Bu genler Retina’ yı onarıyor

Bilim insanları retinayı onarabilen ve insanlarda görme kaybını tersine çevirebilen genleri belirledi.

Montréal Üniversitesi’ndeki (UdeM) araştırmacılar, bir kişinin metin okuma, renkleri algılama, yana yerleştirilmiş nesneleri görme yeteneğini kademeli olarak bozan ve sonunda tamamen kör olmasına neden olan kalıtsal bir tıbbi durum olan dejeneratif retina hastalığı ile yaşayan hastalarda görmeyi geri kazandırmayı vaat eden yeni bir tedavi stratejisi önerdiler.

Araştırmacılar, sadece erken evredeki hastalarda retina dejenerasyonunu yavaşlatabilen veya önleyebilen mevcut birkaç tedavi seçeneğinin aksine, yaklaşımlarının hastalığın ileri evresindeki hastalarda da işe yaradığını iddia ediyor.

Yakın zamanda yayınlanan bir çalışma, önerilen yaklaşıma ışık tutuyor ve dünya genelinde dejeneratif retina hastalığından muzdarip milyonlarca insan için umut veriyor.

Nasıl çalışıyor?
Dejeneratif retina hastalığı olan kişilerin gözlerinde renkli görme, ışık yoğunluğu algısı ve görsel keskinlikten sorumlu olan koni fotoreseptör hücreleri sürekli bozulmaya uğrar. Dolayısıyla zaman geçtikçe koni hücrelerinin sayısı azalmaya devam eder ve hastalar görme kaybına uğrar.

Bir hasta bu hastalığın ileri aşamasına ulaştığında, gözleri koni hücrelerinin çoğunu kaybeder ve kişi tamamen kör olmaya yakındır. Bilinen hiçbir tedavi bu aşamadaki hastalarda koni hücrelerini geri getiremiyor. İlginç bir şekilde, UdeM ekibi, koni hücresi aktivitesini geri kazanmak için retinadaki hareketsiz glial hücrelerin aktivasyonunu içeren bir tedavi buldu.

Genel olarak retinal glial hücrelerin ana rolü, gözlerin çalışmasını sağlayan fotoreseptörlere ve nöronlara metabolik destek sağlamaktır. Balıklarda bu hücreler aynı zamanda hasar durumunda retinayı yenileyebilir, ancak memelilerdeki glial hücreler bunu yapacak güçten yoksundur.

Araştırmacılar, uyuyan glial hücrelerin memelilerde de koni-fotoreseptörler gibi çalışmasını sağlayabilen bazı genler olduğunu ve bu yeni koni hücrelerinin gözlerdeki orijinal koni hücrelerinin kaybını telafi edebileceğini keşfetti.

Görme kaybını geri kazandırabilir
Çalışmanın ilk yazarı ve UdeM’de araştırmacı olan Camille Boudreau-Pinsonneault, “Müller hücreleri adı verilen bu hareketsiz hücrelerde ifade edildiğinde onları retina nöronlarına dönüştürebilen iki gen tespit ettik” dedi.

Bu genler transkripsiyon faktörleri Ikzf1 ve Ikzf4 olarak adlandırılıyor. Çalışmanın yazarları ayrıca, sadece Ikzf faktörlerini aktive ederek Müller hücrelerini koni fotoreseptörlerinin özelliklerine benzeyen hücrelere dönüştürebildikleri bir fare modeli üzerinde in vivo bir deney gerçekleştirdiler.

Araştırmacılara göre bu sonuçlar heyecan verici ve yaklaşımları bir gün doktorların insanlarda retinal dejeneratif hastalığın neden olduğu görme kaybını geri kazanmasına olanak sağlayabilir.