Çin’de monte ettirdiği ve bugüne kadar 35-40 milyon dolan bu amaçla harcadığı belirtilmektedir. Bu cihazın Türkiye’de yerli işçi ve sanayi ile üretilmesi niçin sağlanmıyor?”

İlk uygulama 40 gün sonra

Önergeyi yanıtlayan Maliye Bakanı Şimşek, Maliye’ nin, tıpkı 1984 romanındaki ’Büyük Ağabey’ gibi herkesin her ekonomik adımını izlemeye başlayacağı bilgisini doğruladı. Şimşek, seyyar POS kullananlarla yol kenarı otopark hizmeti verenlerin birinci grupta yer alacağını ve bunlar için zorunlu uygulamanın 1 Temmuz’da başlayacağını, diğer mükellefler içinse zorunluluğunu 1 Ocak 2016’da başlayacağını bildirdi.

Maliye bilgileri anlık olarak görecek

Temmuzda kaç adet cihazın değişeceği konusunda bakanlıkta bilgi olmadığını, ancak diğer gruplarda toplamda 1,5 milyon adetlik bir cihaz değişikliğinin söz konusu olduğunu belirten Bakan Şimşek, Gelir İdaresi Başkanlığı’ nın yeni nesil ödeme kaydedici cihazlara erişim sağlayabileceğini, mükelleflerle ilgili yapılacak denetimlerde kullanmak üzere anlık veya dönemsel mali bilgileri alabileceğini hatırlatarak, “Bilgiler, Gelir idaresi Başkanlığı’na şifrelenmiş olarak güvenli bir şekilde gelecek ve bu bilgilere üçüncü kişilerin erişememesi için gerekli teknik tedbirler alınacaktır” dedi.

Hafızası dolan 2014’ te değiştirecek

Şimşek, yeni nesil cihazların mali hafızalarının en az 10 yıllık veriyi tutabileceğini, kapasiteleri dolunca içindeki veriyi en az 5 yıl saklayabileceklerini, mevcut yazarkasalardan mali hafızası dolanların 2014 yılı başında hurdaya ayrılacağını bildirdi. Şimşek, firmaların yeni cihazları nereden temin edecekleri konusunda bir sınırlama bulunmadığını da aktardı.

3 firma yeni cihazı üretti

Yeni nesil cihaz modellerinden Maliye Bakanlığınca onaylananların Gelir İdaresi Başkanlığının internet sitesinde yayınlandığını ifade eden Şimşek, “Halihazırda üç ödeme kaydedici cihaz firmasının onay talepleriyle ilgili olarak TÜBİTAK ve TSE’de başlatılan teknik incelemeler devam etmekte olup, bu incelemelerin tamamlanmasını müteakip onayları verilecektir. Yeni talep gelmesi halinde bunlar Bakanlığımızca teknik incelemeler için mezkur kurumlara intikal ettirilecektir” diye konuştu.

1,5 milyar dolarlık maliyet söz konusu

CHP’li Oran Bakan Şimşek’in bu yanıtı üzerine yaptığı değerlendirmede, yazarkasa değişiminin 1.5 milyar dolara yakın bir maliyet ortaya çıkaracağını belirterek, küçük esnafın zorlanmaması için hükümetin acilen uygun kredi koşullarını yaratması gerektiğini söyledi. Umut Oran şöyle devam etti:

“Bu işin mali boyutunun dışında bir de veri güvenliği söz konusu olacak. Çünkü Bakan’ın da kabul ettiği gibi her firmanın o an ne kadarlık satış yaptığı eş zamanlı olarak Maliye tarafından görülecek. Yani bir anlamda Maliye de artık ’Big Brother’ olacak. Bu, kötüye kullanılabilecek, risk barındıran bir işleyiş olarak ortada duruyor. Maliye bu bilgilerin güvenliğini sağlayamazsa rakip firmalar birbirlerini bu şekilde kontrol edebilecek ve haksız rekabet örnekleri çokça yaşanabilecektir. Umarım Maliye sözünü ettiği önlemleri tam olarak alır ve bu konularda bir suistimale yol açmaz. Öte yandan yabancı firmaları Türkiye’ye çağıran hükümetin bu kadar büyük paraların döneceği bu yeni nesil cihazların üretiminde yerli payını gözetmemesi ise büyük eksikliktir.

Niçin Çin’de değil de Türkiye’de üretim yapılarak bu paranın yurt dışına çıkması önlenmiyor, bin kişi de Türkiye’de bu işte çalışsa, evine ekmek götürse fena mı olurdu?”