SGK Optik Faturalarından Yapılan Kesintiler

OPTİSYENLİK MÜESSESESİ FATURALARINDAN YAPILAN KESİNTİLERİN GİDER OLARAK GÖSTERİLMESİ

Bu yazıda, birçok Optisyenlik müesseseleri açısından önemli tutarları bulan “optik faturalarından Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından yapılan kesintilerin” vergilendirme açısından gider olma özelliği değerlendirilmiştir.

SGK Kurumca optik faturalarından yapılan kesintiler vergi açısından bir gider midir?

Mevcut yasal düzenlemelere göre, optisyenlik müesseslerinin ödeyeceği Gelir Vergisi ve Katma Değer Vergisi’nin (KDV) hesaplanmasında (tamamının tahsil edilip edilemeyeceğine bakılmaksızın) toplam fatura tutarı esas alınmaktadır. Ancak SGK’nın reçetelerdeki eksiklik, yanlışlık, gibi çeşitli nedenlerle optik faturalarından yaptığı kesintiler nedeniyle, optisyenlik müesseslerinin zaman zaman kuruma düzenledikleri fatura bedellerinin tamamını tahsil edememektedir.

Bu durumla karşılaşan, optisyenlik müesseslerinin, kurumca kesilen fatura tutarı kadar gelir kaybına uğramakla kalmayıp, tahsil edemediği kesinti tutarı için hem KDV, hem de (kesintiyi gider yazmaması durumunda) gelir vergisi ödemek durumunda kalmaktadır.

Örneğin X, optisyenlik müessesesinin, kurum adına düzenlediği KDV dahil 16.200 TL’lik (optik fatura bedeli 15.000 TL +KDV 1.200 TL) bir faturadan, kurum tarafından reçetedeki eksiklik nedeniyle KDV dahil 1.080 TL’lik (optik ürün bedeli 1.000 TL+KDV 80 TL) bir kesinti yapıldığında, kurum, optisyenlik müessesesinin KDV dahil toplam 15.120 TL (14.000 TL optik ürün bedeli 1.120 TL KDV) öder.

Ancak, optisyenlik müessesesinin vergiye tabi geliri, toplam fatura bedeli olan KDV hariç 15.000 TL, ödeyeceği KDV de 1.200 TL esas alınarak hesaplanır. Kesinti tutarını gider yazmayan ve yıllık geliri 52.000 TL olan bir optisyenlik müessesesi, parasını alamadığı 1.000 TL için fazladan 350 TL gelir vergisi öder.

Peki, örnek olaydaki X optisyenlik müessesinin düzenlediği faturadan kurum tarafından yapılan kesinti (1.000 TL+80TL KDV) optisyenlik müessesesi için bir gider midir? Eğer gider ise, haksız yere fazla vergi ödememek için gözlükçülerin yapması gereken işlemler nelerdir?

Optisyenlik müessesesi faturalarından yapılan kesintilerin gider olarak gösterilip gösterilemeyeceği, gerek gözlükçüler gerekse muhasebecileri arasında en sık tartışılan konulardan bir tanesidir.

SGK tarafından yapılan kesintilerin, gider olup olmayacağı konusunda çelişkili görüşler olmakla beraber Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı verdiği özelge ile (03/11/2009 tarih 103136 sayılı yazı) bu konuya açıklık getirmiştir. İlgili yazıda,”Sağlık hizmetinden yararlanan kamu kurum ve kuruluşlarının fatura bedelinin herhangi bir şekilde düşük ya da reddedilen miktar kadar eksik ödenmesi durumunda, ödenmeyen kısmın faturayı düzenleyen tarafından hasılattan çıkarılması, Vergi Usul Kanunu’nun alacaklarda amortisman (şüpheli alacaklar veya değersiz alacaklar) hükümlerine göre mümkün bulunduğu” belirtilmektedir.

