Mahallenin optikçileri zincir markalara karşı!

Yerliler güç birliğine gidiyor!

Sektöründe 30 yıllık emeği olduğunu söyleyen Gözde Optik’in patronu İlker Ayaz, kuruluş süreci 2012’de İstanbul’ da başlayan OptiKoop’un Yönetim Kurulu Başkanlığını yürütüyor. Aynı zamanda İstanbul Optisyen ve Gözlükçüler Odası Yönetim Kurulu Üyesi olan Ayaz, sektörde kartelleşme tehlikesi olduğunu düşünenlerden. “Geleneksel gözlükçünün yaşam alanı daralıyor. Bu yüzden kooperatif sisteminin tutacağına inanıyorum. Kendi işlerimi neredeyse askıya aldım, tüm enerjimi buna ayırıyorum” diyen Ayaz’ın yanında kooperatif projesine kendini adamış 10 kişilik bir ekip var.

İlker Ayaz’ın verdiği bilgiye göre OptiKoop’un şu anda 110 üyesi var. Ayaz ve arkadaşları Anadolu’da kooperatifi anlatarak ağı büyütmek için çalışıyor. Ayaz, “20 günlük bir ikna turuna çıkıyorum ve 50 yeni ortakla döneceğime inanıyorum. Bu işe baş koydum. Ortaklar çoğaldıkça gücümüz artacak. Hayalimiz 2020’de 500 ortağa ulaşmak. Essilor gözlük camı konusunda dünya devi ve o da kooperatif olarak başlamış hayatına. Biz de başka türlü yabancı sermaye ile ticari savaşta başarılı olamayız. Yerli şirketler tek tek satılıyor, sektör kartelleşiyor” diyor.

Kartelleşme iddiaları nasıl doğdu?

Yabancı markaların Türkiye’ye yerli şirketleri satın alarak girmesi, sektör yetkililerine göre başlarda normal karşılandı. Kartelleşme tehlikesini doğuran unsurların ise 2015’te başladığı belirtiliyor. 2015’te dünya devi Essilor, Türkiye’nin en büyük gözlük camı üreticilerinden İşbir Cam’ı satın aldı. Aynı şirket Yeda Tora Optik’in yüzde 71’i, Opek Optik’in yüzde 51’ini aldıktan sonra Türkiye’nin en büyük yerli gözlük markası Osse’nin sahibi Merve Optik’in de yüzde 65’i için anlaşmaya varınca sektörden sesler yükseldi.

Öte yandan globalde Essilor Luxottica’nın Atasun Optik’in sahibi GrandVision’la birleşmesi Türk optik sektörü açısından “kartelleşme” tehlikesiyle ilgili iddiaları güçlendirdi. Sektörün çatı kuruluşları, birlikler, dernekler kartelleşme davası açtı. Dava altı ay önce sonuçlandı ve Essilor-Merve Optik birleşmesi bir yıl ertelendi. Bu arada yaklaşık iki ay önce Merve Optik’in sahibi olan Demirel ailesinin şirketi Essilor’dan geri aldığı belirtildi.

Geleneksel optikçinin iddiaları neler?

► Biz yabancının Türkiye’ye gelmesine karşı değiliz. Gelsin elbette ama üretim yapmaya gelsin. Oysa ne yapıyorlar? Atasun gibi bir markayı alarak düşük fiyatla satış yapıyor, algı yaratıyorlar. Sektördeki cironun yüzde 70’ini zincir mağazalar yapıyor.
► Zincir markalar AVM mağazacılığı yaparak haksız rekabet de oluşturuyor. Mahallelerdeki optikçiler eczaneler gibi belli saatte kapatırken, pazarları dükkan açmazken AVM’lerdeki mağazalar gece 22:00’ye kadar açık. Mesul müdür şartı her zaman yerine getirilmiyor. Mesai saatleri düzenlenmeli.
► Biz de birlik kuralım istiyoruz ama bu oluşumun gecikmesi için davalar açıyorlar. Yunanistan’da da aynı yöntemi denediler, yapamadılar. Çünkü orada kanunlar yerli firmalardan yana. Orada bir yabancının optik sektöründe mağaza açması için yüzde 51 yerli ortak şartı var.
► Önceki dernek başkanları Türk gözlükçüsünün mutfağını bunlara raporlamış. Bütün açıkları, boşlukları biliyorlar.
► Kooperatife karşı rakiplerimiz boş durmuyor, tedarikçilerine “Bu kooperatife mal vermeyin, iskonto yapmayın” diye baskı yapıyorlarmış. Ama biz bütün önlemleri alıyoruz. Anlaştığımız firmalar var. Avantajımız tahsilat gücümüz.
► Yabancı zincirler, Osse gibi yerli markaları mağazalarında geri plana atarak güçlenmesini engellemeye çalışıyorlar.

Zincir markalar ‘yerliyi güçlendirdik” diyor

Atasun Optik CEO’su Nihat Aydın, iddialara şöyle yanıt veriyor:

► Kartel iddialarına kesinlikle katılmıyoruz ki rakamlar da bizi destekler nitelikte. 2015’te 5 bin 600 optik mağazasının 120’si bizimdi. Bugün 7 bin mağazanın 250’si bizim. Sektörün yüzde 92’si hala bireysel optikçilerden oluşuyor.
► Bizim farkımız tamamen tüketici odaklı düşünmeyle ilgili. Atasun Optik hızlı büyüdü algısının arkasında pazarın geleneksel olması var. Pazarda rekabet toparlanma getirir. Atasun Optik sektöre şeffaflık, güven ve standart getirdi. Bunların benzeri bakkal ve nalburlarda da yaşandı. Optik sektörü aynı yolculuğu daha geç yaşamış oldu.
► Atasun olarak yereli de destekliyoruz. Aldığımız ürünlerin yüzde 50’si iç pazardan. Son üç yılda iç pazardan 180 milyon liralık mal aldık.