Başkentlerin en kuzeylisi! Reykjavik

BAŞKENTLERİN EN KUZEYLİSİ! REYKJAVİK

Atlas Okyanusu’nda bulunan bir ada ülkesi olan İzlanda, tüm doğal güzellikleriyle cezbedici ülkeler arasında yer almakta olup, ülkenin finans ve ticaret merkezi görevini sürdüren Reykjavik ise dünyanın en temiz ve en yeşil başkentlerinden biri olarak ön sıralarda yerini alıyor. Epik doğa manzaralarının yanında unutulmaz etkinlikler içinde İzlanda’nın en büyük ve en kalabalık şehri olan Reykjavik, dünyanın kutup bölgesine en yakın başkenti olarak bilinir. 64 derece kuzey paralellerine konuşlanmış şehirde ülkeyi yönetenler Kuzey Işıklarının olduğu dönemlerde şehrin ışıklarını kapatarak bu müthiş doğa olayının izlenmesi için büyük katkı sağlıyorlar.

Dünyanın sayılı balıkçılık ülkelerinden bir olan İzlanda’nın nüfusunun yarısının da bu şehirde yaşadığı Reykjavik denilince akla ilk gelen yerlerden birisi Blue Lagoon. Bu muhteşem güzellikteki göl, aslında doğa harikası bir jeotermal kaplıca. Hikayesiyse bir o kadar ilginç. Blue Lagoon ilk olarak enerji üretimi için kullanılan bir yer olarak hizmet vermeye başlamış, fakat sonradan suyunun cilde ve çeşitli hastalıklara iyi geldiği ortaya çıkınca, spa benzeri bir yere dönüştürülmüş. Suyun hala doğal kaynağından sağlandığı Blue Lagoon’un sıcaklığı ise hangi mevsimde giderseniz gidin 37 derece civarındadır. Ayrıca Reykjavik’in caddeleri doğal kaynak suları ile ısıtılır ki donmasın diye!

Dünyanın en eski demokrasisine sahip kent, soğuk savaşın bittiğine de tanıklık etmiş. Gördüğüm kadarıyla alt yapı anlamında herhalde dünyanın en yaratıcı kentlerinden biri ve büyük bir ihtimalle de en huzurlu büyük şehri olan Reykjavik, Kuzey Amerika ve Avrupa arasındaki stratejik konumu, ödüllü Harpa Konferans Merkezi ve hızla artan otel kapasitesi ile altyapısını genişletiyor ve kongre, etkinlik ve teşvik planlamacıları için önde gelen bir yer seçimine dönüşüyor. Keza havayolları her yıl yeni uçuş bağlantıları ekleniyor ve kenti hayal ettiğimizin de daha erişilebilir hale getiriyor.

Dünyanın en kuzeydeki başkenti Reykjavik, 9. yüzyılın sonlarında krallarından ve İskoçya ve İrlanda’da topladıkları Kelt kölelerinden kaçan Norveçli Vikingler tarafından kurulmuş ve Ingólfur Arnarson adlı bir Viking, kaplıcalardan yükselen buhardan sonra yere Reykjavik (‘Smokey Bay’) adını vermiş. Reykjavik’in ekonomisi, 1855’te Kraliyet tüm uluslarla serbest ticarete girebileceklerini ilan ettiğinde daha da artmış. İzlandalılar, 1874’te düzenlenen ilk Anayasalarıyla ve daha da önemlisi, 1880’de Danimarka Tekelinin sona ermesiyle daha fazla ekonomik bağımsızlık kazanmışlar.

1914’ten 1918’e kadar, İzlanda’nın yünü dünyada büyük talep görmüş. Çünkü Avrupa’nın tarlaları savaşlarla birlikte harap olmuş ve tarım endüstrisinin de bir noktada bittiği bir limite geldiği dikkate alındığında savaştan en az etkilenen ülkelerde, yan endüstri sahalarının gelişmesi bu manada ters orantılı olmuş. İkinci Dünya Savaşı’nın sonunda İzlanda garip bir yol ayrımında kalmış. Her zamankinden daha müreffeh olan ancak giderek teknik bir dünyada hala balıkçılığa ve tarıma büyük ölçüde bağımlı kalan ve 700 yıl sonra ilk kez bağımsızlığına kavuşan İzlanda’nın herhangi bir ulusal silahlı kuvvetinin olmaması, ABD ile SSCB’nin yeni savaşan iki süper gücü arasında tehlikeli bir konumda bulunması bir şekilde yerel idarecilerin de önemli bir karar almasına sebebiyet vermiş.

