Ürün Takip Sistemi (ÜTS) nedir ne değildir?

Ülkemizde siyasi iktidar bu gerçekle mücadele ederken farklı yöntemler uygulamaya başladı. Esasında Sosyal Güvenlik Kurulu (SGK) bu sistemi on yıl öncesinden planlayarak bu günlere gelmişti:

a) Kısıtlama yaparak kaynak yaratmaya çalıştı. Örneğin binlerce ilacı ilaç geri ödeme listesinden çıkardı. Gözlük cam ve çerçeve ödeneklerini indirdi ve yıllarca zam yapmadı.
b) Bütçeden ödediği miktarı artırdı.
c) Kaçak ve kayıpları önlemeye çalıştı.

ÜTS işte tam bu nedenle üzerinde çalışılmış bir sistem. Karekod olayında olduğu gibi müesseselerimiz için kazanç sağlayacağı gibi türlü handikapları da beraberinde getirebilecektir.

Öncelikle belirtmek gerekir ki bu süreç her koşulda sancılı olacaktır. Yıllardır İlaç Takip Sistemi (İTS) altında bu uygulamayı kullanan ve Eczacılar bu birikimlerine rağmen İTS’ den ÜTS geçerken bile türlü zorluklar yaşıyor ve eğitimlere tabi tutuluyorlar. (Konu hakkında bilgi almak isterseniz en doğru bilgiyi eczacı komşunuzdan alabilirsiniz).

Optisyenlik müesseseleri bu konuda biraz daha sıkıntılılar. Çünkü Optisyenlik müesseseleri mesul müdürlüğün yasal bir durum olmasından dolayı eczaneler gibi durağan değil sürekli hareketlidirler. Eczanelerin tersine:

a) Mesul müdürler değişir.
b) Daha sık adres değişir.
c) Müesseseler sürekli el değiştirir.
d) Müesseselerin şirketleşmesi, şubelerin olması reallitesi vardır.

Bu gerçekler, ÜTS’e sağlam bir altyapı hazırlanması ile başlanmazsa bu aşamaların herbirinde sorun yaşanmasına yol açabilir.

Ancak bunun yanında bazı avantajların olabileceği de öngörülebilir. Eğer (!) optisyenlik müessesesinde satılabilecek tüm sağlık gereçleri bu sisteme dahil edilirse…

a) Kontak lensler.
b) İntraoküler lensler.
c) Fakik IOL lensler.
d) Teleskopik gözlükler.

Yani 5193 SOHK gereği satışı sadece optisyenlik müessesesine ait olan emtiaların takip altına alınması sonucunda bu malzemelerin diğer mecralarda satışı da engellenmesi olasıdır. Ayrıca başta internet olmak üzere sağlıksız koşullarda satışları da engellenmiş olacaktır.

ÜTS hayata geçtiğinde herhangi bir emtianın nerede üretildiğini, üretici firmadan aracı firmaya, oradan optisyenlik müessesi üzerinden nihai tüketiciye kadar ürünü takip edilebilecek. Hazır bu duruma gelmişken STK’larımızın güneş gözlüğünü de bu sistemin içine dahil etmeye çalışmalarında fayda var. Güneş gözlüğünde kalite standartlarının artırılması, optisyenlik müessesinde satışı bu aşamada zor olsa da, toplum sağlığı açısından önem ihtiva ediyor.

Bugün için dernekler, federasyonlar ve konfederasyonumuz çalışmaya çoktan başlamış olmalılar. Yapılacak iş çok kolaydır. Öncelikle karekod sisteminin başlangıcıında olduğu gibi çözüm odaklı çalıştayların yapılması. Bu yazıda kaleme alınmamış sorun ve sıkıntıların tespit edilip sistemin doğru çalışır olmasını sağlamak.

Sistem şimdilik sadece tedarikçi firmalar üzerinden gidiyor. Yakın tarihte optisyenlik müesseselerine sıra geldiğinde buna hazırlıklı olmalıyız. STK’lar böylesi zamanlarda böylesi yaşamsal değişikilikler yapılırken tavır koyarak ‘en doğru’nun yapılması için katkıda bulunabilmek için öncülük etmek, yol göstermek zorundadır.

Şimdiden hayırlı olsun.

Turgut Çakar