Gözlük Kullanıcıları en çok camların çizilmesinden şikayetçi “Sektör Araştırması”

Yrd. Doç. Dr. Erdoğan ÖZDEMİR

Yrd. Doç. Dr. Onur YARAR

Okan Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu 

Okan Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Optisyenlik Programı tarafından yapılan araştırmaya göre gözlük kullanıcıları en çok gözlük camlarının/merceklerinin çizilmesinden şikayetçi.

Singapur’da gerçekleştirilen International Conference on Issues in Business, Economics, Marketing and Mathematics (IBEMM’16)’de sonuçları duyurulan araştırmaya 170 gözlük kullanıcısı, gözlük tedarikçisi ve perakendeci katılmıştır. Araştırmaya katılımcıların genel özellikleri aşağıdaki tabloda verilmiştir.

Tablo 1. Katılımcıların Genel Özellikleri

Araştırmada katılımcılara iki soru yöneltilmiştir. Bu sorulardan “Gözlük camlarınız (mercekleriniz) ile ilgili karşılaştığınız sorunlar nelerdir? ve “Gözlük camlarınızda (merceklerinizde) geliştirilmesini beklediğiniz yenilikler nelerdir?” şeklindedir. Ayrıca araştırmaya katılan 26 kişi ile yapılandırılmamış görüşmeler gerçekleştirilmiştir.

Katılımcıların “Gözlük camlarınız/mercekleriniz ile ilgili karşılaştığınız sorunlar nelerdir?” Sorusuna verdikleri yanıtlar Tablo 2’de yer almaktadır.

Tablo 2. Gözlük Camları/Mercekleri ile ilgili Eleştiriler

Tablo 2 incelendiğinde katılımcılara göre gözlük camı/merceği kaplamalarında karşılaşılan sorunların başında çizilme, kaplama bozulması, buğu önleyici kaplama performanslarının düşük olması ve gözlük merceklerinin görüş kalitesinin beklenenin altında olması gelmektedir. Buna ek olarak gözlük camı/merceği kaplamalarında yaşanan diğer sorunlar mercek/kaplama fiyatlarının yüksek olması, cam/mercek kaplamalarının yüksek sıcaklıkta ve çeşitli kimyasallarla bozulması, yansıma önleyici ve mavi ışık yansımalı mercek kaplamalarının yüzeyinde oluşan renk yansımaları ve mavi filtreli camların/merceklerin beyaz rengi sarı göstermesi olduğu ifade edilmiştir.

Katılımcıların görüşmelerde ifade ettikleri gözlük camı/merceği ile ilgili sorunlar ise aşağıdaki ifade edilmiştir.

Görüşme Verileri: Gözlük Camlarında/Merceklerinde Karşılaşılan Sorunlar

Yukarıdaki görüşme verileri incelendiğinde katılımcıların gözlük camlarının/merceklerinin kolay çizildiğini ifade ettikleri görülmüştür. Fakat tedarikçiler ve perakendeciler gözlük camlarının/merceklerinin kolay çizilmesini bir sorun olarak ifade etmemiştir. Hatta gözlük camlarının/merceklerinin kolay çizilmesi gözlük satışını artırdığı için destekledikleri görülmektedir. Ayrıca cam/mercek ana maddesi değiştikçe çizilme direncinin değiştiği ifade edilmiştir.

Gözlük camlarında/merceklerinde kaplama sorunlarının başlıca nedeni olarak gözlük camı pazarını büyük ölçüde elinde bulunduran, kalitesi düşük uzak doğu merkezli ithal gözlük camları/mercekleri olduğu ifade edilmiştir. Daha kaliteli Avrupa ve Japonya merkezli camların/merceklerin pahalı olması nedeni ile kullanıcılar tarafından tercih edilmediği vurgulanmıştır. Ayrıca kullanıcı hatalarının da gözlük cam/mercek kaplamalarının bozulmasında ve çizilmesinde etkili olduğu ifade edilmiştir. Fotokromik ve kolormatik (UV etkisi ile koyulaşan camlar/mercekler) merceklerde kararma ve aydınlanma performanslarının zamanla azaldığı vurgulanmıştır. Kullanıcıların bu camlardan/merceklerden şikayetçi olmasının önemli nedeni kullanıcıların fiyatı daha uygun olan fotokromik yerine daha kalitesiz olan kolormatik camları/mercekleri tercih etmesi olduğu ifade edilmiştir.

