İki kişiden birinde var!

Görme kaybı bozukluğundan sonra en fazla şikayet edilen göz rahatsızlığı olan ‘göz kuruluğu’, milyonlarca kişinin yaşamını olumsuz etkiliyor.

Üstelik ülkemizde iki kişiden biri de bu hastalığa sahip. Tedavi edilmezse körlüğe kadar giden hastalığa karşı duyarlı olmak gerekiyor.

Türkiye’de de her iki kişiden birinde görülen hastalığa ilişkin Bahçeşehir Üniversitesi (BAU) Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kadircan Keskinbora ‘Gözyaşı bezlerimizden gelen sıvıların üretiminde azalma olması, gözyaşı zarının sağlamlığını bozar ve hızla parçalanmasına neden olur.

Görevi gözlerimizi korumak ve ıslak tutmak olan gözyaşı zarımızda yaşanan bu bozukluk nedeniyle de kornea üzerinde tahrişe ve görüş azalmasına neden olan kuru noktalar oluşur. Tedavi edilmezse körlüğe yol açabilir’ diyor. Bazı durumlarda gözyaşı kalitesindeki düşüklüğün de göz kuruluğuna yol açabileceğini belirten Keskinbora ‘Yeterli derecede gözyaşı üretmeyen gözlerde de göz kuruluğu yaşanır. Buna çevresel etkenler ve ilaçlar da neden olabilir’ şeklinde ifade ediyor.

İdrar söktürücü ilaçların, uyku haplarının, akne tedavisine yönelik ilaçların, bazı ağrı kesicilerin ve yüksek tansiyonu tedavi etmede kullanılan ilaçların göz kuruluğuna yol açabileceğini belirten Prof. Dr. Kadircan Keskinbora; göz kuruluğunun genellikle iki gözde de olması beklenen belirti ve bulgularını şöyle sıralıyor:

– Gözde yabancı bir madde bulunduğu hissi,

– Gözde batma, yanma ve kaşıntı hissi,

– Gözün içinde veya çevresinde ip gibi kalıntılar oluşması

– Duman veya rüzgarda gözün tahrişinde artma

– Uzun süren bir okumadan sonra göz yorgunluğu ve/veya görme bulanıklığı

– Kontak lens kullananlarda lens takmada güçlük çekme

Türkiye’de de oldukça sık görülen göz kuruluğu rahatsızlığı hem erkekleri hem de kadınları her yaşta etkileyebilse de, göz kuruluğu kadınlar arasında özellikle menopoz döneminin ardından daha sık görülebiliyor. Bu duruma hormonal değişikliklerin yanı sıra iltihaplanma ve radyasyonun da neden olabileceğini ifade eden Keskinbora, gözyaşı üretimi veya gözyaşı kalitesiyle ilgili olmayan bazı durumların da göz kuruluğuna yol açabileceğini söylüyor: ‘Duman, güneş, rüzgar, nem düşüklüğü, kapalı mekanda ısıtma gibi dış çevresel tahriş ediciler, göz kırpma refleksinde bozulma, göz damlalarına veya merhemlerine olan alerjik reaksiyon da göz kuruluğuna neden olabilir. Ancak bilgisayara uzun süre bakma, araç kullanırken ya da televizyon izlerken göz kırpma sıklığının azalması gibi modern yaşamın etkileri de göz kuruluğuna neden olur’.

Çoğu kişide kronik bir rahatsızlık olarak görülen göz kuruluğu her ne kadar gözyaşının yetersiz olmasından kaynaklansa da hastalık, kimi durumlarda tam tersi belirtiler gösterebiliyor. Göz kuruluğuna rağmen sık sık gözyaşı akıtma durumunun da ortaya çıkabileceğini işaret eden Prof. Dr. Keskinbora, ‘Normal bir durumda gözyaşı yavaş, düzenli bir hızda üretilir ve gözleriniz yağlı tutulur. Refleksten ötürü gözyaşı üretimi sürecinde ise göz tahrişine veya duyulara tepki olarak büyük miktarlarda gözyaşı üretilir. Refleks gözyaşları normal gözyaşına oranla daha fazla su, daha az mukoza ve yağ içerir. Göz kuruluğundan kaynaklı tahriş nedeniyle refleks gözyaşlarının üretimi artabilir. Ancak düşük kalitedeki bu tip gözyaşları, kuruluğu geçirmez. Bu da bir kısır döngü içerisinde daha fazla gözyaşı üretimine neden olabilir’ diyor.

Hangi önlemleri almalıyız?

‘Günlük yaşamı bu derece olumsuz etkileyen göz kuruluğuna karşı neler yapılmalı?’ sorusuna Prof. Dr. Kadircan Keskinbora ‘Koruma her zaman tedaviden üstündür. Her sıvı gibi gözyaşları da havaya maruz kaldığı zaman buharlaşır. Buharlaşmayı yavaşlatmak amacıyla bazı önlemler almakta fayda var’ diyor. İşte göz kuruluğuna karşı alınabilecek önlemler:

– Gözlerinize hava üflenmesinden kaçının. Saç kurutma makinelerini, otomobil radyatörlerini, klimaları veya pervaneleri gözlerinize doğrultmayın.

– Rüzgarlı günlerde gözlük takın. Gözlerin etrafını saran tarzdaki gözlükler rüzgarın etkilerini azaltmaya yardımcı olabilir.

– Evinizdeki nem oranını yüzde 30 ila yüzde 50 arasında tutun.

– Kışın kullanılabilecek bir nemlendirici, içerinin kuru havasına nem katabilir.

– Göz kırpmayı unutmayın. Bilinçli bir biçimde, tekrar tekrar göz kırpmak kendi gözyaşlarınızın daha eşit olarak göze dağıtılmasına yardımcı olabilir.

– Gözlerinizi ovmaktan kaçının. Gözlerinizi ovarak daha fazla tahriş edebilirsiniz.