Asferik Camlar

Geçen ayki  yazımızda hangi parametrelerin gözlük camlarının magnifikasyon (büyütme) gücünü nasıl etkilediğini  şu şekilde özetlemiştik:

• Baz değeri yükseldiği zaman camların magnifikasyon (büyütme) gücü artar.

• Camların merkez kalınlığı arttığı zaman magnifikasyon (büyütme) gücü artar.

• Camların verteks mesafesi arttığı zaman magnifikasyon (büyütme) gücü artar.

• Camların indeks değeri düştüğü zaman magnifikasyon (büyütme) gücü artar.

Yukarıdaki dört parametreden ilk üçü Asferik  yüzeyli  camlarda minimum düzeyde olduğundan, Asferik   camlar  Geleneksel  “sferik”  yüzeyli  camlara kıyasla konveks camlarda daha az magnifikasyon (büyütme) ve konkav camlarda daha az minifikasyon (küçültme)yapmaktadır.

Asferik camların diğer özellikleri nelerdir? 

Asferik, Sferik olmayan  (yani küresel olmayan)  anlamında bir kelimedir.  Geleneksel “Sferik” (küresel kesitli) gözlük camlarının ön yüzeylerinin kesiti bir futbol topunun kesitine benzer. “Asferik”  bir  gözlük camının  ön yüzeyini  ise  bir “rugby” topunun kesitine  benzetebiliriz.  Konveks  asferik  camların ön yüzey bombesi optik merkezde daha fazla olup kenarlara gidildikçe bombe azalmaktadır. Konkav asferik camlarda ise yüzey merkezde daha düz, periferik alanda  daha bombelidir.  Ön yüzeyin kurvesindeki bu  kurve değişimi  gözlük camına bazı önemli avantajlar sağlamaktadır. En önemli avantajlar,  asferik  camların periferik bölgesinde oluşan  oblik astigmatizmin, sferik aberasyonun  ve diğer sapmaların büyük ölçüde azaltılması, yanal bakışlarda daha kaliteli görüş elde edilmesi ve görüş açısının genişlemesidir.

Küresel yüzeye sahip olan camlarda periferik alandaki görüntü deformasyonu diyoptri  yükseldikçe artmaktadır. Asferik camlarda ise optik merkez dışından elde edilen görüntü deformasyonu belirgin derecede daha azdır.  Afaki (göz merceğinin olmaması) durumunda kullanılan  asferik camlar, asferik olmayanlara kıyasla belirgin bir görüş kalite farkı  ve daha geniş görüş açısı sağlamaktadır.  Fizik kuralları  gereği  +7.00 diyoptrinin üzerindeki diyoptrilerde  optik merkez dışındaki bakışlarda  oblik aberasyon, sferik aberasyon  ve diğer  deformasyonlar, “küresel” yüzeyler kullanılarak hiçbir şekilde  önlenememektedir.

Bu deformasyonlar  ancak iyi tasarlanmış  asferik  ön  yüzeyle  azaltılabilir.  Bu nedenle daha rahat yanal görüş için asferik  camların kullanımı tavsiye edilir. Cam yüzeylerinin her ikisinin de asferik (diyoptrinin silindirik olduğu durumda  da iç yüzeyin atorik) olduğu durumda cam periferisindeki görüş kalitesi daha da artmaktadır. Özellikle silindirik değerin yüksek olduğu durumlarda daha geniş görüş alanı ve daha kaliteli görüş için Bi-asferik camların kullanımı tavsiye edilir. Bi-asferik camlar magnifikasyon, kalınlık ve hafiflik bakımından da “normal” asferik camlardan daha avantajlıdır.

Camların magnifikasyon  farkı nedeniyle gözlerin  değişik boyutlarda görünmesi  kişiyi ciddi olarak rahatsız ediyorsa, bu durumda en iyi çözüm için  kontakt lens kullanımı önerilebilir.