Gece sürüş gözlükleri olarak sarı ışığı filtreleyen gözlükler üretilmiştir. Kullanıcıların sadece araç içinde kullanabilecekleri bir gözlüğe çok fazla ödeme yapmak istemediklerinden bu ürünün yaygınlaşmadığı vurgulanmıştır. Araç dışında da kullanılabilecek ve fiyat olarak daha uygun sürüş gözlükleri üretilirse, bunun kullanıcıların ilgisini çekebileceği ifade edilmiştir. Son yıllarda yaşa bağlı makula dejenerasyonuna sebep olduğu iddia edilen mavi ışığın belirli dalga boyunu filtreleyen camlar/mercekler geliştirilmiştir (Özdemir, 2016c).

Kullanıcıların ve tedarikçilerin bu camlarla/merceklerle ilgili ifade ettikleri sorunlar, cam/mercek yüzeyinde oluşan mavi-mor yansımalar ile bu gözlüklerle bakılan beyaz cisimlerin sarı olarak görülmesidir. Tüm bunlara ek olarak plastik hammaddeli gözlük camlarının/merceklerinin zaman içinde sarardığı ve merceklerin optik gücü arttıkça mercek görüş kalitesinin düştüğü ifade edilmiştir.

Katılımcıların “Gözlük camlarınızda (merceklerinizde) geliştirilmesini beklediğiniz yenilikler nelerdir?” Sorusuna verdikleri yanıtlar Tablo 3’te yer almaktadır.

Tablo 3. Gözlük Camları/Mercekleri için Beklenen Yenilikler

Tablo 3 incelendiğinde katılımcıların zor çizilen, kolay kirlenmeyen fakat kolay temizlenen, uzun ömürlü, uygun fiyatlı gözlük camları/mercekleri üretilmesini bekledikleri görülmektedir. Buna ek olarak katılımcılar buğu önleyici kaplama özelliğinin, gözlük camlarındaki/merceklerindeki görüş kalitesinin artırılmasını, camlarda/merceklerde oluşan sararmanın engellenmesini, mavi ışığı filtreleyen merceklerin fiyatlarının uygun olmasını ve kimyasallardan etkilenmeyen camların/merceklerin üretilmesini istemektedir.

Katılımcıların görüşmelerde ifade ettikleri gözlük camı/merceği ile ilgili beklentileri ise aşağıdaki ifade edilmiştir.

Görüşme Verileri: Gözlük Camları/Mercekleri için Beklenen GelişmelerYukarıdaki görüşme verileri incelendiğinde katılımcıların camların/merceklerin çizilme direncinin ve fotokromik merceklerde oluşan kararma aydınlanma performansının artırılmasını bekledikleri görülmektedir. Ayrıca katılımcılar gözlük camı/merceği kaplama kalitesinin artırılmasını istedikleri görülmüştür.

Gözlük camlarında/merceklerinde buğu önleyici performans, buğu önleyici kaplama içeren camlar/mercekler ve spreyler ile birlikte sağlanmaktadır.  Katılımcılar spreye ihtiyaç duymayan buğu önleyici kaplamaların yapılmasının, buğu önleyici uygulamalı cam/mercek satışını artırabileceğini ifade etmiştir. Fakat kullanıcılar, gözlük kullanıcıları için buğu önleyici camların/merceklerin çok fazla aranan bir özellik olmadığını ifade etmiştir.

Kullanıcılar ve tedarikçiler Uzakdoğu merkezli camlar/mercekler ile rekabet edebilecek fiyatta, Avrupa merkezli cam/mercek kaplamaları kadar kaliteli camlar/mercekler üretilmesini istemektedir. Ayrıca katılımcılar özellikle sporcu gözlükleri ve günlük yaşam aktivitelerine göre çeşitlenen merceklerin üretilmesinin gerekli olduğunu ifade etmiştir. Yukarıdaki görüşme verileri incelendiğinde katılımcıların camların/merceklerin çizilme direncinin ve fotokromik merceklerde oluşan kararma aydınlanma performansının artırılmasını bekledikleri görülmektedir. Ayrıca katılımcılar gözlük camı/merceği kaplama kalitesinin artırılmasını istedikleri görülmüştür.

Gözlük camlarında/merceklerinde buğu önleyici performans, buğu önleyici kaplama içeren camlar/mercekler ve spreyler ile birlikte sağlanmaktadır.  Katılımcılar spreye ihtiyaç duymayan buğu önleyici kaplamaların yapılmasının, buğu önleyici uygulamalı cam/mercek satışını artırabileceğini ifade etmiştir. Fakat kullanıcılar, gözlük kullanıcıları için buğu önleyici camların/merceklerin çok fazla aranan bir özellik olmadığını ifade etmiştir. Kullanıcılar ve tedarikçiler Uzakdoğu merkezli camlar/mercekler ile rekabet edebilecek fiyatta, Avrupa merkezli cam/mercek kaplamaları kadar kaliteli camlar/mercekler üretilmesini istemektedir.

