Optisyenlik mesleğinde merkezlemenin önemi

Oftalmik lensler, yan kesitinden bakıldığında bir prizma sistemidir. Bu şekilde olmaları onlara optik sistem olma özelliği kazandırır. Işığı dağıtır ya da toplarlar. Optik merkez, artı lenslerde prizma tabanlarının birleştiği, eksi lenslerde prizma tepelerinin birleştiği yerdedir.

Işık optik merkezden kırılmadan geçer. Optik merkez dışından geçen ışınlar prizma tabanına doğru kırılır. Bu yüzden artı lensler ışığı toplar. Eksi lensler ışığı dağıtırlar.

Gözlük camları tespit edilirken, prizma istenmiyorsa kullanıcının optik merkezden bakması temin edilmelidir Göz, lensin optik merkezinden bakarsa; prizmatik etki meydana gelmez (optik merkezde prizmatik etki yoktur).İmaj, gerçek (aktüel)yerinde algılanır ve yer değiştirmez. Çünkü ışık optik merkezde kırılmadan göze gelmektedir. Cisimleri yaydığı ışınlarla görürüz. (onlardan gelen ışınlarla) Işık optik merkezde kırılmadığı için imaj yer değiştirmez ve gerçek yerinde algılanır.

Kullanıcı Pd mesafesinde yanlış karar verildiyse, başka bir ifade ile yatay ve dikey merkezleme istemleri karşılanmamışsa yani kullanıcı lensin optik merkezinin uzağından, farklı bir noktadan bakıyorsa, lensin diyoptri gücüne ve baktığı noktanın optik merkeze olan uzaklığına (cm) bağlı olarak base in (taban içeri Bİ),base out (taban dışarı BO),base up (taban yukarı BU),taban aşağı (base down BD) prizmatik etki meydana gelir.

Oftalmik lenslerdeki prizmatik etki zamanının ünlü bilim adamlarından C.PRENTİCE tarafından 1890 yılında belirlenmiş ve bu kurala da PRENTİCE KURALI (Prentice’s law yada Prentice’s rule) denmiştir.

Prentice kuralı prizma=D×C
Prizma=prizma dioptrisi (prizmatik etki)
D=Lensin dioptri gücü
C=Prizmatik etkisi sorulan noktanın optik merkeze uzaklığı (cm cinsinden)

PRENTICE KURALI
Bir lensin optik merkezinin uzağından geçen ışık ışınının, o lens üzerindeki prizmatik etkisi; lensin gücü ile o noktanın optik merkeze olan uzaklığının (cm)çarpımına eşittir.Bu kural yorumlandığında sonuç olarak diyebiliriz ki bir lensin optik merkezinin uzağından farklı bir noktadan bakıldığında prizmatik etki meydana gelir ve imaj daima prizma tepesine kaymış olarak algılanır.

Bu nedenle, istenmeyen prizmatik etkiden gözü korumak için lensin optik merkezi Pd, ve çerçeve boyutlarına bağlı olarak yatay ve dikey yönde desantre edilerek gözün optik merkezden bakmasının temini mesleğimizin en temel teknik konularının başında gelir.

Bazen de prizma; konverjans yetmezliği, heteforya, şaşılık, diplopi, nigtasmus, yatalak hastalara yardım, görme alanları defektlerinin düzeltilmesinde önerilir ve kullanılır.

Cam ve çerçeveden meslek bilgimizi katarak kişiye özel yaptığımız gözlük optik sağlık gerecidir.Gözlerimiz vücudumuzun Dünya’ya açılan pencereleridir. Gözlük çağdaş bir toplum inşa etmenin anahtarıdır. Öğrendiklerimizin %83 nü gözlerimizle sağlarız.

Optisyenlik/Gözlükçülük Sağlık Bakanlığının gözetim ve denetiminde çalışan,özel meslek kanunu bulunan,üniversite eğitimi ile mesleğini icra eden, çok önemli bir sağlık mesleğidir. Gözlükçüler sadece gözlük yapmaz aynı zamanda aldığı formasyon gereği sağlık danışmanıdır.

Gözlükçülük Cumhuriyetin Türk milletine ve gözlükçülere armağanıdır.Tüm meslektaşlarımızın kazanımlarımıza sahip çıkmaları Cumhuriyete karşı borçlarıdır.

Taylan KÜÇÜKER/Eczacı- Gözlükçü