Asferik camların başlıca avantajları:

Konveks asferik camların asferik olmayan konveks camlara olan üstünlüğü, konkav asferik camların asferik olmayan konkav camlara olan üstünlüğünden daha  belirgin ve daha fazladır. Asferik camların başlıca avantajları:

• Periferik alanda daha az oblik astigmatizm ve daha yüksek görüntü kalitesi

• Sferik aberasyonun neredeyse sıfırlanması

• Daha ince camlar

• Daha hafif camlar

• Daha düz ve estetik camlar

• Konvekste daha az büyütme ve konkavda daha az küçültme

• Daha geniş görüş açısı

Asferik camların montajında dikkat edilecek hususlar:

Asferik camların montajı, asferik olmayanlara kıyasla daha fazla titizlik gerektirir. Şöyle ki:

1.Pantoskopik açı, çerçeve  bombesi ve verteks mesafesi  normal sınırların dışında olmamalıdır.

2.Yatayda, optik merkezlerin progresiv cam montajındaki gibi sağ ve sol olarak dikkatlice yerleştirilmesi gerekir. Dikeyde de, asferik olmayan tek odaklı camlardaki gibi  asferik camların da optik merkezleri  pupilla merkezinin 3-5 mm aşağısına monte edilmelidir.

Kural olarak bu aşağı desantrasyon, pantoskopik açının her derecesi için 0.5 mm olmalıdır.

Montajında hatalı desantrasyon yapılan en kaliteli tasarıma sahip Bi-Asferik bir camın, doğru olarak merkezlenmiş normal  Asferik bir camdan daha kötü netice vermesi  veya  hissedilir bir üstünlük sağlamaması şaşırtıcı değildir. Bir gözlük camının performansının en üst seviyede olabilmesi için montaj parametrelerine %100 uymak şarttır.

3.Asferik hammadde kulanılarak  üretilen Rx  camlara  merkez kaydırma yapılmamalıdır.  Ayrıca  stok asferik camları desantre ederek  prizmatik etki oluşturmak da sakıncalıdır.   Fakat  geometrik merkezleri  pupilla merkezleri  karşısına yerleştirilecek  asferik yüzeyli  Rx camlara prizma uygulanabilir.

4.Asferik camlarda yüzey  tasarımı  önceden belirlenmiş bazı parametreler dikkate alınarak yapılmaktadır. Bunlardan birisi de camın diyoptrisidir.

Örneğin 6 Baz ham maddenin  ön yüzeyi , belirlenmiş bazı  konveks  diyoptrilerdeki  camların  üretiminin yapılacağı farzedilerek tasarlanır.  Biz 6 Baz asferik ham maddeyi kullanarak konkav güneş gözlüğü camı ürettiğimiz zaman, hedeflenen görüntü kalitesini yakalamamız mümkün olmaz. Çerçeve bombesinin yarattığı olumsuzluklar da dikkate alındığı zaman, konveks veya konkav , yüksek  bazlı  tüm  güneş  camlarının asferik  yüzeyli olmayan ham maddelerden üretilmesi, kullanıcı görüş kalitesi ve konforu için daha isabetli olur.

5.Ayrıca, asferik camların asferik olmayanlara kıyasla  desantrasyon hatalarına karşı daha az toleranslı olduklarını söyleyebiliriz.

6.Gerek tek yüzeyli  “stok” asferik camlar, gerekse   Bi-asferik “stok” camlar önceden belirlenmiş parametrelere göre (çerçeve pantoskopik açısı, çerçeve bombesi ve arka verteks mesafesi) üretilir.  Camların monte edileceği çerçeve parametreleri  tasarım  parametrelerinden farklı olduğu zaman camların performansı beklentileri karşılayamayabilir. Böyle bir durumda  en iyi çözüm,  “Kişiye Özel  Freeform”  tek odaklı  camların tercih edilmesidir.

Bu camlar çerçeve parametrelerine göre üretileceğinden (üretimde iyi bir  yazılım kullanıldığı takdirde) bunların performansı  tek yüzeyli asferik ve Bi-asferik “stok” camlardan daha iyi olacaktır.