Savaş sonrası İzlanda’da kalan ABD birlikleri, ulusun çarpıcı biçimde gelişmesine yardımcı olmak üzere İzlanda’nın ikinci büyük kenti olan Keflavik’te Soğuk Savaş’ın başlamasını göz önünde bulundurarak ayrılma niyeti olmadan, içki içebilmek, dans edebilmek, dışarıda yemek yiyebilmek ve kültürel etkinliklere katılabilmek istemişler ancak Reykjavik sahnesini inanılmaz derecede kısır bulmuşlardır. Bu nedenle, onu değiştirmek için çalışmışlar ve bu vesile ile hafta sonları askeri personeli eğlendirmek için şehir merkezinde barlar açılmaya başlamış ve birçok İzlandalı onlara katılmaya ve sosyal hayatlarını uzatmaya başlamış. Neticede yüzyıllardır ülkeye hâkim olan izolasyonist zihniyet, yerini uluslararası kültüre ve etkilere olan ilgiye bırakmış.

Büyüklüğü korkutucu olabilecek bazı büyük Avrupa şehirlerinin aksine, Reykjavik, gezinmesi kolay bulunan küçük ölçekli bir şehir merkezine sahiptir. Sorunsuz şehir merkezi güvenli, temiz ve restoranlar, alışveriş, kültür ve canlı gece hayatı ile dolu. Ziyaret edenler ikinci dilleri olarak İngilizce konuşan dost İzlandalılarla ve genellikle diğer İskandinav ve Avrupa dilleriyle etkileşime girmekten büyük mutluluk duyuyorlar. Reykjavik’te iki ana cadde bulunuyor ve bunlar Skolavördustigur ve Laugavegur. Barlar, restoranlar ve İzlanda’nın en meşhur kitapçısı Eymundsson’da burada yer alıyor.

Hakikaten hangi yöne dönsem çarpıcı manzaralarla karşılaştığım, kışın kuzey ışıkları veya yazın gece yarısı güneşi ile daha da zenginleşen buzullar, şelaleler, volkanlar, lav tarlaları, gayzerler, kaplıcalar ve fiyortlar gerek İzlanda’nın gerekse başkent Reykjavik’in sessizliğine büyük zenginlik sağlıyor.

Reykjavik’te yaşam alanlarının %90’ı sadece jeotermal enerjiyle, %10’u ise kısmen jeotermal enerji veya su gücü dahil olmak üzere yenilenebilir enerji kaynakları ile ısınıyor. Reykjavik, dünyanın en kuzeyindeki başkent olma ayrıcalığını taşımasının yanı sıra aynı zamanda İzlanda’ya gelenlerin çoğu için vahşi hayat maceralarına yönelik doğru bir kaçamak adresi olarak da ifade edilebilir. Her yönü ile keşfedilmeye değer Reykjavik’in yaratıcı kültüründe; havalı ve uluslararası olarak bilinen bir müzik ortamı, harika yemekler ve asla bitmeyen bir gece hayatı yer alıyor.

İzlanda’nın en büyük kilisesi ve en uzun yapısı olan 986 yılında inşa edilmiş Hallgrimur Kilisesi, 74,5 metre uzunluğundaki ihtişamlı görüntüsüyle göz kamaştırıyor. Küçük bir kent olmasına rağmen çok sayıda müzeye de ev sahipliği yapan Reykjavik’te, 1863 yılında kurulan İzlanda Ulusal Müzesi, antika eserlerin sergilendiği iki katlı bir müze ve üst katında 1600’lü yıllardan kalma koleksiyonlar sergileniyor. Keza 19. ve 20. yüzyılın çağdaş sanat eserlerinin sergilendiği İzlanda Ulusal Galerisi’nde de Picasso, Edward Munch, Karel Appel, Hans Hartung, Victor Vasarely gibi uluslararası ünlü sanatçıların birbirinden etkileyici eserleri yer alıyor. 2005 yılında kurulan Denizcilik Müzesi ise erken yerleşim dönemlerinden 20. yüzyıla kadar İzlanda’nın deniz tarihini gösteren eserlerin sergilendiği bir müze. İzlanda’nın tarihine dair yedi serginin yer aldığı müzede, 1950 ve 70’li yıllardaki balıkçılık hakkında da pek çok görseller sunuluyor. Yaşayan Sanat Müzesi ise Reykjavik’in en yenilikçi ve çağdaş müzelerinden biri olup, bölgeye gelen turistlerin de en çok ziyaret ettikleri bir müze. İzlanda’nın ünlü fotoğrafçılarının koleksiyonlarını gözler önüne seren Reykjavik Fotoğraf Müzesi, ülkenin sanatsal sosyal ve kültürel anlamda tüm değerleri yansıtmış olup İçerisinde 6 milyon fotoğraftan oluşan oldukça zengin bir yapıya sahip.

