II.Ferenc Rakoczi

Merhaba,

Yolunuz mutlaka şirin kentimiz Tekirdağ’a düşmüştür.

Bilmem dikkatinizi çekti mi? Şehrin ortasında ana yola çok yakın bir Osmanlı evi, bir müze vardır.

İçinde barındırdığı insanların yaşam hikâyelerinin aksine sessiz ve sükûnetle ziyaretçilerini beklemektedir.

Bu gün sizlere son yirmi yılını Tekirdağ’da geçirmiş, Macar ulusal kahramanı olmuş bir tarihi kişiliği yani II. Ferenc Rakoczi’yi anlatacağım. Evet, babası ile aynı adı taşıdığı için adının başına 2nci ibaresi eklenen Ferenc Rakoczi.

150 yıllık Osmanlı hâkimiyetinden sonra Osmanlıların Macaristan’dan çekilmesi Macarlar için bir kurtuluş olmaz; Habsburglar Macarlar üzerindeki baskılarını Osmanlı çekildikten sonra iyice arttırırlar ve sonunda Macaristan’ı işgal ederler. İşgal üzerine 1704-1711 yılları arasında Erdel prensi olarak görev yapmış olan II. Ferenc Rakoczi işgale karşı büyük bir direniş başlatır.

Rakoczi, 1700 yılında Habsburg Hanedanı’na karşı yapılacak olası bir Macar bağımsızlık savaşı için Fransa’nın desteğini alır. Ancak kısa bir süre sonra Avusturya istihbarat servisinin bu konudan haberdar olması sonucunda tutuklanır ve hapse atılır. Ölüm cezasına çarptırılacağı kesinleşince hapisten kaçar ve Polonya’ya iltica eder. 1703 yılında Avusturya ordusunun büyük bir kısmının İspanya Savaşları nedeniyle Macaristan’dan çekilmesi sonucunda Macarlar için bir kez daha bağımsızlık savaşı olanağı doğar. II. Ferenc Rakoczi, Polonya ve Fransa desteğiyle Macaristan’a geri döner.

1703 yılında başlayan bağımsızlık savaşını takiben Rakoczi, II. Ferenc Rakoczi adıyla Erdel prensi ünvanını alır. 1705’te ise Szecheny şehrinde toplanan asiller meclisi tarafından Macaristan prensi ilan edilir.

1708 Trencín Savaşı’nda Macar bağımsızlıkçıların Avusturya kuvvetleri karşısında yenilmesi, bağımsızlık yanlılarının imparatorla anlaşmaya varma çabasına girmesine neden olur. Bunun üzerine 1711 yılında barış görüşmeleri başlar, ancak Rakoczi güvenlik önlemi olarak Macaristan’ı terk eder ve Polonya’ya geçer. Rakoczi ‘nin yokluğunda isyancılar ve Avusturya temsilcileri arasında 1711 yılında Szatmar barışı imzalanır ve Rakoczi önderliğinde başlatılan bağımsızlık savaşı sona erer. Bu yıldan itibaren Rakoczi ‘nin sürgün yılları başlar. 1711-1717 yılları arasında sırasıyla Polonya, İngiltere ve Fransa’da yaşar. 1715’te ise Osmanlı Devleti’nin davetini kabul ederek Osmanlı topraklarına gelen Prens ve beraberindekiler bir süre Edirne ve İstanbul’da yaşadıktan sonra Tekirdağ’a yerleşirler.Tekirdağ’daki günlerini yazarak, ahşap oymacılığıyla uğraşarak ve avlanarak geçirir. Prens ve yoldaşları müzenin bulunduğu sokak üzerindeki birçok evin birleşiminden oluşan binalarda bir yaşam kurarlar. Bugün, müze olarak düzenlenen bina, aslında o günün yemek köşkü. Yani yemeklerin pişirilip yenildiği yer! Yaşamının 20 yılını Tekirdağ’da geçirir ve 1735 yılında Tekirdağ’da ölür. Naaşı İstanbul’daki Saint Benoit Lisesi şapeline yerleştirilir. 1906 yılına kadar burada kalan naşı Macar hükümetinin kararıyla Macaristan’a nakledilir ve günümüzde Slovakya sınırları içindeki kalan Kosice şehrindeki katedrale yerleştirilir.

Osmanlı devletinde basımevi kurup Türkçe kitap yayımlayan ilk kişi olan İbrahim Müteferrika da bir süre Rakoczi’nin yanında kalmış ve tercümanlığını yapmıştır.

Tekirdağ’da adına yapılmış bir de çeşme bulunan Rakoczi’nin oturduğu ev Macar Hükümetince müze olarak düzenlenir ve aynı adla müze haline getirilir. II.Ferenc Rakoczi Müzesi, Tekirdağ sahilinde hala bakımlı bir halde ziyaretçilerini beklemektedir.Mülkiyeti ve içindeki kişisel eşyalarıyla birlikte Macar hükümetine ait olan müze 25 Eylül 1982 tarihinde ziyarete açılmış. Sergilenen eserler arasında Türk-Macar ilişkilerini simgeleyen eserler ve Rakoczi’ye ait eşyalar yer almakta.

Pazartesi hariç her gün açık olan müze ziyaretçilerini beklemeye devam ediyor. Tekirdağ’ın köftesi kadar keyif verir mi bilmem ama gittiğinize değecek bir tarihe tanık olacaksınız.

Mustafa Küreli

Yazarın diğer yazılarını okumak için tıklayınız.