İthalatta Gözetim Belirsizliği Krize Dönüştü

İthalat sürecinde uzun süredir uygulanan gözetim belgesi zorunluluğu, Danıştay’ın ilgili genelgeyi iptal etmesiyle birlikte büyük bir krize dönüştü.

Kararın ardından ithalat işlemlerinde ciddi bir belirsizlik ortaya çıktı. Mevzuattaki boşluk, hem ticaretin akışını durma noktasına getirdi hem de ithalatçıları ağır cezai risklerle karşı karşıya bıraktı.

Danıştay’ın iptal kararı sonrası gözetim belgelerinin alınması neredeyse imkânsız hale geldi. Resmî bir düzenleme yapılmadan ithalat işlemlerinin tamamlanması, firmalar açısından büyük bir risk oluşturuyor. Ürünlerin belge olmaksızın ithal edilmesine kimi gümrük idareleri sözlü olarak onay verse de, bu durumun ileride geriye dönük cezalara yol açabileceği belirtiliyor.

Gözetim kapsamındaki ürünlerin sayısı on bine yaklaşırken, bu durum başta sanayi, teknoloji ve perakende olmak üzere birçok sektörde ithalatın aksamasına neden oldu. Ürünler gümrük sahalarında ve antrepolarda beklerken, firmalar yükselen ardiye maliyetleri ve ithalatın durması nedeniyle ciddi zararlarla karşı karşıya.

Gözetim belgesi başvurusunda istenen belge sayısının fazlalığı ve bürokratik zorluklar, firmaların belge teminini daha da zorlaştırıyor. Şu anki durumda firmalar, belgesiz ithalat yapmaları hâlinde Gümrük Kanunu’nun 235/1-c maddesi uyarınca gümrüklenmiş değerinin iki katına kadar ceza ile karşılaşabiliyor. Üstelik bu cezalar, ithalat işlemi tamamlansa bile ilerleyen dönemlerde müfettiş raporlarıyla geriye dönük olarak uygulanabiliyor.

Sektör temsilcileri, bu kaotik tablonun ancak yeni bir düzenleme ile çözülebileceğini vurguluyor. Kısa vadede gözetim belgesi alımının sürdürülebilir bir çözüm olmadığını ifade eden uzmanlar, uygulamada yeknesaklık sağlanacak bir mevzuat değişikliği çağrısında bulunuyor.

Öte yandan uzmanlar, gözetim belgesinin asıl amacının ithalatın gözlemlenmesi ve veri temini olduğunu, bu uygulamanın doğrudan cezai yaptırımlarla ilişkilendirilmemesi gerektiğini belirtiyor. Dünya Ticaret Örgütü Anlaşmaları kapsamında da bu tür ithalat kısıtlamalarının yasaklanmış olduğuna dikkat çekiliyor.

İthalatçılar, belirsizlik devam ettikçe her geçen gün daha fazla zarar görüyor. Ticaret Bakanlığı’nın konuya ilişkin acil ve net bir düzenleme yapması bekleniyor. Aksi takdirde ithalat zincirindeki bu kırılma, ekonominin birçok alanında daha büyük etkiler yaratabilir.