Aynı yazıda “söz konusu işlemin tevsiki ile ilgili olarak, kamu kurum ve kuruluşları tarafından ödemenin eksik yapılmasına ilişkin verilen belgenin önceden düzenlenmiş faturayla ilişkilendirilmesinde ve bu belgenin Vergi Usul Kanununun 227 nci maddesinde yer alan hüküm uyarınca, kayıtların tevsikinde geçerli bir belge olarak kabul edilmesinde bir sakınca bulunmadığı. Sağlık hizmetinden yararlanan kamu kurum ve kuruluşlarının fatura bedelini herhangi bir şekilde düşük ya da reddedilen miktar kadar eksik ödemesi durumuna ilişkin verilecek belgede, eksik ödeme yapılacak faturanın tarihi, seri ve sıra numarası, optisyenlik müessesesinin adı, hastanın adı, ödeme yapılmayacak optik ürünün adı ve tutarının yer almasının uygun olduğu” belirtilmektedir.

Anılan Gelir İdaresi Başkanlığı yazısı,”sağlık hizmetinden yararlanan kamu kurum ve kuruluşlarının fatura bedelinin herhangi bir şekilde düşük ya da reddedilen miktar kadar eksik ödenmesi durumunda” ödenmeyen kısmın faturayı düzenleyen gözlükçü için bir gider olacağını” açıkça ortaya koymaktadır.

Eksik ödenen (kesinti yapılan) tutarın gider olarak kaydedilebilmesi için gözlükçünün SGK’dan “kesintiyi gösterir” bir belge alması gerekmektedir.Söz konusu belgeye istinaden,kesinti “değersiz alacak” olarak kayıtlara yansıtılarak gider yazılabilir. Özetle gözlükçü fatura tutarından yapılan kesintiyi SGK’dan alacağı belgeye istinaden,gider olarak gösterilebilecek ve tahsil edemediği tutar için fazla gelir vergisi ödemek zorunda kalmayacaktır.

Kesintilerin Katma Değer Vergisi açısından durumu ise farklı. Katma Değer Vergisi Kanunu’na göre, gözlükçüler adına tahakkuk edecek KDV, gözlükçünün kuruma fatura ettiği tutar esas alınarak hesaplanır.

Maliye Bakanlığı Gelir idaresi Baş-kanlığı’nın yukarıda anılan yazısında da belirtildiği üzere “teslim ve hizmet işlemlerinin karşılığını teşkil eden bedelin alıcılardan tahsil edilip edilememesi, bu bedel üzerinden hesaplanacak katma değer vergisinin beyan edilmesine engel teşkil etmemektir. Bu itibarla, fatura tutarında muhtelif sebeplerle değişiklik yapılması durumunda, sosyal güvenlik kuruluşları tarafından eksik ödenen bu bedel üzerinden hesaplanacak Katma Değer Vergisi düzeltme konusu yapılamayacak ve beyan edilerek ödenecektir”. Gerek KDV kanunu gerekse Gelir İdaresi Başkanlığı’nın yazısı, kurumdan tahsil edilemeyen KDV’ nin asla indirim konusu yapılmayacağını açıkça ortaya koymaktadır. Ancak ilgili kurumdan tahsil edilemeyen kısma isabet eden KDV gider olarak yazılabilecektir.

Sonuç olarak, Vergi Kurumları ve yukarıda bahsi geçen Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı yazısına göre, optik faturalarından SGK tarafından yapılan kesintiler, bu kesintinin yapıldığı dönemde gözlükçü için bir giderdir. Kesintinin vergi mevzuatına uygun olarak gider kaydedilmesi için gözlükçü faturalarından yapılan kesintilerin SGK’dan alınacak bir belge ile belgelendirilmesi gerekmektedir. Kurumdan tahsil edilemeyen tutara (kesilen tutara) isabet eden KDV indirim konusu yapılamaz. Ancak bu tutara tekabül eden KDV, gözlükçü açısından bir giderdir. Yukarıda verilen örnekte kesinti yapılan 1000 TL, gözlükçü için bir giderdir. Söz konusu kesintiye tekabül eden 80TL KDV indirim konusu yapılamaz, ancak karşılık ayrılmak suretiyle gider yazılabilir.

Prof. Dr. Turgut ÇÜRÜK