Ayrıca katılımcılar özellikle sporcu gözlükleri ve günlük yaşam aktivitelerine göre çeşitlenen merceklerin üretilmesinin gerekli olduğunu ifade etmiştir. Günümüzde gözlük camı/merceği ile ilgili teknolojik gelişmelerin gözlük camı/merceği ana maddesi ve kaplamalar ile ilgili olduğu görülmektedir (Özdemir, 2016b).

Son yıllarda gözlük merceklerinde plastik ana maddelerin kullanımı mineral mercek ana maddelerinin kullanımına göre daha fazla artmıştır. Gözlük camı/merceği ana maddesi olarak plastik merceklerin kullanılmasının avantaj ve dezavantajları vardır. Plastik merceklerin kolay kırılmaması ve hafif olması başlıca avantajlarıdır. Plastik merceklerin kolay çizilmesi ve görüş kalitesinin düşük olması başlıca dezavantajlarıdır. Plastik mercek ana maddesinin bu dezavantajlarını azaltmak için gözlük merceklerine kaplama yapılmaktadır (Büyükyıldız, 2012:360, Mccleary, 2009:157). Fakat bu araştırma sonuçları bu kaplamaların beklentileri karşılamadığı yönündedir. Günümüzde kullanılan gözlük camları/mercekleri ve kaplamaları ile ilgili eleştiriler şu şekilde sıralanabilir;

Camlar/mercekler kolay çizilmektedir.

Kaplamalar kolay bozulmaktadır.

Camların/merceklerin yüzeyi çabuk kirlenmektedir fakat kolay temizlenememektedir.

Buğu önleyici kaplama performansları ve gözlük camlarının/merceklerinin görüş kalitesi düşüktür.

Gözlük camı/merceği kaplamaları yüksek fiyatlıdır.

Gözlük cam/mercek kaplamaları kimyasallardan ve sıcaklıktan etkilenmektedir.

Gözlük camı/merceği yüzeyinde renkli yansımalar oluşmaktadır.

Fotokromik mercek kararma-aydınlanma süreleri uzundur.

Mavi ışık filtreli kaplamalar yüksek fiyatlıdır ve beyaz ışığı sarı göstermektedir.

Gözlük camları/mercekleri kaplamaları ile ilgili bu sorunların kaynağında cam/mercek pazarına büyük ölçüde sahip olan kalitesi düşük uzak doğu merkezli ürünlerin olduğu görülmüştür.  Gözlük kullanıcıları daha kaliteli Avrupa ve Japonya merkezli camları/mercekleri fiyatlarının yüksek olması nedeni ile tercih etmemektedir. Bu nedenle de sık sık camlar ve mercekler ile ilgili çizilme ve kaplama bozulması sorunları yaşanmaktadır. Buna ek olarak kullanıcı hatalarının da kaplama bozulması ve çizilmesinde etkili olduğu görülmüştür. Fotokromik camlarda/mercekler ilgili eleştiriler de benzer gerekçeler ile açıklanmıştır. Fotokromik camlar/mercekler pahalı olduğu için gözlük kullanıcıları kalitesi daha düşük olan kolormatik camları/mercekleri tercih etmektedir. Araç sürücüleri için üretilen sürücü gözlüklerinin yaygınlaşmamasında ise kullanıcıların yalnızca araç sürme sırasında kullanılan bir gözlüğe çok fazla ücret ödemek istememeleri sebep olmaktadır.

Son yıllarda üretilen mavi ışık filtreli camların/merceklerin ise beyaz ışığı sarı göstermesi ve cam/mercek yüzeyinde mavi-mor yansımalar olduğu ifade edilmiştir. Buna rağmen bu camların/merceklerin gözlük kullanıcılarına yararlarının somut olarak anlatılabilmesi, camların/merceklerin her ortamda kullanılabilmesi ve fiyat olarak çok pahalı olmaması nedeni ile tercih edildiği ifade edilmiştir. Tüm bunlara ek olarak gözlük camlarının/merceklerinin zamanla sarardığı ve merceklerin optik gücü (numarası) arttıkça berraklığını kaybettiği ifade edilmiştir. Gözlük camları/mercekleri ile ilgili yenilik beklentileri ise şu şekilde sıralanabilir; kolay çizilmeyen,  kolay kir tutmayan ve kolay temizlenen, uzun ömürlü gözlük camı/merceği üretilmesi istenmektedir. Ayrıca buğu önleyici mercek kaplama performanslarının artırılması ve uygun fiyata satılması talep edilmektedir.