Şehrin merkezinde bulunan ve İzlanda Meclisinin de bulunduğu Austurvöllur adı verilen meydan çocuk parkı büyüklüğünde sayılabilir, yaz gelince insanlar burada çayır çimen buraya seriliyorlar. Ayrıca 100 metre yakınında bulunan Laekjartorg adı verilen başka bir önemli meydanında, ki; burası daha işlek bir alan olması sebebiyle her daim daha kalabalık olup, etraf fast food büfeleriyle dolu. Şehrin en gözde merkezlerinden biri de konser salonu ve konferans merkezi olarak kullanılan Harpa Konser Salonu. İzlanda’nın bazalt manzarasından esinlenen renkli bir camdan cepheye sahip muhteşem bir bina olan ve İzlanda’nın önde gelen sanat müzelerinden biri olan Reykjavik Sanat Müzesi ise şehre armasını vurmuş.

Reykjavik’in en sevilen gezi yerlerinden biri olan Altın Çember, doğayla iç içe muhteşem bir gezi noktası ve Gayzerleriyle ünlü bu bölge UNESCO tarafından Dünya Mirasları Listesi’ne alınmış oldukça değerli bir turistik bir yerdir. Herhalde dünyanın en tatlı evlerini bulunduran sıcacık şehirlerden biri olan şehrin kafeleri, pubları restoranları çok tatlı gerçekten. Küçük bir şehir ama ihtiyacınız olan her şeyi bulunduran bir şehir.

Reykjavik’te farklı ve lokal tatları ile çok sayıda restoran kafe var. Deniz ürünlerinin neredeyse tamamını bulabileceğiniz Reykjavik ıstakoz yemekleriyle nam salmış olup, makarna ile ıstakoz ise birbirine çok yakışan bir ikili olarak çok seviliyor. Benim gibi denizden babam çıksa yerim diyenler için protein zehirlenmesine de sebebiyet verecek derecede yoğun deniz ürünü tüketilen Reykjavik’te en fazla azınlığın Polonya ve Taylandlıların oluşturduğu yerlerde de başka ülkelerin yerel lezzetleri tatma imkânı mevcut. Kabak ve dereotuyla hazırlanmış toplardan oluşan Dill, kentin en sevilen yemeklerinden biri ve keza et denince akla ilk olarak gelen ise kuzu eti

Balığın bin bir çeşidine doyacağınız kentte, bir balık var ki Morina balığı halkın en sevdiği balıktır.
Şehrin en sevilen ve en ünlü tatlısı Randalin’i ise incecik kek tabanında ve arasına konulan böğürtlen reçeline ile birleşince harika bir tat oluyor. Skyr adındaki tuzsuz peynirle karıştırılmış krema ile birlikte sunulan, yaban mersini ve çileklerin oluşturduğu minik bir atıştırmalık ise halkın milli yiyeceklerinden biri haline gelmiş. Hemen her köşesinde açılan 1011 adlı low cost marketlerinin 24 saat açık olması ise Avrupa’da hizmet sektörünün değişmesi anlamında büyük umut vaat ediyor.

Reykjavik’te kısa bir yürüyüş mesafesinde, ulaşacağımız mağazaların yanı sıra birçok tasarımcıyla kooperatifler içeren, ülkenin en tanınmış moda butiklerinin tümüne rastlamak da mümkün. Laugavegur başlıca yer alan en eski alıveriş caddelerinde biridir. İsminin anlamı yıkama yolu olan cadde ismini eskiden caddenin kaplıca merkezi olmasından almış ve hatta yine eski zamanlarda kadınlar çamaşırlarını yıkamak için buraya gelirlermiş.

Bence içsel yolculuğa çıkmak için bir başlangıç noktası olması en muhtemel şehir olan Reykjavik, kesinlikle görülmeyi hakkeden, uzaktaki yakın bir Avrupa ülkesi olan İzlanda’yı keşfetmek için de en ideal destinasyon olarak, kalplerde yerini almaya her zaman hazır ve nazır şekilde bizleri çok kez daha bekliyor olacaktır. Kuzeyin huzuru ya da sakin bunalımı olarak addettiğim kentin ruhunu kişiselleştirdiğim de benimle de aynı karaktere sahip olduğunu da belirtmeden geçemeyeceğim.

Suat Şimşek