Eşyanın Ruhu

Bu ne kadar? Dedim.

Eski bir BGS kemik erkek çerçevesi.

Rengi solmuş, eğri-büğrü halde.

‘’ 40 lira ‘’ dedi.

Normalde 5-10 liraya seve seve verebileceği bir çerçeve.Ama bana gıcık oldu ya,ağzıdan böyle bir rakam çıktı.

Çok iyi anladım onu. Almayayım istiyor. O paraya belki ihtiyacı var. Kaça olsa satacak. Ama o anda paradan çok, benim alacağım bir şeyin işime yaramasını istemedi… Nasıl bir gıcıklık yaptım bilmiyorum.

Demin gözlüklere bakarken bir tanesini sertçe yere doğru attım galiba. Onu gördü ya, ondan her halde. Kıl kaptı bir kere. Adamın bakışlarından rahatsızlık duyuyorum. Birşey daha söylesem belli ki, çirkinleşecek.

Neyse, başıma iş almadan uzayayım diyorum. Ufak ufak diğer tezgahlara yanaşıp ortadan sıvışıyorum. Ama pes etmek yok. Haftaya yine aynı bit pazarındayım. Sonraki haftada.

Ya bu Bit pazarı merakı bende ne zaman başladı bilemiyorum. Öyle mal merakı olan biri değilim.

Koleksiyonculuğum da yok ama, buralarda gezmeye bayılıyorum. İstanbul da gezmediğim bit pazarı kalmamıştır. Ama özellikle tercih ettiğim yer burası. Belki size bir demlik kapağı gerekmedi hiç.

Ya da duvar saatinin akrebi? Gerekseydi burada bulabilirdiniz. Tek eldiven arayanların yeridir burası.,

Osmanağa camisinin yan sokağından yukarıya kadar. Moda caddesi boyunca, eski As sinemasının şimdi ki spor salonuna varıncaya dek,Pazar günleri sağlı-sollu bit pazarı kurulur.Bir kısmı zaten yerleşik olan esnaf kapılarının önlerine tezgah açarak mallarını sergilerken,bir kısmı da o güne mahsus sergi açarlar.Eski kıyafetler,biblolar,monitörler,klavyeler,plaklar,dürbünler,kasetler,sidiler,fotoğraf makineleri,kitaplar,parfümler,takılar,vidalar,sehpalar,tesbihler…

Yalnız düşük gelirli kimselerin değil,hali-vakti yerinde insanlarında gezinti yerleridir bit pazarları.

Benim yerim Caferağa camisinin duvarıdır.

İyi bir bit pazarı müşterisi olarak başladığım bu gezintileri ,burada sonlandırıyorum. Deminki konuşmaya şahit olduğunuz saat ve gözlük satıcısı burada çünkü. Çok sonraları yanında gördüğüm bir arkadaşım vasıtası ile tanıştım bu adamla… Arayanlar ”Caferağa caminin duvarına sergi açan uzun sakallı adam” diye tarif ediyorlar onu.

Saat, yüzük ve gözlük eskicisi. Saat, yüzüklerle beraber en çok alıcısı olan şeymiş. Gözlük ise, mesleğiymiş bir zamanlar. Son zamanlarda ki retro rüzgarından çok memnun. Nuh nebiden kalma gözlükleri temizleyip, parlatıp satıyor. Alıcısı daha çok gençler, arada da yaşını başını almış kişilermiş. Özellikle öğrencilerin ilgisinden çok mutlu…

Gencecik çıtı pıtı kızlar, Sover’in o kocaman gözlüklerini takmıyorlar mı? O bile gülüyormuş…

Zamanında tazminat diye eline tutuşturulan 3-5 çerçeve şimdi değerini buluyor. Geç oldu ama, kısmet işte. Bir de eski bir kaç gözlükçü arkadaşından aldıkları var. Ama onlarda da bitti. Şimdilerde onlar gelip benden ”karreranın, diyorun eski gözlüklerini soruyorlar.” diyor. Elinden bez eksik olmuyor. Her bakılan nesneden sonra, müşterilerinin parmak izlerini siliyor saatlerden, gözlüklerden. Özellikle TCDD armalı Serkisof cep saatlerini sildikten sonra bir de ceketinin koluyla ovalıyor.

Cami duvarı yüksek olduğu için hem dikkat çeken ,hem de toplanması kolay dediği tezgahını büyütmüş, yan tarafta da gözlük sapları, gözlük kılıfları, eski siyah-beyaz fotoğraflar sergilemeye başlamıştı.

” Bugün aslında pek sergi açmaya uygun değil. Hava yağışlı. Ama n’aparsın? Ekmek parası.” derken öte yandan,
hazır gözlük satanlardan şikayetini dile getiriyor.
”Ben burda bazen gözlük tamiri bile yapıyorum. Bu içimdeki gözlükçülük hevesi ile yaptığım bir şey. Hala sönmedi o heves. Bazen o kadar değerli ve nadide gözlük çerçeveleri geliyor ki elime, onlara bir sap uydurduğumda kendimi çok mutlu hissediyorum. Bunu herkesin anlamasını bekleyemem.

Burada yarısı içilmiş içkiler, kulpu kırık fincan takımları görürsün. Dişleri kırılmış bir tarağı tezgahında sergileyen adam için önemli olan tarak değil, eşyanın ruhudur. ”
Anlattıkları çok ta yabancısı olduğum şeyler değil. Benim için de bit pazarı, bir AVM den daha caziptir… Bir defa süprizlere açık tezgahlardır onlar. Onlarda ki düzene akıl sır erdiremezsin. Kırık bir fotograf çerçevesinin yanında, bir musluk görebilirsin. Ya da bir gemi maketi yanında, eski bir muhtar çakmağı. Kendi içinde anlaşılmaz bir düzen vardır. Ayrıca Bit pazarında dinlediğiniz müzikler plak müzikleri olduğu için hem daha nostaljik hem de daha özgündür AVM lerle karşılaştırıldığında.

Eskiye rağbet olsa…

Eskiye rağbet olsa da ne demek? Elbette rağbet var. Geçmişte de varmış, bugünde var. Böyle giderse artarak ta sürecek. O kadar çok bazı şeyleri tüketiyoruz ki; onları ve yaşattıklarını tekrar tekrar duyumsamak için arada böyle geriye dönmemiz gerekiyor.

Bit pazarına nur yağarmış? Bit pazarından nur hiç eksik olmadı ki. Öyle çok eskilere gitmeye gerek yok. Nostalji yaşamak için insanları antika radyolarla, gramafonlarla değil, cep telefonlarıyla bile şaşırtmak mümkün. Alkatel’in ilk çıkardığı cep telefonunu bir gence gösterin bakayım.

Nasıl bir tarih biçecek bu alete?

Yani derim ki, fırsat bulduğunuz bir zamanı mümkünse de ailece bit pazarında bir değerlendirin. Eski posterler,  eski kitaplar arasında bir dolaşın.HZ.Ali’nin resmedildiği eski bir halıyı ya da pahalı gelirse pembe panterli yırtık bir kravat alın. Ya da hayır. Almayın. Sadece böyle bir eşyanın varlığı bilin yeter. Gezin. Saatler boyunca 3oo metrelik o küçük alanı gezin. Çünkü orası, bugün ki kültürel gelişmelerin en iyi izleneceği yerdir.

Metin Turanlı