Buğu önleyici camların/merceklerin bir spreyle birlikte etkin olması kullanıcılar tarafından tercih edilmemektedir. Gözlük kullanıcıları bir spreye ihtiyaç duymadan buğu önleyici özellik gösteren cam/mercek üretiminin gerektiğini ifade etmiştir. Gözlük camı/merceği görüş kalitesinin daha fazla artırılması ve gözlük camlarında/merceklerinde zamanla oluşan sararmanın önlenmesi beklenmektedir. Ayrıca mavi ışığı filtreleyen camların/merceklerin maliyetlerinin düşürülmesi ve beyaz renkleri sarı göstermesi durumunun önlenmesi,  camların/merceklerin kaplamalarının kimyasallarla ve sıcaklığa karşı güçlendirilmesi istenmektedir.

Araç sürüş gözlüklerinin daha uygun fiyata satılması, kaplamalı cam/mercek yüzeylerinde oluşan mavi-mor yansımaların önlenmesi ve gözlük camı/merceği su itici kaplama kalitesinin artırılması istenmektedir. Fotokromik cam/mercek performansının artırılması beklenmektedir. Ayrıca sporcu ve günlük yaşam aktivitelerine göre geliştirilmiş kaplamaların cam/mercek sektörüne hareketlilik katacağı ifade edilmiştir. Gözlük camı/merceği kaplamalarında öncelikli alanlar çok katlı kaplamalarda çizilme direncinin, yansıma, buğu önleyici, su itici performansların artırılması, kir, toz (antistatik) tutma özelliklerinin azaltılması ve kaplamaların kalıcılığının artırılmasıdır. Araştırma sonuçlarına göre gözlük kullanıcılarının gözlük camlarına/merceklerine çok fazla bütçe ayırmak istememektedir. Bu nedenle gözlük cam/mercek kaplamaları için yenilikçi yaklaşımların ayrıca üretim maliyetlerini düşüren yaklaşımlar olması gerekmektedir.

KAYNAKÇA Büyükyıldız, H. Z. (2012). “Gözlük Cami Kaplamalari ve Renkli Camlar”, Türk Oftalmoloji Dergisi, 42 (5), 359-369.Chevallier, P.  Turgeon, S. Sarra-Bournet, C. Turcotte R. ve Laroche, G. (2011). “Characterization of Multilayer Anti-Fog Coatings”, Applied Materials and Interfaces, 3(3) , 750-758.Essilor Group  (1997). Ophthalmic Optictic Files (Coatings),  http://www.essiloracademy.eu/sites/default/files/10.Coatings.pdf  (Erişim Tarihi: 5 Ağustos 2016).Irie, M. (2000). “Photochromism: memories and switches -Introduction”, Chemical Reviews, 100 (5), 1683-1684.Kim, K. C. (2015). “Effective Graded Refractive-index Anti-Reflection Coating for High Refractive-Index Polymer Ophthalmic Lens”. Material Letters, 160, 158-161.Mccleary, D.S. (2009). The Optician Training Manuel, Temecula: Santa Rosa Publishing.Özdemir, E., Yarar, O.  (2016). Temel Optisyenlik Bilgisi, Ankara: Güneş Tıp Kitabevi.Özdemir, E. (2016). “Recent Advances in Coating Applied to Ophthalmic Lenses”, Science&Applications of Thin Films, Conference&Exhibition (SATF-2016). İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü, 19-23 Eylül, 2016, İzmir.Özdemir,E. (2016). “Blue Light Filtering Application in Ophthalmic and Intraocular Lenses”, Science&Applications of Thin Films”, Science&Applications of Thin Films, Conference&Exhibition (SATF-2016). İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü, 19-23 Eylül, 2016, İzmir.Özmumcu, M. (2011). “Özel Bir TVA Tekniği Kullanarak Organik Gözlük Camlarının Çeşitli Kaplamaların Yapılması ve Bazı Fiziksel Özelliklerinin İncelenmesi”, Doktora Tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
Stephens, G. L. ve Davis, J. K. (1998). Ophthalmic lens tints and coatings”  http://www.oculist.net/downaton502/prof/ebook/duanes/pages/v1/v1c051d.html (Erişim Tarihi: 7 Eylül 2016).Thetford, A. (2010). “A Method of Designing Three-layer Anti-reflection Coatings”, Optica Acta: International Journal of Optics, 16 (1), 37-43.